tutmaq

Azerbaijani

Other scripts

Cyrillic		тутмаг
Abjad		توتماق

Etymology

From Proto-Turkic *tut- (“to grasp”). Cognate with Old Turkic 𐱃𐰆𐱃 (tut-, “to keep, catch, own”), Turkish tutmak (“to catch, keep”), Bashkir тотоу (totow, “to keep, hold”), Chuvash тытма (tytma, “to keep, hold”), Khakas & Shor тударға (tudarğa, “to keep, hold, catch, seize, rule, hold back”), Kyrgyz тутуу (tutuu, “to catch”), Turkmen tutmak (“to hold, keep, catch, hire, fill”), Tuvan тудар (tudar, “to hold, catch, grab”), Uzbek tutmoq (“to take, hold, catch”), Yakut тут (tut, “to hold, seize, grab, catch”).

Pronunciation

• IPA^(key): [tutˈmɑχ]
• (Tabriz) IPA^(key): [dutˈmɑχ]

• Audio:

  (file)

• Hyphenation: tut‧maq

Verb

tutmaq (transitive)

1. to hold

   Synonym: saxlamaq

   Əlində nə tutursan? ― What are you holding in your hand?

   • 1983, Zahid Xəlil, Kəndlinin söhbəti, page 172:

     Çiçəkləri və kəlbətini əlində bərk tutmuşdu ki, salıb itirməsin.

     He held the flowers and the tongs tightly in his hand, so he wouldn't drop them and lose them.

   • 2014 November 5, “Bir dönərlik “fahişə””, in Lent.az‎^[1]:

     İki polis onu qolundan bərk-bərk tutmuşdu

     Two policemen were holding her arms

2. to take hold of; to grip; to grab

   Synonym: əlinə almaq

   • 2017, Vahid Çəmənli, Dəli Çəmənli, →ISBN:

     Onun zırıldamaları fasiləsiz aglamağa keçəndə əlindən tutub evə gətirdim.

     When her weeping turned into crying, I grabbed her by the hand and took her home.

3. to catch (to capture or snare)

   balıq tutmaq ― to fish, to catch fish

4. (colloquial) to catch (to be infected by)
5. arrest, apprehend

   Synonyms: həbs etmək, saxlamaq, azadlıqdan məhrum etmək, içəri salmaq

   • 2016 November 16, “Archived copy”, in Baku.ws‎^[2], archived from the original on 26 January 2018:

     Yol polisinin sərxoş tutduğu sürücü ayıq çıxdı.

     A driver that the traffic police arrested for being drunk, turned out to be sober.

   • 2016 August 8, “Olimpiadada daha bir biabırçılıq”, in Day.az‎^[3]:

     Hadisənin şahidləri işə qarışıblar, cinayətkarı tutublar.

     Eyewitnesses to the occurrence intervened and caught the offender.

6. (intransitive) to assume (mostly used in form of first-person plural imperative + 'ki', i.e. 'tutaq ki', 'let's assume that')

   Synonyms: güman etmək, zənn etmək

   Tutaq ki, bu iş alındı. Sonra nə? ― Let's assume this succeeds. What happens next?

   Tutalım ki, mən buna razıyam. Bəs başqaları necə? ― Let's assume that I agree to this. How about the others?

7. to rent, hire

   Synonym: kirayə götürmək

   vəkil tutmaq ― to get/hire a lawyer

   Bakıya köçdük, ikiotaqlı mənzil tutduq, orada altı ay qaldıq. ― We moved to Baku, rented a two-room flat, and stayed there for six months.

   Xərcləri aşağı saxlamaq üçün, bir neçə nəfərimiz avtobus tutduq və oraya bir yerdə getdik. ― To keep the expenses down, a few of us rented a bus and went there together.

8. (military) to occupy, take control of (a territory)

   Synonyms: nəzarətə götürmək, işğal etmək

   • 2016 November 1, Cəbhə.info‎^[4]:

     İŞİD daha bir şəhəri tutdu.

     ISIS has occupied yet another town.

9. to hold, occupy (a position, office etc)

   İkinci Dünya Müharibəsindən sonra, Almaniyada çoxlu nasistlər müharibədən əvvəl tutduqları vəzifələrini tutmağa davam etmişdilər.

   After WWII, many Nazis in Germany kept occupying the offices they held before the war.

   • 2016 March 4, Trend.az‎^[5]:

     Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun sərəncamında deyilir ki, əgər yol verilmiş nöqsanlar qısa müddət ərzində aradan qaldırılmazsa məmur tutduğu vəzifədən azad ediləcək.

     It is stated in the decree by the Turkmenistan president Gurbanguly Berdimuhamedow that would the made mistakes not be addressed within short, the official is going to be dismissed from his held position.

10. to take, adopt, have (a stance or opininion regarding an issue)

    Tutduğunuz mövqe bizə aydındır, amma biz onunla razı deyilik. ― The stance that you've adopted is clear to us, but we don't agree with it.

11. to seize, overcome (of feelings)

    Birdən onu güclü qorxu tutdu. ― A strong fear suddenly seized him/her.

12. (colloquial) to pick up, seduce (Only used in qız tutmaq)

    Başa düşmədim, sən kitabxanaya oxumağa yoxsa qız tutmağa gedirsən? ― I don't get it, are you going to the library to study or to pick up girls?

    • 2014 June 23, Fərid Nietzsche, Yazar.in‎^[6]:

      Təbii ki, cəmiyyətdə artıq özünə yer eləmiş bu fikrin baş səbəbkarı “qız tutmaq” məqsədi ilə müxtəlif parkları, ticarət mərkəzlərini, ictimai obyektləri gəzən oğlancığazlarımızdır.

      Of course, the main sources of this concept, that has already established itself in the society, are our guys, who walk various parks, malls and public spaces for the purpose of “picking up girls“

13. to take, to take root

    Calaq tutmadı. ― The graft hasn't taken.

14. to salt, to pickle, to corn, to preserve for the winter
15. (slang) to get, understand

    temanı/mövzunu tutmaq ― to get the matter, subject

    Orjinalı görənlər temanı tutar. ― Those who've seen the original, will get the matter.

Conjugation

Conjugation of tutmaq

positive
subject non-past participle			tutan
subject past participle			tutmuş
subject future definite participle			tutacaq
non-subject future participle			(mənim +) tutacağım	(sənin +) tutacağın	(onun +) tutacağı	(bizim +) tutacağımız	(sizin +) tutacağınız	(onların +) tutacağı or tutacaqları
non-subject past participle			(mənim +) tutduğum	(sənin +) tutduğun	(onun +) tutduğu	(bizim +) tutduğumuz	(sizin +) tutduğunuz	(onların +) tutduğu or tutduqları
converb			tutub
general temporal participle			tutanda
participle of intensification			tutduqca
specific temporal participle			tutarkən
reduplicated participle			tuta-tuta
modal participle			tutaraq
infinitive			tutmaq
verbal noun			tutma
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	tuturam	tutursan	tutur	tuturuq	tutursunuz	tuturlar
		perfect 1	tutmuşam	tutmusan, tutmuşsan*	tutmuşdur	tutmuşuq	tutmusunuz, tutmuşsunuz*	tutmuşlar
		perfect 2	–	tutubsan	tutub(dur)	–	tutubsunuz	tutub(dur)lar
	past	simple	tutdum	tutdun	tutdu	tutduq	tutdunuz	tutdular
		continuous	tuturdum	tuturdun	tuturdu	tuturduq	tuturdunuz	tuturdular
		perfect	tutmuşdum	tutmuşdun	tutmuşdu	tutmuşduq	tutmuşdunuz	tutmuşdular
	future	definite	tutacağam	tutacaqsan	tutacaq	tutacağıq	tutacaqsınız	tutacaqlar
		indefinite	tutaram	tutarsan	tutar	tutarıq	tutarsınız	tutarlar
	future-in-the-past	definite	tutacaqdım	tutacaqdın	tutacaqdı	tutacaqdıq	tutacaqdınız	tutacaqdılar
		indefinite	tutardım	tutardın	tutardı	tutardıq	tutardınız	tutardılar
conditional	present		tutsam	tutsan	tutsa	tutsaq	tutsanız	tutsalar
	past		tutsaydım	tutsaydın	tutsaydı	tutsaydıq	tutsaydınız	tutsaydılar
subjunctive			tutam	tutasan	tuta	tutaq	tutasınız	tutalar
hortative			tutasıyam	tutasısan	tutasıdur	tutasıyıq	tutasısınız	tutasıdurlar
obligational	present		tutmalıyam	tutmalısan	tutmalıdur	tutmalıyıq	tutmalısınız	tutmalıdurlar
	past		tutmalıydım	tutmalıydın	tutmalıydı	tutmalıydıq	tutmalıydınız	tutmalıydılar
evidential	present		tuturmuşam	tuturmuşsan	tuturmuş	tuturmuşuq	tuturmuşsunuz	tuturmuşlar
	past		tutubmuşam	tutubmuşsan	tutubmuş	tutubmuşuq	tutubmuşsunuz	tutubmuşlar
imperative			tutum	tut	tutsun	tutaq, tutalım*	tutun	tutsunlar
negative
subject non-past participle			tutmayan
subject past participle			tutmamış
subject future definite participle			tutmayacaq
non-subject future participle			(mənim +) tutmayacağım	(sənin +) tutmayacağın	(onun +) tutmayacağı	(bizim +) tutmayacağımuz	(sizin +) tutmayacağınuz	(onların +) tutmayacağı or tutmayacaqları
non-subject participle			(mənim +) tutmadığım	(sənin +) tutmadığın	(onun +) tutmadığı	(bizim +) tutmadığımız	(sizin +) tutmadığınız	(onların +) tutmadığı or tutmadıqları
negative converb			-
caritive converb			tutmadan
general temporal participle			tutmayanda
participle of intensification			tutmadıqca
specific temporal participle			tutmayarkən
modal participle			tutmayaraq
infinitive			tutmamaq
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	tutmuram	tutmursan	tutmur	tutmuruq	tutmursunuz	tutmurlar
		perfect 1	tutmamışam	tutmamısan, tutmamışsan*	tutmamış	tutmamışıq	tutmamısınız, tutmamışsınız*	tutmamışlar
		perfect 2	–	tutmayıbsan	tutmayıb(dır)	–	tutmayıbsınız	tutmayıb(dır)lar
	past	simple	tutmadım	tutmadın	tutmadı	tutmadıq	tutmadınız	tutmadılar
		continuous	tutmurdum	tutmurdun	tutmurdu	tutmurduq	tutmurdunuz	tutmurdular
		perfect	tutmamışdım	tutmamışdın	tutmamışdı	tutmamışdıq	tutmamışdınız	tutmamışdılar
	future	definite	tutmayacağam	tutmayacaqsan	tutmayacaq	tutmayacağıq	tutmayacaqsınız	tutmayacaqlar
		indefinite	tutmaram	tutmarsan, tutmazsan	tutmaz	tutmarıq	tutmarsınız, tutmazsınız	tutmazlar
	future-in-the-past	definite	tutmayacaqdım	tutmayacaqdın	tutmayacaqdı	tutmayacaqdıq	tutmayacaqdınız	tutmayacaqdılar
		indefinite	tutmazdım	tutmazdın	tutmazdı	tutmazdıq	tutmazdınız	tutmazdılar
conditional	present		tutmasam	tutmasan	tutmasa	tutmasaq	tutmasanız	tutmasalar
	past		tutmasaydım	tutmasaydın	tutmasaydı	tutmasaydıq	tutmasaydınız	tutmasaydılar
subjunctive			tutmayam	tutmayasan	tutmaya	tutmayaq	tutmayasınız	tutmayalar
hortative			tutmayasıyam	tutmayasısan	tutmayası	tutmayasıyıq	tutmayasısınız	tutmayasılar
obligational	present		tutmamalıyam	tutmamalısan	tutmamalı	tutmamalıyıq	tutmamalısınız	tutmamalılar
	past		tutmamalıydım	tutmamalıydın	tutmamalıydı	tutmamalıydıq	tutmamalıydınız	tutmamalıydılar
evidential	present		tutmayırmışam	tutmayırmışsan	tutmayırmış	tutmayırmışuq	tutmayırmışsunuz	tutmayırmışlar
	past		tutmayıbmışam	tutmayıbmışsan	tutmayıbmış	tutmayıbmışuq	tutmayıbmışsunuz	tutmayıbmışlar
imperative			tutmayım	tutma	tutmasın	tutmayaq tutmayalım*	tutmayın	tutmasınlar
negative potential
subject non-past participle			tutammayan
subject future definite participle			tutammayacaq
non-subject participle			(mənim +) tutammadığım	(sənin +) tutammadığın	(onun +) tutammadığı	(bizim +) tutammadığımız	(sizin +) tutammadığınız	(onların +) tutammadığı or tutammadıqları
converb			-
caritive converb			tutammadan
general temporal participle			tutammayanda
participle of intensification			tutammadıqca
specific temporal participle			tutammayarkən
modal participle			tutammayaraq
infinitive			tutammamaq
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	tutammıram	tutammırsan	tutammır	tutammırıq	tutammırsınız	tutammırlar
		perfect 1	tutammamışam	tutammamısan, tutammamışsan*	tutammamışdır	tutammamışıq	tutammamısınız, tutammamışsınız*	tutammaşmılar
		perfect 2	–	tutammayıbsan	tutammayıb(dır)	–	tutammayıbsınız	tutammayıb(dır)lar
	past	simple	tutammadım	tutammadın	tutammadı	tutammadıq	tutammadınuz	tutammadılar
		continuous	tutammırdım	tutammırdın	tutammırdı	tutammırdıq	tutammırdınız	tutammırdulır
		perfect	tutammamışdım	tutammamışdın	tutammamışdı	tutammamışdıq	tutammamışdınız	tutammamışdılar
	future	definite	tutammayacağam	tutammayacaqsan	tutammayacaq	tutammayacağıq	tutammayacaqsınız	tutammayacaqlar
		indefinite	tutammaram	tutammarsan, tutammazsan	tutammaz	tutammarıq	tutammarsınız, tutammazsınız	tutammazlar
	future-in-the-past	definite	tutammayacaqdım	tutammayacaqdın	tutammayacaqdı	tutammayacaqdıq	tutammayacaqdınız	tutammayacaqdılar
		indefinite	tutammazdım	tutammazdın	tutammazdı	tutammazdıq	tutammazdınız	tutammazdılar
conditional	present		tutammasam	tutammasan	tutammasa	tutammasaq	tutammasanız	tutammasalar
	past		tutammasaydım	tutammasaydın	tutammasaydı	tutammasaydıq	tutammasaydınız	tutammasaydılar
subjunctive			tutammayam	tutammayasan	tutammaya	tutammayaq	tutammayasınız	tutammayalar
imperative			tutammayım	tutamma	tutammasın	tutammayaq	tutammayın	tutammasınlar
* dated or highly formal

Derived terms

• tutarlı
• tutatut
• tutqun
• tutma
• tutmalı
• tutucu
• tutuq
• tutulmaq
• tutum
• tutumlu
• tutumsuz
• tutuşdurmaq
• tutuşmaq
• tutuzdurmaq

 

Derived compound verbs

• atəşə tutmaq (“to shell, fire”)
• irad tutmaq (“to rebuke, reprove”)
• baş tutmaq (“to succeed, come about”)

Related terms

• dustaq

Further reading

• “tutmaq” in Obastan.com.

Khalaj

Perso-Arabic		توُتماق

Etymology

From Proto-Turkic *tut- (“to grasp”).

Pronunciation

• (Xarrâbî) IPA^(key): [tʊtˈmaq]

Verb

tutmaq (third-person singular aorist tutar, second person singular imperative tutâl)

1. to grasp
2. to hold

Conjugation

Conjugation of tutmaq [thematic vowel -V², imperative -V⁷l]

Positive
infinitive			tutmaq
verbal noun			tutma
verbal adverb			tutdı
repeated verbal adverb			tuta
impersonal participle			tutğılı, tutan
personal participle			tutdıq
perfective participle			tutmış
necessitative participle			tutğılıq, tutmalığ, tutmalı
optative / imprecative participle			tutğır
			singular			plural
			1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
			mən	sən	ô	biz	siz	ullar
indicative	aorist	simple	tutam	tutañ	tutar	tutamız	tutañız	tutalar
		aorist past / past imperfect	tutar-artım	tutar-artııñ	tutar-artı	tutar-artıq	tutar-artıñız	tutar-artılar
		perfect continous	tutar-amışam	tutar-amışañ	tutar-amış	tutar-amışaq	tutar-amışañız	tutar-amışallar
	present	simple	tutayôrım	tutayôrııñ	tutayôr, tutayôrı	tutayôrıq	tutayôrıñız	tutayullar
		past progressive	tutayôr-artım	tutayôr-artııñ	tutayôr-artı	tutayôr-artıq	tutayôr-artıñız	tutayôr-aortılar
		perfect progressive	tutayôr-amışam	tutayôr-amışañ	tutayôr-amış	tutayôr-amışaq	tutayôr-amışañız	tutayôr-amışallar
	past	form 1	tutdım	tutdııñ	tutdı	tutdıq	tutdıñız	tutdılar
		form 2	tutâldım	tutâldııñ	tutâldı	tutâldıq	tutâldıñız	tutâldılar
	perfect	simple	tutmışam	tutmışañ	tutmış	tutmışaq	tutmışañız	tutmışallar
		pluperfect	tutmış-artım	tutmış-artııñ	tutmış-artı	tutmış-artıq	tutmış-artıñız	tutmış-artılar
		perfect pluperfect	tutmış-amışam	tutmış-amışañ	tutmış-amış	tutmış-amışaq	tutmış-amışañız	tutmış-amışallar
conditional			tutsam	tutsañ	tutsa	tutsaq	tutsañız	tutsalar
intentional			tutâlğam	tutâlğañ	tutâlğa	tutâlğaq	tutâlğañız	tutâlğalar
imperative			tutâldım, tutâlım	tutâl	tutâlta	tutâldıq, tutâlıq	tutâldııñ, tutâlııñ	tutâltalar
Negative
infinitive			tutmamaq
			singular			plural
			1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
			mən	sən	ô	biz	siz	ullar
indicative	aorist	simple	tutmam	tutmañ	tutmaz	tutmamız	tutmañız	tutmazlar
		aorist past / past imperfect	tutmaz-artım	tutmaz-artııñ	tutmaz-artı	tutmaz-artıq	tutmaz-artıñız	tutmaz-artılar
		perfect continous	tutmaz-amışam	tutmaz-amışañ	tutmaz-amış	tutmaz-amışaq	tutmaz-amışañız	tutmaz-amışallar
	present	simple	tutmayôrım	tutmayôrııñ	tutmayôr, tutmayôrı	tutmayôrıq	tutmayôrıñız	tutmayullar
		past progressive	tutmayôr-artım	tutmayôr-artııñ	tutmayôr-artı	tutmayôr-artıq	tutmayôr-artıñız	tutmayôr-artılar
		perfect progressive	tutmayôr-amışam	tutmayôr-amışañ	tutmayôr-amış	tutmayôr-amışaq	tutmayôr-amışañız	tutmayôr-amışallar
	past		tutmadım	tutmadııñ	tutmadı	tutmadıq	tutmadıñız	tutmadılar
	perfect	basic	tutmadıqam	tutmadıqañ	tutmadıq	tutmadıqaq	tutmadıqañız	tutmadıqallar
		pluperfect	tutmadıq-artım	tutmadıq-artııñ	tutmadıq-artı	tutmadıq-artıq	tutmadıq-artıñız	tutmadıq-artılar
		perfect pluperfect	tutmadıq-amışam	tutmadıq-amışañ	tutmadıq-amış	tutmadıq-amışaq	tutmadıq-amışañız	tutmadıq-amışallar
conditional			tutmasam	tutmasañ	tutmasa	tutmasaq	tutmasañız	tutmasalar
intentional			tutmağam	tutmağañ	tutmağa	tutmağaq	tutmağañız	tutmağalar
imperative			tutmadım	tutma	tutmata	tutmadıq	tutmadııñ	tutmatalar

References

• Doerfer, Gerhard (1980) Wörterbuch des Chaladsch (Dialekt von Charrab) [Khalaj dictionary] (in German), Budapest: Akadémiai Kiadó