Pino: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Nuna versio ekde 05:19, 6 apr. 2024

Kiel legi la taksonomion

Pinus

arbara pino

Biologia klasado

Regno:	Plantoj Plantae
Divizio:	Pinofitoj Pinophyta
Klaso:	Pinopsidoj Pinopsida
Ordo:	Pinaloj Pinales
Familio:	Pinacoj Pinaceae

Genro

Pino Pinus
L., 1753

Aliaj Vikimediaj projektoj

Sistematiko en Vikispecioj

Komunejo pri Pinus

v • d • r

La pino estas genro (Pinus L. el pinacoj) de monoikaj pinglarboj kun ŝosetoj (ne okulfrapaj, sur mallongaj ŝosoj) portantaj faskon el 2-5 cm longaj pingloj, kun masklaj floroj grupe ĉe la bazo de la ŝosoj, la femalaj en la fino de la ŝosoj, je maturiĝo en la dua jaro fariĝantaj lignecaj strobiloj. Ĝi estas ĉiamverda konifero.

Utileco

Pluraj specioj de pinoj estas konsiderataj ĉarpentaĵaj kaj meblaj arboj.

cembra pino = cembro kreskas ĝis 3000 m en Europo. Ĝi havas kvinopajn pinglojn. La defalontaj strobiloj disfalas nur post 3 jaroj, kiam elfalas el ĝi la gustaj semoj.
monta pino: Arbedeca arbo (P. mugo Turra, sin. P. montana Mill.) ofte kun kuŝanta trunko, kun duopaj, 3–6 cm longaj, brile malhele verdaj pingloj, kun brunaj, rondecaj burĝonoj kaj brunaj, horizontale elstarantaj konusoj; kulturebla en nutromalriĉa grundo kaj tial plantata en erikejoj, dunoj, ks sablaj lokoj. Ĝi altas 3,5 m kaj havas longajn ovoformajn strobilojn je 2–5 cm grandaj.
nigra pino. Alta pinoarbo (P. nigra Arnold, sin. P. laricio Poir. var. austriaca) kun 8–15 cm longaj, rigidaj duopaj pingloj kaj kun blankaj, pintaj burĝonoj; ŝatata parkarbo. La trunkoŝelo estas griznigra.
arbara pino (P. sylvestris L.) Alta pinoarbo kun duopaj, 3–6 cm longaj, bluverdaj, delikate striaj pingloj, pintaj, brunaj burĝonoj k pendantaj, pedunklaj konusoj; grava forstarbo por nutromalriĉaj grundoj, ĉarpente ekspluatata. Oni deprenas kelkfoje ties rezinon. La trunkoŝelo estas rustoruĝa.
vejmuta pino = Blanka pino (evitinda laŭ PIV). Rektatrunka, eleganta pino (P. strobus L.) kun glata ŝelo, kvinopaj pingloj, 15 cm longaj alenformaj, pendantaj konusoj; ŝatata parkarbo.

Specioj

Pinus albicaulis
Pinus amamiana
Pinus apulcensis
Pinus aristata - arista pino kreskas en la 3000-metraj regionoj de la kalifornia Sierra Nevada, Usono. Individuoj de tiu ĉi pino apartenas al la plej malnovaj arboj en la mondo (ili aĝas kelkfoje pli ol 4000 jarojn).
Pinus arizonica
Pinus armandii
Pinus attenuata
Pinus ayacahuite
Pinus banksiana - Banks-pino
Pinus bhutanica
Pinus brutia - Malgrandazia pino
Pinus bungeana
Pinus canariensis - Kanaria pino
Pinus caribaea - Kariba pino
Pinus cembra - Cembro
Pinus cembroides
Pinus chiapensis
Pinus chihuahuana
Pinus clausa - Sablopino
Pinus contorta - Tordopino
Pinus cooperi
Pinus coulteri
Pinus cubensis
Pinus culminicola
Pinus dalatensis
Pinus densata
Pinus densiflora
Pinus devoniana
Pinus durangensis
Pinus echinata
Pinus elliottii - Eliot-pino
Pinus engelmannii
Pinus flexilis
Pinus gerardiana
Pinus glabra
Pinus gordionana
Pinus greggii
Pinus halepensis - Halepa pino kreskas ĉirkaŭ la tuta Mediteranea regiono, sur la ŝtonozaj marbordaj arbaraj deklivoj. Ĝi estas dupingla, la pingloj estas helverdaj, elastaj, maldikaj kaj longaj 6–15 cm. Ties rezinon oni uzas en Grekio por aromigi vinojn.
Pinus hartwegii
Pinus heldreichii - Balkana pino
Pinus herrerae
Pinus hondurensis
Pinus hwangshanensis
Pinus jaliscana
Pinus jeffreyi
Pinus johannis
Pinus kesiya - Ĥasi-pino
Pinus koraiensis
Pinus krempfii
Pinus lambertiana
Pinus latteri - Tenaserima pino
Pinus lawsonii
Pinus leiophylla - Glatafolia pino
Pinus longaeva
Pinus luchuensis
Pinus lumholtzii
Pinus massoniana - Mason-pino
Pinus maximartinezii
Pinus maximinoi
Pinus merkusii - Merkus-pino
Pinus monophylla - Unufolia pino
Pinus montezumae
Pinus monticola - Arĝenta pino
Pinus morrisonicola
Pinus mugo - Monta pino
Pinus muricata
Pinus nelsonii
Pinus nigra - Nigra pino
Pinus occidentalis - Hispaniola pino
Pinus oocarpa
Pinus orizabensis
Pinus palustris - Longfolia pino
Pinus parviflora
Pinus patula
Pinus peuce
Pinus pinaster - Pinastro estas praloĝanto de la okcidenta mediteraneo kaj sud-atlantikaj marbordoj. Ĝi estas dupingla, la pingloj longas 10-25 cm, la maturiĝintaj strobiloj 10-22 cm. La strobiloj restas dum multaj jaroj sur la arbo. El la ligno oni elĉerpas rezinon.
Pinus pinceana
Pinus pinea - Pinio
Pinus ponderosa - Ponderosa pino
Pinus praetermissa
Pinus pringlei
Pinus pseudostrobus
Pinus pumila - Siberia nana pino
Pinus pungens
Pinus quadrifolia
Pinus radiata - Kalifornia pino
Pinus reflexa
Pinus remota
Pinus resinosa aŭ Amerika ruĝa pino
Pinus rigida - Rigida pino
Pinus roxburghii - Roksburg-pino
Pinus rzedowskii
Pinus sabineana
Pinus serotina
Pinus sibirica - Siberia pino
Pinus squamata
Pinus stankewiczii
Pinus stormiae
Pinus strobiformis
Pinus strobus
Pinus sylvestris - Arbara pino
Pinus tabuliformis
Pinus taeda - Torĉpino
Pinus taiwanensis
Pinus tecunumanii
Pinus teocote
Pinus thunbergii
Pinus torreyana
Pinus tropicalis - Tropika pino
Pinus uyematsui
Pinus veitchii
Pinus virginiana
Pinus wallichiana - Valiĥ-pino
Pinus wangii
Pinus yunnanensis - Junana pino

Folioj

La folioj de pinoj estas de kvar tipoj:

Semofolioj
Junaj folioj
Skvamaj folioj
Pinpingloj aŭ maturaj folioj, kiuj estas verdaj kaj arigitaj en bukedoj de 1 al 6 folioj pingloformaj, kiuj daŭras el 1,5 jaroj al 40 depende de la specio.

Eksteraj ligiloj

Pino en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Kategorio Pino en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Pino en Vikispecioj (Kolekto pri ĉiuj vivantaj estuloj)

Portalo pri Biologio

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri botaniko.

Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).

@@ Linio 14: / Linio 14: @@
 |vikispecio = Pinus
 |komunejo = Pinus
+|mapo de vivoteritorioj ={{#invoke:Wikidata|claim|P181}}
+|mapo de vivoteritorioj larĝo = 300px
+|priskribo de mapo de vivoteritorioj =
 }}
+[[Dosiero:Alois_Kirnig_-_Pine_Trees_in_a_Rocky_Landscape.jpg|eta|Alois Kirnig]]
-La '''pino''' estas [[Genro (biologio)|genro]] (''Pinus'' L. el pinacoj) de monoikaj pinglarboj kun ŝosetoj (ne okulfrapaj, sur malongaj ŝosoj) portantaj faskon el 2-5 longaj pingloj, kun masklaj floroj grupe ĉe la bazo de la ŝosoj, la femalaj en la fino de la ŝosoj, je maturiĝo en la dua jaro fariĝantaj lignecaj konusoj; pluraj specioj gravaj ĉarpentaj kaj meblaj arboj.
+La '''pino''' estas [[Genro (biologio)|genro]] (''Pinus'' L. el pinacoj) de monoikaj pinglarboj kun ŝosetoj (ne okulfrapaj, sur mallongaj [[ŝoso]]j) portantaj faskon el 2-5 [[cm]] longaj [[pinglo#Naturaj pingloj|pingloj]], kun masklaj [[floro]]j grupe ĉe la bazo de la ŝosoj, la femalaj en la fino de la ŝosoj, je maturiĝo en la dua jaro fariĝantaj lignecaj [[strobilo]]j. Ĝi estas [[ĉiamverdo|ĉiamverda]] [[koniferoj|konifero]].
+== Utileco ==
+Pluraj specioj de pinoj estas konsiderataj [[ĉarpentaĵo|ĉarpentaĵaj]] kaj [[meblo|meblaj]] [[arbo]]j.
 * [[cembra pino]] = [[cembro]] kreskas ĝis 3000 m en Europo. Ĝi havas kvinopajn pinglojn. La defalontaj strobiloj disfalas nur post 3 jaroj, kiam elfalas el ĝi la gustaj semoj.
-* [[monta pino]]: Arbedeca arbo (''P. mugo'' Turra, sin. ''P. montana Mill''.) ofte kun kuŝanta trunko, kun duopaj, 3-6 cm longaj, brile malhele verdaj pingloj, kun brunaj, rondecaj burĝonoj kaj brunaj, horizontale elstarantaj konusoj; kulturebla en nutromalriĉa grundo kaj tial plantata en erikejoj, dunoj, ks sablaj lokoj. Ĝi altas 3,5 m kaj havas longajn ovoformajn strobilojn je 2-5 cm grandaj.
+* [[monta pino]]: Arbedeca arbo (''P. mugo'' Turra, sin. ''P. montana Mill''.) ofte kun kuŝanta trunko, kun duopaj, 3–6&nbsp;cm longaj, brile malhele verdaj pingloj, kun brunaj, rondecaj burĝonoj kaj brunaj, horizontale elstarantaj konusoj; kulturebla en nutromalriĉa grundo kaj tial plantata en erikejoj, dunoj, ks sablaj lokoj. Ĝi altas 3,5 m kaj havas longajn ovoformajn strobilojn je 2–5&nbsp;cm grandaj.
 <!--* [[neĝa pino]]. [[Deodaro]].-->
-* [[nigra pino]]. Alta pinoarbo (''P. nigra'' Arnold, sin. ''P. laricio'' Poir. var. ''austriaca'') kun 8-15 cm longaj, rigidaj duopaj pingloj kaj kun blankaj, pintaj burĝonoj; ŝatata parkarbo. La trunkoŝelo estas griznigra.
+* [[nigra pino]]. Alta pinoarbo (''P. nigra'' Arnold, sin. ''P. laricio'' Poir. var. ''austriaca'') kun 8–15&nbsp;cm longaj, rigidaj duopaj pingloj kaj kun blankaj, pintaj burĝonoj; ŝatata parkarbo. La trunkoŝelo estas griznigra.
-* [[arbara pino]] (''P. sylvestris'' L.) Alta pinoarbo kun duopaj, 3-6 cm longaj, bluverdaj, delikate striaj [[pinglo]]j, pintaj, brunaj burĝonoj k pendantaj, pedunklaj konusoj; grava forstarbo por nutromalriĉaj grundoj, ĉarpente ekspluatata. Oni deprenas kelkfoje ties rezinon. La trunkoŝelo estas rustoruĝa.
+* [[arbara pino]] (''P. sylvestris'' L.) Alta pinoarbo kun duopaj, 3–6&nbsp;cm longaj, bluverdaj, delikate striaj [[pinglo]]j, pintaj, brunaj burĝonoj k pendantaj, pedunklaj konusoj; grava forstarbo por nutromalriĉaj grundoj, ĉarpente ekspluatata. Oni deprenas kelkfoje ties rezinon. La trunkoŝelo estas rustoruĝa.
-* [[Vejmuta pino]] = Blanka pino (evitinda laŭ [[PIV]]). Rektatrunka, eleganta pino (''P. strobus'' L.) kun glata ŝelo, kvinopaj pingloj, 15 cm longaj alenformaj, pendantaj konusoj; ŝatata parkarbo.
+* [[vejmuta pino]] = Blanka pino (evitinda laŭ [[PIV]]). Rektatrunka, eleganta pino (''P. strobus'' L.) kun glata ŝelo, kvinopaj pingloj, 15&nbsp;cm longaj alenformaj, pendantaj konusoj; ŝatata parkarbo.
+== Specioj ==
+{{Div col|cols = 1}}
 * ''Pinus albicaulis
 * ''Pinus amamiana
@@ Linio 39: / Linio 48: @@
 * ''Pinus bungeana
 * ''Pinus canariensis'' - [[Kanaria pino]]
 * ''Pinus caribaea'' - [[Kariba pino]]
 * ''Pinus cembra'' - [[Cembro]]
 * ''Pinus cembroides
 * ''Pinus chiapensis
 * ''Pinus chihuahuana
 * ''Pinus clausa'' - [[Sablopino]]
 * ''[[Pinus contorta]]'' - [[Tordopino]]
 * ''Pinus cooperi
@@ Linio 63: / Linio 72: @@
 * ''Pinus gordionana
 * ''Pinus greggii
-* ''Pinus halepensis'' - [[Halepa pino]] kreskas ĉirkaŭ la tuta [[Mediteraneo|Mediteranea]] regiono, sur la ŝtonozaj marbordaj arbaraj deklivoj. Ĝi estas dupingla, la pingloj estas helverdaj, elastaj, maldikaj kaj longaj 6-15 cm. Ties rezinon oni uzas en Grekio por aromigi vinojn.
+* ''Pinus halepensis'' - [[Halepa pino]] kreskas ĉirkaŭ la tuta [[Mediteraneo|Mediteranea]] regiono, sur la ŝtonozaj marbordaj arbaraj deklivoj. Ĝi estas dupingla, la pingloj estas helverdaj, elastaj, maldikaj kaj longaj 6–15&nbsp;cm. Ties rezinon oni uzas en Grekio por aromigi vinojn.
 * ''Pinus hartwegii
 * ''Pinus heldreichii'' - [[Balkana pino]]
@@ Linio 86: / Linio 95: @@
 * ''Pinus maximinoi
 * ''Pinus merkusii'' - [[Merkus-pino]]
-* ''Pinus monophylla
+* ''Pinus monophylla'' - [[Unufolia pino]]
 * ''Pinus montezumae
 * ''Pinus monticola'' - [[Arĝenta pino]]
@@ Linio 101: / Linio 110: @@
 * ''Pinus patula
 * ''Pinus peuce
-* ''Pinus pinaster''  - [[Pinastro]] estas praloĝanto de la okcidenta mediterano kaj sud-atlantikaj marbordoj. Ĝi estas dupingla, la pingloj longas 10-25 cm, la maturiĝintaj strobiloj 10-22 cm. La strobiloj restas dum multaj jaroj sur la arbo. El la ligno oni elĉerpas rezinon.
+* ''Pinus pinaster'' - [[Pinastro]] estas praloĝanto de la [[okcidenta mediteraneo]] kaj sud-atlantikaj marbordoj. Ĝi estas dupingla, la pingloj longas 10-25 cm, la maturiĝintaj strobiloj 10-22 cm. La strobiloj restas dum multaj jaroj sur la arbo. El la ligno oni elĉerpas rezinon.
 * ''Pinus pinceana
 * ''Pinus pinea'' - [[Pinio]]
@@ Linio 108: / Linio 117: @@
 * ''Pinus pringlei
 * ''Pinus pseudostrobus
 * ''Pinus pumila'' - [[Siberia nana pino]]
 * ''Pinus pungens
 * ''Pinus quadrifolia
@@ Linio 120: / Linio 129: @@
 * ''Pinus sabineana
 * ''Pinus serotina
-* ''Pinus sibirica
+* ''Pinus sibirica'' - [[Siberia pino]]
 * ''Pinus squamata
 * ''Pinus stankewiczii
@@ Linio 138: / Linio 147: @@
 * ''Pinus veitchii
 * ''Pinus virginiana
-* ''Pinus wallichiana''  -  [[Valiĥ-pino]]
+* ''Pinus wallichiana'' - [[Valiĥ-pino]]
 * ''Pinus wangii
 * ''Pinus yunnanensis'' - [[Junana pino]]
+{{Div col end}}
 == Folioj ==
 La folioj de pinoj estas de kvar tipoj:
 * Semofolioj
 * Junaj folioj
 * Skvamaj folioj
@@ Linio 150: / Linio 160: @@
 == Eksteraj ligiloj ==
+{{Projektoj}}{{Portalo Biologio}}
 * [http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=1&taxon_id=125519 Flaŭro de [[Nordameriko]]] {{en}}
 * [http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id=125519 Flaŭro de [[Ĉinujo]]] {{en}}
 * [http://www.pinetum.org/Lovett/classification.htm Klasifikado de pinoj] {{en}}
-{{stumpo}}
+{{Ĝermo|botaniko}}
-<br clear=all>
-{{Portalo Biologio}}
 [[Kategorio:Arboj]]
 [[Kategorio:Pinacoj]]
-{{LigoElstara|pl}}