Ελλανοδίκες

Οι Ελλανοδίκες είχαν την τιμή να απονέμουν τα βραβεία στους νικητές των αγωνισμάτων, Κύλικας του 520-510 π.Χ.

Οι Ελλανοδίκες (Αρχαία Ελληνικά: Ἑλλανοδίκαι) που αποδίδεται ως οι «Δικαστές των Ελλήνων», ήταν οι ανώτατοι κριτές και δικαστές των Αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων.

Ιστορικό

Οι Ελλανοδίκες διασφάλιζαν την διαιτησία των αγώνων και είχαν ως ιερό καθήκον να διατηρούν το επίπεδο και την κληρονομιά των Αγώνων, καθώς και να καθιστούν σίγουρο ότι οι κανόνες τηρούνται. Αρχικά επονομάζονταν Αγωνοθέτες, που αποδίδεται ως «διοργανωτές των αγώνων», αλλά αργότερα επικράτησε η ονομασία «Ελλανοδίκες».

Αρχικά υπήρχε μόνο ένας Ελλανοδίκης, ο οποίος εκλεγόταν από ένα μέλος δύο οικογενειών της Πίσας και της Ήλιδας. Το 580 π.Χ., αυτό το προνόμιο επεκτάθηκε σε όλους τους κατοίκους της Ηλείας, οι οποίοι πλέον εκλέγονταν με κλήρο. Το 480 π.Χ. ο αριθμός των Ελλανοδικών αυξήθηκε στους εννέα και κατά τους επόμενους αγώνες (476 π.Χ.) στους δέκα. Το 368 π.Χ. ο αριθμός αυξήθηκε εκ νέου, φτάνοντας στους δώδεκα όμως το 364 π.Χ. μειώθηκε για πρώτη φορά, περιοριζόμενος στον αριθμό των οκτώ. Το 348 π.Χ. ο αριθμός των Ελλανοδικών, παγιώθηκε στους δέκα. Μάλιστα, ο αριθμός αυτός αντιπροσώπευε και κάθε μία από τις αρχαίες φυλές των Ηλείων.

Οι Ελλανοδίκες καλούνταν στην Ήλιδα δέκα μήνες πριν από την έναρξη των αγώνων και συγκεκριμένα στον οίκο των Ελλανοδικών. Εκεί εκπαιδεύονταν ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στα καθήκοντα και στις υποχρεώσεις που τους είχαν ανατεθεί. Ένα μήνα πριν από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων, μετέβαιναν στην Ολυμπία όπου επιτηρούσαν τις προπονήσεις των αθλητών, αποκλείοντας αυτούς που παρουσίαζαν χαμηλές επιδόσεις, αλλά και όσους επεδείκνυαν χαμηλά επίπεδα ήθους και συμπεριφοράς.

Κατά τη διάρκεια των αγώνων, επέβλεπαν την τήρηση των κανονισμών και είχαν την τιμή να απονέμουν τα βραβεία στους νικητές των αγωνισμάτων. Παράλληλα, μπορούσαν να αποβάλουν από τους αγώνες αθλητές που παραβίαζαν τους κανόνες, ενώ είχαν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν τη βία προς συνετισμό κάποιου αθλητή ή προπονητή σε περίπτωση ανυπακοής προς τα κελεύσματά τους. Βοηθοί των Ελλανοδικών κατά τη διάρκεια των αγώνων, ήταν οι αφέτες, οι αλυτάρχες, οι κριτές και οι ραβδούχοι.

Οι αποφάσεις των Ελλανοδικών μπορούσαν να εφεσιβληθούν και να κριθούν από τη Βουλή των Ηλείων. Αν κάποιος Ελλανοδίκης είχε αποδεδειγμένα υποπέσει σε σφάλμα, η Βουλή τον καταδίκαζε, δεν ήταν όμως δυνατή η μεταβολή του αποτελέσματος ενός αγώνα, καθώς η απόφαση ενός Ελλανοδίκη ήταν τελεσίδικη.