pisarz

Old Polish

Etymology

From pisać +‎ -arz. First attested in 1391.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pisaːr̝/
• IPA^(key): (15^th CE) /pisɒr̝/

Noun

pisarz m animacy unattested (related adjective pisarzów or pisarski)

1. (attested in Greater Poland, Masovia) writer (person who writes, deals with writing, copying on someone's behalf, an official in a court, city or prince's office)
   • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[1], Lubiń, page 67:

     Pyszarz scriba

     [Pisarz scriba]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 25:

     Pysaarz sandowi (scriptor causarum, var. notarius seu scriptor)... oczrzedzą prawvyącye szą... myenycz maa

     [Pisarz sądowy (scriptor causarum, var. notarius seu scriptor)... oczrzedzią prawujące się... mienić ma]

   • 1874-1891 [c. 1420], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[2], [3], [4]}, volume XXIV, page 86:

     Ideo omnis scriba doctus in regno celorum similis est patri familias wszelky mysztrz nawczony, wszelky doctor albo pyszarz w crolewszthwe nebeszkem rowni yeszth oczczw czeladnemw (Mat 13, 52)

     [Ideo omnis scriba doctus in regno celorum similis est patri familias wszelki mistrz nauczony, wszelki doktor albo pisarz w krolewstwie niebieskiem rowny jest oćcu czeladnemu (Mat 13, 52)]

2. (attested in Greater Poland) writer (master trained in a monastery)
   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 121v:

     Scriba est nomen officii eyn schrifftweyser mystrz navczony w zakonye pyszarz

     [Scriba est nomen officii eyn schrifftweyser mistrz nauczony w zakonie pisarz]

Derived terms

nouns

• nawyszy pisarz
• pisarstwo
• pisarz ziemski
• pisarzowa

 

Descendants

• Polish: pisarz
• Silesian: pisŏrz

References

• Boryś, Wiesław (2005) “pisarz”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “pisarz”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “pisarz”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “pisarz”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “pisarz”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish pisarz. By surface analysis, pisać +‎ -arz. Compare Czech písař, Kashubian pisôrz, Lower Sorbian pisaŕ, Serbo-Croatian pisar, Carpathian Rusyn писар (pysar), and Ukrainian писар (pysar).

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈpi.saʂ/

• (Middle Polish) IPA^(key): (16^th c.) /ˈpi.sɒr̝/, (17^th–18^th c.) /ˈpi.sɒʂ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -isaʂ
• Syllabification: pi‧sarz

Noun

pisarz m pers (female equivalent pisarka, related adjective pisarski)

1. writer (person who writes or produces literary work)

   Synonym: literat

2. (historical) clerk (in city offices, royal chancelleries, etc.: an official serving as a secretary)

   Synonym: kancelista

3. (obsolete) copyist (person who makes copies of books in a monastery or privately)

   Synonyms: kopista, przepisywacz

4. (obsolete) wedding reception attendant who dances with the bride
5. (Middle Polish) writer; Further details are uncertain.
   • 1528, F. Mymer, Dictionarium‎^[5], page 10:

     De scriptoribus. Von den ſchreybern. O Piſarzach. [O Piſarzoch Mymer2]

     [De scriptoribus. Von den ſchreybern. O Pisarzach. [O Piſarzoch Mymer2]]

   • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎^[6], page 438a:

     Tabellio, Piſarz/ Iáwny piſarz/ aliquando idem quod tabellarius.

     [Tabellio, Pisarz/ Jawny pisarz/ aliquando idem quod tabellarius.]

Declension

Declension of pisarz

	singular	plural
nominative	pisarz	pisarze
genitive	pisarza	pisarzy/pisarzów
dative	pisarzowi	pisarzom
accusative	pisarza	pisarzy/pisarzów
instrumental	pisarzem	pisarzami
locative	pisarzu	pisarzach
vocative	pisarzu	pisarze

Derived terms

nouns

• dramatopisarz
• pisarstwo

 

Related terms

adjectives

• dramatopisarski

 

adverbs

• pisarsko

 

nouns

• dramatopisarka
• dramatopisarstwo

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), pisarz is one of the most used words in Polish, appearing 12 times in scientific texts, 21 times in news, 27 times in essays, 4 times in fiction, and 3 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 67 times, making it the 968th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• pisarz in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• pisarz in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “pisarz”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “PISARZ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 20.01.2023
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “pisarz”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “pisarz”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “pisarz”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 206