-ίδης

Νέα ελληνικά (el)

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈi.ðis/

τυπογραφικός συλλαβισμός : -ί‐δης

Ετυμολογία 1

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ο	-ίδης	οι	-ίδηδες
γενική	του	-ίδη*	των	-ίδηδων
αιτιατική	τον	-ίδη	τους	-ίδηδες
κλητική		-ίδη		-ίδηδες
* Και λόγια γενική ενικού -ίδου
Ονοματεπώνυμα - Κατηγορία όπως «Αγγελίδης» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

-ίδης < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική -ίδης (πατρωνυμικό)

Επίθημα

-ίδης αρσενικό (θηλυκό γενική ενικού -ίδη ή -ίδου)

• πατρωνυμικό επίθημα (ο γιος του …) σε ανδρικά επώνυμα

  ⮡  Ιωάννης > Ιωαννίδης

  ⮡  Γιάννης > Γιαννίδης

Σημειώσεις

• συνηθίζεται σε ποντιακά επώνυμα

Δείτε επίσης

• -άδης, -ιάδης
• Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -ίδης στο Βικιλεξικό

αλλόγλωσσα επώνυμα ελληνικής προέλευσης:

• Γεωργιανά επώνυμα με κατάληξη -იდისი (-ίντισι) στο Βικιλεξικό

Ετυμολογία 2

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ο	-ίδης	οι	-ίδες
γενική	του	-ίδη	των	-ιδών
αιτιατική	τον	-ίδη	τους	-ίδες
κλητική		-ίδη		-ίδες
Κατηγορία όπως «ναύτης» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

-ίδης < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική -ίδης για επιστημονικούς όρους, λόγιο ενδογενές δάνειο: νεολατινική -ides κατά τα αρχαία ελληνικά -ίδης.

Δείτε τον πληθυντικό -ίδες, (αρχαίο -ίδαι, λατινικό -idae)

Επίθημα

-ίδης αρσενικό

• επίθημα επιστημονικών όρων που δηλώνει ένα μέλος που ανήκει σε ομάδα, οικογένεια ή βαθμίδα ιεραρχικής κλίμακας
  1. (αστρονομία) → δείτε τον πληθυντικό -ίδες: που ανήκει σε ομάδα αστέρων, διαττόντων αστέρων

     ⮡  βλέπουμε έναν Λεοντίδη σε μεγέθυνση φωτογραφίας με βροχή Λεοντιδών

  2. (ταξινομία) → δείτε τον πληθυντικό -ίδες: δηλώνει μέλος οικογένειας στη βοτανική, στη ζωολογία

     → δείτε  Ταξινομικοί όροι - οικογένειες

  3. (χημεία) όροι στον πληθυντικό -ίδες

     όπως λανθανίδες

Δείτε επίσης

• Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -ίδης στο Βικιλεξικό
• -ειδής
• -ides, -idae (λατινικά)

Πηγές

• -ίδης - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)
• §462,α - Μανόλης Τριανταφυλλίδης (2018) Νεοελληνική γραμματική (της δημοτικής). Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (ανατύπωση της πρώτης έκδοσης του 1941, με διορθώσεις και επίμετρο - γραφή πολυτονική), σελ. 204.

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ὁ	-ίδης	οἱ	-ίδαι
γενική	τοῦ	-ίδου	τῶν	-ιδῶν
δοτική	τῷ	-ίδῃ	τοῖς	-ίδαις
αιτιατική	τὸν	-ίδην	τοὺς	-ίδᾱς
κλητική ὦ!		-ίδη		-ίδαι
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		-ίδᾱ
γεν-δοτ	τοῖν		-ίδαιν
Πληθυντικός -ίδαι (βραχύ γιώτα)
1η κλίση, ομάδα 'Ἀτρείδης', Κατηγορία 'Κρονίδης' όπως «Κρονίδης» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ὁ	-είδης	οἱ	-εῖδαι
γενική	τοῦ	-είδου	τῶν	-ειδῶν
δοτική	τῷ	-είδῃ	τοῖς	-είδαις
αιτιατική	τὸν	-είδην	τοὺς	-είδᾱς
κλητική ὦ!		-είδη		-εῖδαι
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		-είδᾱ
γεν-δοτ	τοῖν		-είδαιν
Πληθυντικός -εῖδαι (μακρά παραλήγουσα).
1η κλίση, ομάδα 'Ἀτρείδης', Κατηγορία 'Ἀτρείδης' όπως «Ἀτρείδης» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Επίθημα

-ίδης [ῐ] αρσενικό

• (πατρωνυμικό) κατάληξη πατρωνυμικών ουσιαστικών που δηλώνουν τον γιο αυτού που δηλώνει η πρωτότυπη λέξη

  Κρόνος, θέμα Κρον- > Κρονίδης: γιος του Κρόνου, πληθυντικός οἱ Κρονίδαι

  Ἀτρεύς, θέμα Ἀτρε- > Ἀτρείδης: γιος του Ἀτρέως, πληθυντικός οἱ Ἀτρεῖδαι

Άλλες μορφές

• -ίδας

Δείτε επίσης

• Αρχαίες ελληνικές λέξεις με επίθημα -ίδης στο Βικιλεξικό

και

• -ides, -idae (λατινικά)

Σημειώσεις

• και καθαρεύουσα, παλιές καταλήξεις πληθυντικού -ίδαι για Ταξινομικούς όρους, όρους της αστρονομίας, της χημείας

  → δείτε τις νεοελληνικές καταλήξεις -ίδης και -ίδες