Pegwn y De
 | |
| Math | Pegwn daearyddol  |
|---|---|
| Enwyd ar ôl | de |
LL-Q58635 (pan)-Gaurav Jhammat-ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ.wav | |
| Cylchfa amser | Antarctica/South_Pole |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Earth's poles |
| Sir | Ardal Cytundeb Antarctig |
| Cyfesurynnau | 90°S 0.000000°E |
 | |
Pegwn y De yw pwynt mwyaf deheuol y Ddaear; y De absoliwt, cymar deheuol Pegwn y Gogledd. Does dim un safle penodol i Begwn y De, ond mae ei lleoliad yn cael ei ddiffinio mewn pedair ffordd wahanol. Mae Pegwn y De ar gyfandir yr Antarctig.
Pegwn daearyddol y De
[golygu | golygu cod]Pegwn y De daearyddol yw'r echel o gwmpas yr hwn y mae'r ddaear yn troi.
Y Norwywr Roald Amundsen oedd y dyn cyntaf i gyrraedd Pegwn y De. Cyrhaeddod ar 14 Rhagfyr, 1911. Cyrhaeddodd Capten Scott un mis ar ôl hynny, ond yn ystod ei daith yn ôl bu farw Scott a'i griw o newyn a'r oerni.
Ar ôl hynny aeth nifer o bobl eraill i'r pegwn, yn cynnwys Fuchs, Havola, Crary, a Fiennes.
Richard Byrd oedd y dyn cyntaf i hedfan uwchben Pegwn y De, ar (29 Tachwedd, 1929).
Pegwn magnetaidd y De
[golygu | golygu cod]Pegwn y de magnetaidd yw'r cyfeiriad y mae cwmpawd neu ben magned yn pwyntio iddo.
Ernest Shackleton oedd y dyn cyntaf i gyrraedd Pegwn magnetaidd y De ar (16 Ionawr, 1909)
Pegwn daear-fagnetaidd y De
[golygu | golygu cod]Mae Pegwn daear-fagnetaidd y De (pegwn magnetaidd amgen) ger Pegwn daearyddol y De.
Pegwn mwyaf anghysbell y De
[golygu | golygu cod]Mae'r pegwn hwn yn gorwedd ar hydred 85°50' (de) a lledred 65°47' (dwyrain). Dyma'r lle pellach o'r môr ar y cyfandir. Ym 1957 cyrhaeddodd tîm o'r Undeb Sofietaidd y lle i godi'r orsaf Sovetskaya. Roedd pobl yn byw yn yr orsaf yn ystod haf antarctigaidd 1957 - 1958.