Richard Wright

Llenor o'r Unol Daleithiau oedd Richard Wright (4 Medi 1908 – 28 Tachwedd 1960) sydd yn nodedig am ysgrifennu dau o glasuron llenyddiaeth yr Americanwyr Affricanaidd: ei nofel Native Son (1940) a'i hunangofiant Black Boy (1945).

Richard Wright
Ganwyd	Richard Nathaniel Wright  4 Medi 1908  Natchez, Roxie
Bu farw	28 Tachwedd 1960  o trawiad ar y galon  Paris
Man preswyl	Chicago, Paris
Dinasyddiaeth	Unol Daleithiau America
Alma mater	Lanier High School
Galwedigaeth	bardd, nofelydd, hunangofiannydd, awdur storiau byrion, llenor, dramodydd
Adnabyddus am	Uncle Tom's Children, Native Son, Black Boy, The Outsider
Arddull	hunangofiant
Prif ddylanwad	Gertrude Stein, Sinclair Lewis
Plaid Wleidyddol	Plaid Gomiwnyddol UDA
Gwobr/au	Medal Spingarn, Cymrodoriaeth Guggenheim

Ganed ef ar blanhigfa ger Natchez yn nhalaith Mississippi, yn ne Unol Daleithiau America, a chafodd ei fagu mewn tlodi a chan pherthnasau gwahanol. Gweithiodd mewn sawl swydd wahanol cyn ymuno â'r Ymfudiad Mawr i'r gogledd, yn gyntaf i Memphis, Tennessee, ac yna i Chicago, Illinois. Cafodd waith ysgrifennu gyda'r Prosiect Llenorion Ffederal (FWP), un o raglenni'r Fargen Newydd. Ymaelododd â Phlaid Gomiwnyddol yr Unol Daleithiau ym 1932, a symudodd i Ddinas Efrog Newydd ym 1937. Ymsefydlodd yn ardal Harlem, ac yno gweithiodd yn olygydd lleol y Communist Daily Worker.

Derbyniodd glod am ei gasgliad cyntaf o straeon byrion, Uncle Tom's Children (1938). Cafodd ei nofel enwocaf, Native Son, ei haddasu'n ddrama yn theatr Broadway gan Orson Welles ym 1941 ac yn ffilm yn yr Ariannin ym 1951. Gadawodd Wright y Blaid Gomiwnyddol ym 1944, a chyhoeddodd ei hunangofiant o'i ieuenctid, Black Boy, ym 1945. Wedi diwedd yr Ail Ryfel Byd, symudodd Wright i Baris, Ffrainc, am weddill ei oes. Ystyrir ei lyfr The Outsider (1953) yn yr esiampl gyntaf o nofel ddirfodol gan Americanwr. Cyhoeddodd hefyd ysgrifau a gweithiau polemig, gan gynnwys y casgliad o ddarlithoedd White Man, Listen! (1957).

Bu farw ym Mharis yn 52 oed. Cyhoeddwyd sawl gwaith wedi ei farwolaeth, gan gynnwys y casgliad o straeon byrion Eight Men (1961) a'r hunangofiant o'i fywyd yng ngogledd yr Unol Daleithiau American Hunger (1977).