Λάτιο
Συντεταγμένες: 41°54′N 12°43′E / 41.900°N 12.717°E
Το Λάτιο (ιταλικά: Lazio, Λάτσιο) είναι περιφέρεια της Ιταλίας. Συνορεύει βορειοδυτικά με την περιφέρεια της Τοσκάνης, βόρεια με την Ούμπρια, βορειοανατολικά με την περιφέρεια Μάρκε, ανατολικά με την περιφέρεια του Αμπρούτσο και αυτήν του Μολίζε, νοτιοανατολικά με την Καμπανία ενώ στα δυτικά βρέχεται από την Τυρρηνική θάλασσα.
| Λάτιο | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Διοικητικές πληροφορίες | |||
| Χώρα |  Ιταλία | ||
| Πρωτεύουσα | Ρώμη | ||
| Πρόεδρος | Ντανιέλε Λεοντόρι (υπηρεσιακός) | ||
| Περιοχή | |||
| Έκταση | 17.236 χλμ² | ||
| Πληθυσμός | 5.550.459 (30-10-2012) | ||
| Άλλες πληροφορίες | |||
| Ζώνη ώρας | UTC+1 | ||
| Τοποθεσία | |||
 | |||
 | |||
| Επίσημη ιστοσελίδα | |||
Στο εσωτερικό του Λατίου υπάρχει και η Πόλη του Βατικανού.
Ο πληθυσμός της ανέρχεται σε 5.617.516 κατοίκους (2008) και η έκτασή της τα 17.203 τ.χλμ.. Πρωτεύουσα της περιφέρειας είναι η Ρώμη.
Ετυμολογία του ονόματος
ΕπεξεργασίαΟ όρος Λάτιο προέρχεται πιθανότατα από το αρχαίο «Latium», δοσμένο από τους Λατίνους, πρόγονους των αρχαίων Ρωμαίων που με τη σειρά τους διατήρησαν αυτήν την ονομασία λόγω του πλάτους της περιοχής («latus» στα λατινικά), που σήμαινε επίσης και «εύφορη χώρα».
Στην αρχαιότητα η περιοχή του Λατίου οριοθετούνταν ως τους πρόποδες των Απεννίνων προς ανατολή, την αρχαία πόλη Τερατσίνα προς νότο και τα όρη Αουσόνι προς βορρά[1].
Για το Λάτιο ωστόσο, η αναφορά θα αφορούσε περισσότερο στην ομοσπονδία των λατινογενών λαών και λιγότερο στην πεδιάδα του Λατίου.
Γεωγραφία
ΕπεξεργασίαΗ περιοχή δεν παρουσιάζει ομοιογένεια ως προς το γεωμορφολογικό ανάγλυφό της. Στο εσωτερικό της υπάρχουν λοφώδη και ορεινά εδάφη, ενώ στις παράλιες περιοχές υπάρχουν μεγάλες πεδιάδες.
Το 54% καλύπτεται από λόφους, το 26,1% από βουνά και το 19,9% από πεδιάδες.
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΑρχαιότητα
ΕπεξεργασίαΗ Ιταλική λέξη για το Λάτιο σχετίζεται με την αντίστοιχη Λατινική για τον Πολιτισμό του Λατίου, το όνομα της περιοχής καθόρισε και τον φυλετικό χαρακτήρα τον κατοίκων, εξελίχτηκε στην Αρχαία Ρώμη που μιλούσε την Λατινική γλώσσα. Η δημογραφία της αρχαίας Ρώμης ήταν πολυεθνική αλλά ο βασικός κορμός του πληθυσμού της ήταν οι Λατίνοι, ακολουθούσαν οι Ετρούσκοι, σύμφωνα με την Ρωμαϊκή μυθολογία γενάρχης των Λατίνων ήταν ο μυθικός βασιλιάς Λατίνος. Πέρα από τους τοπικούς μύθους το Λάτιο θεωρείται η περιοχή στην οποία κρύφτηκε ο Σατούρνους βασιλιάς της Χρυσής Εποχής του Λατίου όταν τον καταδίωκε ο γιος του Γιούπιτερ που ταυτίζεται με τον Ελληνικό Δία.[2][3] Η πιθανή ονομασία της περιοχής ίσως προέρχεται από την Λατινική λέξη "Λάτους" που σημαίνει "ευρύς" χάρη στις μεγάλες πεδιάδες που υπήρχαν στην Ρωμαϊκή Καμπανία, η τοπογραφία της ευρύτερης περιοχής ήταν επίπεδη.[4]
Οι Λατίνοι επεκτάθηκαν σταδιακά σε περιοχές που κατοικούσαν γειτονικοί Ιταλικοί λαοί όπως οι Σαμνίτες, οι Έρνικοι, οι Αίκουοι, οι Βόλσκοι και οι Όσκοι. Το αχανές νέο κράτος διαιρέθηκε στο "Παλαιό Λάτιο" με την αρχική κοιτίδα των Λατίνων και το "Νέο Λάτιο" με όλα τα κατακτημένα εδάφη. Τα βόρεια όρια του Λατίου ήταν ο ποταμός Τίβερης, το σύνορο με την γειτονική Ετρουρία. Ο Οκταβιανός Αύγουστος επίσημα ένωσε ολόκληρη την Ιταλία σε μία κρατική ενότητα και την διαίρεσε σε 11 περιοχές. Η περιοχή του Λατίου νότια από τον ποταμό Τίβερη μαζί με την ευρύτερη περιοχή της Καμπανίας και την Νάπολη ονομάστηκε "Περιοχή Α΄". Η περιοχή του Άνω Λατίου στην οποία βρισκόταν η σημερινή επαρχία του Βιτέρμπο ονομάστηκε "Περιοχή Ζ΄". Η Ετρουρία και η σημερινή επαρχία της Ριέτι ενώθηκαν με το όνομα "Περιοχή Δ΄".
Μεσαίωνας
Επεξεργασία
Όταν οι Γότθοι κατέκτησαν την Ιταλική χερσόνησο τον 5ο αιώνα η περιοχή του Λατίου πέρασε στο Βασίλειο των Οστρογότθων. Ακολούθησαν την περίοδο 535 - 554 οι Γοτθικοί πόλεμοι, το βασίλειο κατακτήθηκε από την Βυζαντινή αυτοκρατορία και η περιοχή απέκτησε ανεξαρτησία σαν κτήμα του "Ανατολικού αυτοκράτορα", οι μεγάλοι πόλεμοι που ξέσπασαν με τους Λομβαρδούς την εξασθένησαν. Με την "Συνθήκη του Σουτρί" (728) ο Πάπας απέκτησε στην κατοχή του την πρώτη επαρχία πέρα από το Δουκάτο της Ρώμης.
Η άνοδος της θρησκευτικής και εκκλησιαστικής αριστοκρατίας οδήγησε σε σύγκρουση ανάμεσα στους Βαρώνους και τον πάπα που διατηρήθηκε μέχρι τα μέσα του 16ου αιώνα. Ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ΄ προσπάθησε να ενισχύσει την εξουσία του σε διάφορες επαρχίες όπως η Τουσκία, η Καμπανία και η Μαριτίμα προκειμένου να ελαττώσει τις εξουσίες της πανίσχυρης οικογένειας Κολόννα, το ίδιο προσπάθησαν και άλλοι πάπες. Την περίοδο που οι πάπες μετέφεραν την έδρα τους στην Αβινιόν (1309 - 1377) οι αριστοκράτες προσπάθησαν να ενισχύσουν την εξουσία τους στην Ρώμη. Οι μικρές κοινότητες προσπάθησαν να εμποδίσουν τους αριστοκράτες τους να ενισχύσουν τις δυνάμεις τους, με εκπρόσωπο τον Κόλα ντι Ριέντζο τους ανταγωνίστηκαν. Οι πάπες ωστόσο μπόρεσαν να ανακτήσουν σταδιακά την περίοδο 1353 - 1367 την εξουσία στο Λάτιο και τα υπόλοιπα Παπικά Κράτη. Στα μέσα του 16ου αιώνα η Αγία Έδρα ένωσε το Λάτιο με τα υπόλοιπα Παπικά Κράτη, έγινε επαρχιακή διοικητική περιφέρεια στο κράτος του Αγίου Πέτρου.[5]
Νεώτερα χρόνια
ΕπεξεργασίαΤο Λάτιο συμμετείχε στην βραχύβια Ρωμαϊκή Δημοκρατία (1798-1799), οι δυνάμεις του Ναπολέων Α΄ το ενσωμάτωσε στην Α΄ Γαλλική Δημοκρατία. Η δημοκρατία δημιουργήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 1798 και διατηρήθηκε μέχρι τον Οκτώβριο του 1799 που το Λάτιο επέστρεψε στα Παπικά κράτη. Το Λάτιο προσαρτήθηκε στην Πρώτη Γαλλική Αυτοκρατορία με το όνομα "Διαμέρισμα του Τίβερη" μέχρι την εποχή που επέστρεψε στον πάπα (1815). Την περίοδο που κυβερνούσε ο Πάπας Πίος Θ΄ οι Γάλλοι ηττήθηκαν, ακολούθησε η κατάληψη της Ρώμης (20 Σεπτεμβρίου 1870) και η Ιταλική ενοποίηση, το Λάτιο ενσωματώθηκε στο Βασίλειο της Ιταλίας. Η Ιταλική επαρχία του Ριέτι που ανήκε στην Ούμπρια και το Αμπρούτσο ενώθηκε με το Λάτιο (1927). Οι πόλεις του Λάτιου γνώρισαν μεγάλες καταστροφές από σεισμό που συγκλόνισε την κεντρική Ιταλία (24 Αυγούστου 2016).[6]
Επαρχίες
ΕπεξεργασίαΤο Λάτιο χωρίζεται σε 5 επαρχίες[7], οι οποίες είναι:
Δημογραφικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΗ κατανομή του πληθυσμού επηρεάζεται άμεσα από την ύπαρξη της Ρώμης, στην όποια ανήκει το 55% του πληθυσμού. Επιπλέον, το Λάτιο βρίσκεται στην 4η θέση ως προς την πυκνότητα πληθυσμού σε σχέση με τις υπόλοιπες περιφέρειες της Ιταλίας.
Ακόμη, σύμφωνα με στοιχεία της ISTAT, της ιταλικής Στατιστικής Υπηρεσίας, στο Λάτιο, το 2006 ζούσαν 330.146 μετανάστες, που αντιστοιχούσαν στο 6% του συνολικού του πληθυσμού. Τέλος, το 9% του πληθυσμού ολόκληρης της Ιταλίας είναι συγκεντρωμένο στο Λάτιο και το 55% του Λατίου βρίσκεται στη Ρώμη.
Ο πληθυσμός της περιφέρειας ανά επαρχία έχει ως εξής:[7]:
| Θέση | Πρωτεύουσα επαρχίας | Κάτοικοι πρωτεύουσας | Κάτοικοι επαρχίας |
|---|---|---|---|
| 1 | Ρώμη | 2.720.660 | 4.102.315 |
| 2 | Λατίνα | 117.299 | 544.518 |
| 3 | Φροζινόνε | 48.177 | 496.661 |
| 4 | Βιτέρμπο | 62.529 | 315.231 |
| 5 | Ριέτι | 47.602 | 158.791 |
Διοίκηση
ΕπεξεργασίαΣτις 10 Νοεμβρίου 2022 υπηρεσιακός πρόεδρος του Λάτιου έγινε ο Ντανιέλε Λεοντόρι[8] , μετά την παραίτηση του Νίκολα Τσινγκαρέτι από το Δημοκρατικό Κόμμα, νικητή των εκλογών του Φεβρουαρίου του 2013. Ο Τσινγκαρέτι επανεξελέγη στις εκλογές που διεξήχθησαν στις 4 Μαρτίου 2018, με ποσοστό 32,9%. Στις επόμενες εκλογές, στις 12-13 Φεβρουαρίου 2023, πρόεδρος εξελέγη ο Φραντσέσκο Ρόκα. Ο Ρόκα ορκίστηκε και ανέλαβε καθήκοντα στις 2 Μαρτίου 2023.
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Ιστορία της Ρώμης από την αρχαιότητα ως τον Καίσαρα. (2001), Jouvence, Roma
- ↑ Βιργίλιος, Αινειάδα, Βιβλίο Η΄, σ. 323
- ↑ Bevan 1875, σσ. 530–531
- ↑ https://www.etymonline.com/word/latin
- ↑ https://bigthink.com/strange-maps/601-bigger-than-you-think-the-vatican-and-its-annexes
- ↑ https://www.nytimes.com/2016/08/25/world/europe/italy-earthquake.html
- ↑ 7,0 7,1 «Στοιχεία Ιταλικής Στατιστικής Υπηρεσίας στις 31/12/2006». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2008.
- ↑ «Zingaretti says will step down as Lazio governor in 3 wks – English». ANSA. 12 October 2022. https://www.ansa.it/english/news/politics/2022/10/12/zingaretti-says-will-step-down-as-lazio-governor-in-3-wks_d27a02df-b00a-481d-9f01-1de49eaa3b92.html. Ανακτήθηκε στις 13 February 2023.
