Δόγης

Ο δόγης ήταν ο εκλεγμένος άρχοντας ή αρχηγός κράτους σε πολλές πόλεις-κράτη της Ιταλικής χερσονήσου την περίοδο που επικρατούσε ο Μεσαίωνας και η Αναγέννηση, οι πόλεις αναφέρονται ως "Εστεμμένες Δημοκρατίες". Η λέξη που προέρχεται από τη Νέα βενετική γλώσσα έφτασε στη Γαλλία μέσω της Αγγλίας και δημιουργήθηκε ο τίτλος του "Δούκα" από το Λατινικό "Δουξ" που σημαίνει "ηγέτης" ιδιαίτερα στον στρατό. Η σύζυγος του Δόγη πήρε τον τίτλο "Δόγισσα" και η διακυβέρνηση του Δόγη "Σθεναρχία".

Το αξίωμα στις Ιταλικές πόλεις

Οι Ιταλικές πόλεις - κράτη που κυβερνήθηκαν από Δόγη ονομάστηκαν "Εστεμμένες Δημοκρατίες". Οι δύο σημαντικότερες ήταν η Δημοκρατία της Βενετίας και η Δημοκρατία της Γένοβας ισχυρές εμπορικές και ναυτικές δυνάμεις που ήταν συνεχώς σε πόλεμο μεταξύ τους. Άλλη μιά ισχυρή Ιταλική πόλη που κυβερνήθηκε από δόγη ήταν το Αμάλφι. Η Ιταλική Δημοκρατία της Σεναρίκας ήταν επίσης άλλη μια δημοκρατία που εξέλεγε Δόγη από το 1343 έως την προσάρτησή της στο Ναπολιτάνικο Βασίλειο της Σικελίας (1797). Ο ιδρυτής του Σιωνισμού Τέοντορ Χερτσλ πρότεινε να περάσει ο τίτλος του Δόγη στον κυβερνήτη του μελλοντικού κράτους του Ισραήλ, αυτό τελικά δεν έγινε αποδεκτό.

Εκλογή

Η εκλογή του νέου Δόγη ανατέθηκε σε μία επιτροπή 40 μελών (1172), τους εξέλεξαν τέσσερις άντρες από το "Μεγάλο Συμβούλιο της Βενετίας" που περιείχε 12 άντρες με ετήσια θητεία. Μετά από αδιέξοδο στην εκλογή Δόγη (1229) ο αριθμός των εκλεκτόρων αυξήθηκε σε 41, νέες ρυθμίσεις στο Εκλογικό σύστημα (1628) διατηρήθηκαν μέχρι την πτώση της Δημοκρατίας της Βενετίας (1797). Ο σκοπός ήταν να ελαχιστοποιηθούν όσο το δυνατό περισσότερο οι επιδράσεις των ισχυρών οικογενειών της Βενετίας, γι'αυτό δημιουργήθηκε ένα εξαιρετικά περίπλοκο σύστημα εκλογής. Τα 30 μέλη του Μεγάλου Συμβουλίου που επελέγησαν με κλήρο μειώθηκαν με κλήρο στα 9, τα 9 εξέλεγαν 40 και τα 40 μειώθηκαν με κλήρο στα 12 που τελικά εξέλεγαν 25. Τα 25 μειώθηκαν με κλήρο στα 9 και τα 9 εξέλεγαν τα 41, τα 41 μειώθηκαν με κλήρο στα 11, τα 11 εξέλεγαν οριστικά τα 41 μέλη που θα προχωρούσαν στην εκλογή του νέου Δόγη. Κανένας δεν μπορούσε να εκλεγεί με λιγότερες από 25 ψήφους από τους 41 ή 9 από τους 11 - 12 εκλέκτορες ή 7 από τους 9 εκλέκτορες. Ο δόγης στη Γένοβα επιλέχτηκε αρχικά από τον λαό χωρίς περιορισμούς με λαϊκή ψηφοφορία, μετά τις μεταρρυθμίσεις (1528) οι πληβείοι αποκλείστηκαν και η επιλογή του νέου δόγη γινόταν από το Μεγάλο Συμβούλιο.

Κυβέρνηση

Οι Δόγηδες παρέμεναν στο αξίωμα τους ισόβια, οι εξουσίες τους ήταν αρχικά μεγάλες αλλά από το 1268 υπέστησαν μεγάλους περιορισμούς, έπρεπε να συμφωνήσουν πολλοί άλλοι αξιωματούχοι για τις μεγάλες αποφάσεις και δεν μπορούσαν να έχουν περιουσία σε ξένη γη. Μετά τον θάνατο του δόγη μια επιτροπή μπορούσε να ελέγξει τις πράξεις του και τη διαχείριση της κρατικής περιουσίας και να επιβάλλει στην οικογένεια του τα αντίστοιχα πρόστιμα. Το εισόδημα του δόγη δεν ήταν ποτέ μεγάλο γι'αυτό ο ίδιος ήταν πάντοτε υποχρεωμένος να ασχολείται με τις εμπορικές του επιχειρήσεις. Οι Δόγηδες της Γένοβας παρέμεναν ισόβια αλλά μετά τις μεταρρυθμίσεις του Αντρέα Ντόρια (1528) η θητεία τους περιορίστηκε σε δύο χρόνια. Η εξουσία παρέμεινε σε μιά αριστοκρατική ομάδα, εκμηδενίστηκαν οι φατρίες και οργανώθηκε ένα ολιγαρχικό σύστημα διακυβέρνησης.

Δείτε επίσης

• Δόγηδες της Βενετίας

Πηγές

• Schaus, Margaret, ed. (2006). Women and Gender in Medieval Europe: An Encyclopedia. Oxford: Taylor & Francis.
• Cavalli, Giovanni Giacomo (1630). La Cetra Genovese
• Guida Italia: Abruzzo Molise (4th ed.). Milan: Touring Club Italiano. 1979 [1926].
• Friedman, Saul S. (2006). A History of the Middle East. North Carolina: MacFarland & Co, Inc.
• Miranda Mowbray; Dieter Gollmann. "Electing the Doge of Venice: Analysis of a 13th Century Protocol".
• Kleinhenz, Christopher, ed. (2004). Medieval Italy: An Encyclopedia. 1. London: Routledge.