dopiro

Old Polish

Alternative forms

• dopioro, dopirzo

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *topьrvo, with a change of t > d under influence of do, and a loss of v due to frequent use. First attested in the 15th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /dɔpi(ː)rɔ/
• IPA^(key): (15^th CE) /dɔpirɔ/

Adverb

dopiro

1. (attested in Greater Poland) then (at that time)
   • 1888 [1407], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎^[1], Greater Poland, page 121:

     Taco gemu pomoz bog..., iakom ne *wedzal Maczeya ode czthir lath, yedno dopiro v *punczicz

     [Tako jemu pomoż Bog..., jakom nie widział Macieja ode cztyr lat, jedno dopiro w pięcich]

2. now (at this time)

   Synonym: teraz

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], 27, 13:

     Przecz syø gest Sara smyala a rzekøcz: Dopyoro bødø rodzycz, yusz bødøczi babø (num vere paritura sum anus)?

     [Przecz się jest Sara śmiała a rzekąc: Dopioro będę rodzić, już będęcy babą (num vere paritura sum anus)?]

3. just, only now

   Synonym: teraz

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[3], 21, 26:

     Otpowyedzal Abimelech: ... Anym tego drzewa (pro drzewyey) sliszal, nyze dopyro tym razem (ego non audivi praeter hodie)

     [Otpowiedział Abimelech: ... anim tego drzewiej słyszał, niże dopiro tym razem (ego non audivi praeter hodie)]

Descendants

• Polish: dopiero, dopirzo, dopioro (Middle Polish), dopiro (Middle Polish or Near Masovian)
• Silesian: dopiyro, dziepro, dziepiyro

References

• Brückner, Aleksander (1927) “dopiero”, in Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), Warsaw: Wiedza Powszechna
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “dopiero”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “dopiro”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Pronunciation

• (Middle Polish) IPA^(key): /dɔˈpirɔ/
• (Masovia):
  • (Near Masovian) IPA^(key): /dɔˈpirɔ/

Particle

dopiro

1. (Middle Polish or Near Masovian) Alternative form of dopiero

Further reading

• Zygmunt Wasilewski (1889) “dopiro”, in Jagodne: wieś w powiecie łukowskim, gminie Dąbie: zarys etnograficzny (in Polish), Warsaw: M. Arct, page 240
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “dopiero”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “DOPIERO”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 15.01.2015