კბილი

Georgian

Alternative forms

• კიბილი (ḳibili) — Chveneburi

Etymology

From Old Georgian კბილი (ḳbili), from Proto-Georgian-Zan *ḳb-il-, from *ḳb-. Cognate with Mingrelian კიბირი (ḳibiri) and Laz კიბირი (ǩibiri).

Pronunciation

• IPA^(key): [kʼbili]
• Hyphenation: კბი‧ლი

Noun

კბილი • (ḳbili) (plural კბილები)

1. tooth

Inflection

Declension of კბილი (see Georgian declension)
	singular	plural	archaic plural
nominative	კბილი (ḳbili)	კბილები (ḳbilebi)	კბილნი (ḳbilni)
ergative	კბილმა (ḳbilma)	კბილებმა (ḳbilebma)	კბილთ(ა) (ḳbilt(a))
dative	კბილს(ა) (ḳbils(a))	კბილებს(ა) (ḳbilebs(a))	კბილთ(ა) (ḳbilt(a))
genitive	კბილის(ა) (ḳbilis(a))	კბილების(ა) (ḳbilebis(a))	კბილთ(ა) (ḳbilt(a))
instrumental	კბილით(ა) (ḳbilit(a))	კბილებით(ა) (ḳbilebit(a))
adverbial	კბილად(ა) (ḳbilad(a))	კბილებად(ა) (ḳbilebad(a))
vocative	კბილო (ḳbilo)	კბილებო (ḳbilebo)	კბილნო (ḳbilno)
Notes: archaic plurals might not exist.

Postpositional inflection of კბილი (see Georgian postpositions)
postpositions taking a dative case	singular	plural
-ზე (-ze, “on”)	კბილზე (ḳbilze)	კბილებზე (ḳbilebze)
-თან (-tan, “near”)	კბილთან (ḳbiltan)	კბილებთან (ḳbilebtan)
-ში (-ši, “in”)	კბილში (ḳbilši)	კბილებში (ḳbilebši)
-ვით (-vit, “like”)	კბილივით (ḳbilivit)	კბილებივით (ḳbilebivit)
postpositions taking a genitive case	singular	plural
-თვის (-tvis, “for”)	კბილისთვის (ḳbilistvis)	კბილებისთვის (ḳbilebistvis)
-ებრ (-ebr, “like”)	კბილისებრ (ḳbilisebr)	კბილებისებრ (ḳbilebisebr)
-კენ (-ḳen, “towards”)	კბილისკენ (ḳbilisḳen)	კბილებისკენ (ḳbilebisḳen)
-გან (-gan, “from/of”)	კბილისგან (ḳbilisgan)	კბილებისგან (ḳbilebisgan)
postpositions taking an instrumental case	singular	plural
-დან (-dan, “from/since”)	კბილიდან (ḳbilidan)	კბილებიდან (ḳbilebidan)
-ურთ (-urt, “together with”)	კბილითურთ (ḳbiliturt)	კბილებითურთ (ḳbilebiturt)
postpositions taking an adverbial case	singular	plural
-მდე (-mde, “up to”)	კბილამდე (ḳbilamde)	კბილებამდე (ḳbilebamde)

Derived terms

• კბილის პასტა (ḳbilis ṗasṭa)

Further reading

• “კიბილი”, in Čveneburebis kartuli leksiḳoni [Dictionary of Chveneburi Georgian]‎^[1] (in Georgian), Kartuli dialekṭuri ḳorṗusi, 2011–2014

Old Georgian

Etymology

From Proto-Georgian-Zan *ḳb-il-, which is the past-participle form of a very early formation ending in *-il based on the Proto-Georgian-Zan verb stem *ḳb-, which is the common ancestor of words pertaining to the oral cavity and eating such as კბენა (ḳbena, “to bite (anything but food)”) and კბეჩა (ḳbeča, “to bite (implying food)”).

Noun

კბილი • (ḳbili)

1. tooth

Descendants

• Georgian: კბილი (ḳbili)

References

• Penrixi (Fähnrich), Hainc, Sarǯvelaʒe, Zurab (2000) Kartvelur enata eṭimologiuri leksiḳoni [Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages] (in Georgian), 2nd edition, Tbilisi: Tbilisi Sulkhan-Saba Orbeliani State University Press, page 265
• Klimov, G. A. (1998) Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages (Trends in linguistics. Documentation; 16), New York, Berlin: Mouton de Gruyter, page 87
• Fähnrich, Heinz (2007) Kartwelisches Etymologisches Wörterbuch [Kartvelian Etymological Dictionary] (Handbuch der Orientalistik; VIII.18) (in German), Leiden, Boston: Brill, page 225
• Abulaʒe, Ilia (1973) “კბილი”, in Ʒveli kartuli enis leksiḳoni (masalebi) [Dictionary of Old Georgian (Materials)]‎^[2] (in Georgian), Tbilisi: Metsniereba, page 194