राज्य

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit राज्य (rājya). Doublet of राज (rāj).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ɾɑːd͡ʒ.jᵊ/, [ɾäːd͡ʒ.jᵊ]

Noun

राज्य • (rājya) m (Urdu spelling راجیہ)

1. state, kingdom

   यह क्षेत्र उस राज्य के अंतर्गत है।

   yah kṣetra us rājya ke antargat hai.

   This region is included in that state.

   आंतरिक अशान्ति की वजह से, राज्य उलट गया।

   āntrik aśānti kī vajah se, rājya ulaṭ gayā.

   Due to internal turmoil, the kingdom was overthrown.

2. reign

   बीस वर्ष के राज्य के पश्चात्, राजा ग़ायब हो गया।

   bīs varṣ ke rājya ke paścāt, rājā ġāyab ho gayā.

   After a reign of twenty years, the king vanished.

Declension

Declension of राज्य (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	राज्य rājya	राज्य rājya
oblique	राज्य rājya	राज्यों rājyõ
vocative	राज्य rājya	राज्यो rājyo

Synonyms

• (colloquial) राज (rāj)

Derived terms

• राज्य सभा (rājya sabhā)
• राज्यारोहण (rājyārohaṇ)
• राज्याभिषेक (rājyābhiṣek)
• राज्यभाषा (rājyabhāṣā)
• राज्याधिकार (rājyādhikār)
• राज्यपाल (rājyapāl)
• रामराज्य (rāmrājya)
• साम्राज्य (sāmrājya)
• संयुक्त राज्य अमरीका (sãyukt rājya amrīkā)

References

• Bahri, Hardev (1989) “राज्य”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.
• McGregor, Ronald Stuart (1993) “राज्य”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press

Marathi

Etymology

From Sanskrit राज्य (rājyá, rā́jya).

Noun

राज्य • (rājya) n

1. state, province

See also

• शासन (śāsan)
• साम्राज्य (sāmrājya)

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ৰাজ্য (Assamese script)
• ᬭᬵᬚ᭄ᬬ (Balinese script)
• রাজ্য (Bengali script)
• 𑰨𑰯𑰕𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
• 𑀭𑀸𑀚𑁆𑀬 (Brahmi script)
• ရာဇျ (Burmese script)
• રાજ્ય (Gujarati script)
• ਰਾਜ੍ਯ (Gurmukhi script)
• 𑌰𑌾𑌜𑍍𑌯 (Grantha script)
• ꦫꦴꦗꦾ (Javanese script)
• 𑂩𑂰𑂔𑂹𑂨 (Kaithi script)
• ರಾಜ್ಯ (Kannada script)
• រាជ្យ (Khmer script)
• ຣາຊ຺ຍ (Lao script)
• രാജ്യ (Malayalam script)
• ᡵᠠ᠎᠊ᠠᡯᠶᠠ (Manchu script)
• 𑘨𑘰𑘕𑘿𑘧 (Modi script)
• ᠷᠠᢗᠽᠶ᠎ᠠ (Mongolian script)
• 𑧈𑧑𑦵𑧠𑧇 (Nandinagari script)
• 𑐬𑐵𑐖𑑂𑐫 (Newa script)
• ରାଜ୍ଯ (Odia script)
• ꢬꢵꢙ꣄ꢫ (Saurashtra script)
• 𑆫𑆳𑆘𑇀𑆪 (Sharada script)
• 𑖨𑖯𑖕𑖿𑖧 (Siddham script)
• රාජ්‍ය (Sinhalese script)
• 𑩼𑩛𑩣 𑪙𑩻 (Soyombo script)
• 𑚤𑚭𑚑𑚶𑚣 (Takri script)
• ராஜ்ய (Tamil script)
• రాజ్య (Telugu script)
• ราชฺย (Thai script)
• རཱ་ཛྱ (Tibetan script)
• 𑒩𑒰𑒖𑓂𑒨 (Tirhuta script)
• 𑨫𑨊𑨥𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɾɑː.d͡ʑi.jɐ́/, /ɾɑ́ː.d͡ʑi.jɐ/, /ɾɑː.d͡ʑí.jɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈɾɑːd͡ʑ.jɐ/

Etymology 1

From Proto-Indo-European *h₃róǵ-yo-s (“that which is to be governed or ruled”), from *h₃reǵ- (“to rule, govern, to straighten”).

Noun

राज्य • (rājyá or rā́jya or rājyà) stem, n (metrical Vedic rājiya)

1. kingdom, country, realm
   • c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda 18.4.31:

     एतत्ते देवः सविता वासो ददाति भर्तवे ।
     तत्त्वं यमस्य राज्ये वसानस्तार्प्यं चर ॥

     etatte devaḥ savitā vāso dadāti bhartave.
     tattvaṃ yamasya rājye vasānastārpyaṃ cara.

     Savitar the God gives thee this vesture to wear
     Wearing that robe, go to Yama's realm.

2. royalty, kingship, sovereignty, empire

Declension

Neuter a-stem declension of राज्य (rājyá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	राज्यम् rājyám	राज्ये rājyé	राज्यानि / राज्या¹ rājyā́ni / rājyā́¹
Vocative	राज्य rā́jya	राज्ये rā́jye	राज्यानि / राज्या¹ rā́jyāni / rā́jyā¹
Accusative	राज्यम् rājyám	राज्ये rājyé	राज्यानि / राज्या¹ rājyā́ni / rājyā́¹
Instrumental	राज्येन rājyéna	राज्याभ्याम् rājyā́bhyām	राज्यैः / राज्येभिः¹ rājyaíḥ / rājyébhiḥ¹
Dative	राज्याय rājyā́ya	राज्याभ्याम् rājyā́bhyām	राज्येभ्यः rājyébhyaḥ
Ablative	राज्यात् rājyā́t	राज्याभ्याम् rājyā́bhyām	राज्येभ्यः rājyébhyaḥ
Genitive	राज्यस्य rājyásya	राज्ययोः rājyáyoḥ	राज्यानाम् rājyā́nām
Locative	राज्ये rājyé	राज्ययोः rājyáyoḥ	राज्येषु rājyéṣu
Notes	¹Vedic

Neuter a-stem declension of राज्य (rā́jya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	राज्यम् rā́jyam	राज्ये rā́jye	राज्यानि / राज्या¹ rā́jyāni / rā́jyā¹
Vocative	राज्य rā́jya	राज्ये rā́jye	राज्यानि / राज्या¹ rā́jyāni / rā́jyā¹
Accusative	राज्यम् rā́jyam	राज्ये rā́jye	राज्यानि / राज्या¹ rā́jyāni / rā́jyā¹
Instrumental	राज्येन rā́jyena	राज्याभ्याम् rā́jyābhyām	राज्यैः / राज्येभिः¹ rā́jyaiḥ / rā́jyebhiḥ¹
Dative	राज्याय rā́jyāya	राज्याभ्याम् rā́jyābhyām	राज्येभ्यः rā́jyebhyaḥ
Ablative	राज्यात् rā́jyāt	राज्याभ्याम् rā́jyābhyām	राज्येभ्यः rā́jyebhyaḥ
Genitive	राज्यस्य rā́jyasya	राज्ययोः rā́jyayoḥ	राज्यानाम् rā́jyānām
Locative	राज्ये rā́jye	राज्ययोः rā́jyayoḥ	राज्येषु rā́jyeṣu
Notes	¹Vedic

Neuter a-stem declension of राज्य (rājyà)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	राज्यम् rājyàm	राज्ये rājyè	राज्यानि / राज्या¹ rājyā̀ni / rājyā̀¹
Vocative	राज्य rā́jya	राज्ये rā́jye	राज्यानि / राज्या¹ rā́jyāni / rā́jyā¹
Accusative	राज्यम् rājyàm	राज्ये rājyè	राज्यानि / राज्या¹ rājyā̀ni / rājyā̀¹
Instrumental	राज्येन rājyèna	राज्याभ्याम् rājyā̀bhyām	राज्यैः / राज्येभिः¹ rājyaìḥ / rājyèbhiḥ¹
Dative	राज्याय rājyā̀ya	राज्याभ्याम् rājyā̀bhyām	राज्येभ्यः rājyèbhyaḥ
Ablative	राज्यात् rājyā̀t	राज्याभ्याम् rājyā̀bhyām	राज्येभ्यः rājyèbhyaḥ
Genitive	राज्यस्य rājyàsya	राज्ययोः rājyàyoḥ	राज्यानाम् rājyā̀nām
Locative	राज्ये rājyè	राज्ययोः rājyàyoḥ	राज्येषु rājyèṣu
Notes	¹Vedic

Synonyms

• राष्ट्र (rāṣṭra), साम्राज्य (sāmrājya) (empire, great realm, kingdom)

Derived terms

• उत्तरज्या (uttarajyā) (the versed sine of an arc)
• कुरुराज्य (kururājya) (the Kuru kingdom)
• गणराज्य (gaṇarājya) (an ancient oligarchy in India)
• जानराज्य (jānarājya) (sovereignty)
• देवराज्य (devarājya) (rule over the gods)
• धर्मराज्य (dharmarājya) (a kingdom of just laws)
• ब्रह्मसाम्राज्य (brahmasāmrājya) (extensive or powerful rule, rule of a great emperor)
• मनोराज्य (manorājya) (the realm of fancy, an imaginary place, a castle in the air)
• माहाराज्य (māhārājya) (sovereignty)
• म्लेच्छराज्य (mleccharājya) (rule by barbarians)
• यमराज्य (yamarājya) (the reign of Yama)
• रामराज्य (rāmarājya) (the reign of Rama, a righteous society)
• साम्राज्य (sāmrājya) (an empire)
• स्वर्गराज्य (svargarājya) (the kingdom of heaven, Svarga)

Descendants

• Gandhari: 𐨪𐨗 (raja)
• Pali: rajja
• Prakrit: 𑀭𑀚𑁆𑀚 (rajja)
  • Sauraseni Prakrit:
    • Hindi: राज (rāj)
      • → English: raj
• → Assamese: ৰাজ্য (raizzo)
• → Bengali: রাজ্য (rajjo)
  • Bengali: রাজ (raj)
• → Dhivehi: ރާއްޖެ (rājje)
• → Kannada: ರಾಜ್ಯ (rājya)
• → Khmer: រាជ្យ (riəc)
• → Malayalam: രാജ്യം (rājyaṁ)
• → Old Javanese: rājya
  • >? Javanese: ꦫꦢꦾ (radya)
• → Tamil: ராஜ்யம் (rājyam)
• → Telugu: రాజ్యము (rājyamu)

Etymology 2

राज् (rāj, “king”) +‎ -य (-ya).

Adjective

राज्य • (rājyá) stem (metrical Vedic rājiya)

1. kingly, princely, royal

Declension

Masculine a-stem declension of राज्य (rājyá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	राज्यः rājyáḥ	राज्यौ / राज्या¹ rājyaú / rājyā́¹	राज्याः / राज्यासः¹ rājyā́ḥ / rājyā́saḥ¹
Vocative	राज्य rā́jya	राज्यौ / राज्या¹ rā́jyau / rā́jyā¹	राज्याः / राज्यासः¹ rā́jyāḥ / rā́jyāsaḥ¹
Accusative	राज्यम् rājyám	राज्यौ / राज्या¹ rājyaú / rājyā́¹	राज्यान् rājyā́n
Instrumental	राज्येन rājyéna	राज्याभ्याम् rājyā́bhyām	राज्यैः / राज्येभिः¹ rājyaíḥ / rājyébhiḥ¹
Dative	राज्याय rājyā́ya	राज्याभ्याम् rājyā́bhyām	राज्येभ्यः rājyébhyaḥ
Ablative	राज्यात् rājyā́t	राज्याभ्याम् rājyā́bhyām	राज्येभ्यः rājyébhyaḥ
Genitive	राज्यस्य rājyásya	राज्ययोः rājyáyoḥ	राज्यानाम् rājyā́nām
Locative	राज्ये rājyé	राज्ययोः rājyáyoḥ	राज्येषु rājyéṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of राज्या (rājyā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	राज्या rājyā́	राज्ये rājyé	राज्याः rājyā́ḥ
Vocative	राज्ये rā́jye	राज्ये rā́jye	राज्याः rā́jyāḥ
Accusative	राज्याम् rājyā́m	राज्ये rājyé	राज्याः rājyā́ḥ
Instrumental	राज्यया / राज्या¹ rājyáyā / rājyā́¹	राज्याभ्याम् rājyā́bhyām	राज्याभिः rājyā́bhiḥ
Dative	राज्यायै rājyā́yai	राज्याभ्याम् rājyā́bhyām	राज्याभ्यः rājyā́bhyaḥ
Ablative	राज्यायाः / राज्यायै² rājyā́yāḥ / rājyā́yai²	राज्याभ्याम् rājyā́bhyām	राज्याभ्यः rājyā́bhyaḥ
Genitive	राज्यायाः / राज्यायै² rājyā́yāḥ / rājyā́yai²	राज्ययोः rājyáyoḥ	राज्यानाम् rājyā́nām
Locative	राज्यायाम् rājyā́yām	राज्ययोः rājyáyoḥ	राज्यासु rājyā́su
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of राज्य (rājyá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	राज्यम् rājyám	राज्ये rājyé	राज्यानि / राज्या¹ rājyā́ni / rājyā́¹
Vocative	राज्य rā́jya	राज्ये rā́jye	राज्यानि / राज्या¹ rā́jyāni / rā́jyā¹
Accusative	राज्यम् rājyám	राज्ये rājyé	राज्यानि / राज्या¹ rājyā́ni / rājyā́¹
Instrumental	राज्येन rājyéna	राज्याभ्याम् rājyā́bhyām	राज्यैः / राज्येभिः¹ rājyaíḥ / rājyébhiḥ¹
Dative	राज्याय rājyā́ya	राज्याभ्याम् rājyā́bhyām	राज्येभ्यः rājyébhyaḥ
Ablative	राज्यात् rājyā́t	राज्याभ्याम् rājyā́bhyām	राज्येभ्यः rājyébhyaḥ
Genitive	राज्यस्य rājyásya	राज्ययोः rājyáyoḥ	राज्यानाम् rājyā́nām
Locative	राज्ये rājyé	राज्ययोः rājyáyoḥ	राज्येषु rājyéṣu
Notes	¹Vedic

References

• Monier Williams (1899) “राज्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 875, column 1.