Raff ap Robert

Bardd Cymraeg o'r 16g oedd Raff ap Robert. Ni wyddys ei ddyddiadau. Roedd yn frodor o blwyf Llanynys yng nghantref Dyffryn Clwyd (Sir Ddinbych). Roedd yn dad i'r bardd Edward ap Raff.

Tras a theulu

Roedd Raff yn perthyn i deulu plas Maesmaencymro ym mhlwyf Llanynys. Ei enw llawn oedd Raff ap Robert ap Gruffudd ap Madog ap Bleddyn Sais. Ei fam oedd Sioned ferch Gruffudd o Edeirnion. Roedd cysylltiad o du mam ei dad, sef Gwladus ferch Ifan ap Bleddyn Goch, ag un o deuloedd grymusaf ardal Dinmael. Gwraig Raff oedd Gwenhwyfar ferch Edward ap Maredudd ab Adda o Drefor. Cawsant dri fab, yn cynnwys y bardd Edward ap Raff.

Bywyd a gwaith

Yn ôl Siôn Tudur, gwr 'tiriog' a oedd yn canu 'ar ei fara ei hun' oedd Raff ap Robert, a diau fod a wnelo hynny â phynciau ac â daearyddiaeth ei gerddi. Gwelir bod y rhan fwyaf o'r canu yn perthyn i ddyffryn afon Clwyd a'r cyffiniau.

Mae ei waith sydd ar glawr yn cynnwys cerdd foliant a sawl marwnad: i Tudur Aled a Siôn Salsbri, gŵr cyntaf Catrin o Ferain. Ceir hefyd gywydd mawl a nifer o englynion. Arferai Raff ymryson gyda Siôn Tudur a'r clerwr Robin Clidro.

Llyfryddiaeth

• A. Cynfael Lake (gol.) Gwaith Raff ap Robert (Aberystwyth, 2013).

Cyfeiriadau

Beirdd yr Uchelwyr

Bedo Hafesb  · Bleddyn Ddu · Cadwaladr Cesail · Casnodyn · Rhisiart Cynwal · Wiliam Cynwal · Dafydd ab Edmwnd · Dafydd Alaw · Dafydd ap Gwilym · Dafydd ap Siencyn · Dafydd Benwyn · Dafydd Ddu o Hiraddug · Dafydd Gorlech · Dafydd Llwyd o Fathafarn · Dafydd Nanmor · Dafydd y Coed · Edward Dafydd · Deio ab Ieuan Du · Lewys Dwnn · Edward Maelor · Edward Sirc · Edward Urien · Einion Offeiriad · Gronw Ddu · Gronw Gyriog · Gruffudd ab Adda ap Dafydd · Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan · Gruffudd ap Dafydd ap Tudur · Gruffudd ap Llywelyn Lwyd · Gruffudd ap Maredudd ap Dafydd · Gruffudd ap Tudur Goch · Gruffudd Fychan ap Gruffudd ab Ednyfed · Gruffudd Gryg · Gruffudd Hiraethog · Gruffudd Llwyd · Gruffudd Llwyd ap Llywelyn Gaplan · Guto'r Glyn · Gutun Owain · Gwerful Fychan · Gwerful Mechain · Gwilym Ddu o Arfon · Gwilym Tew · Hillyn · Huw Cae Llwyd · Huw Ceiriog · Huw Cornwy · Huw Llŷn · Huw Pennant (I) · Huw Pennant (II) · Hywel ab Einion Lygliw · Hywel ap Mathew · Hywel Cilan · Hywel Ystorm · Ieuan ap Huw Cae Llwyd · Ieuan ap Hywel Swrdwal · Ieuan Brydydd Hir · Ieuan Du'r Bilwg · Ieuan Dyfi · Ieuan Gethin · Ieuan Llwyd ab y Gargam · Ieuan Tew Ieuanc · Iocyn Ddu ab Ithel Grach · Iolo Goch · Iorwerth ab y Cyriog · Iorwerth Beli · Iorwerth Fynglwyd · Ithel Ddu · Lewis ab Edward · Lewys Daron · Lewys Glyn Cothi · Lewys Môn · Lewys Morgannwg · Llywarch Bentwrch · Llywelyn ab y Moel · Llywelyn ap Gwilym Lygliw · Llywelyn Brydydd Hoddnant · Llywelyn Ddu ab y Pastard · Llywelyn Fychan ap Llywelyn Foelrhon · Llywelyn Fychan ap Llywelyn Goch · Llywelyn Goch ap Meurig Hen · Llywelyn Goch y Dant · Llywelyn Siôn · Mab Clochyddyn · Madog Benfras · Maredudd ap Rhys · Meurig ab Iorwerth · Morus Dwyfech · Owain Gwynedd · Owain Waed Da · Prydydd Breuan · Tomos Prys · Gruffudd Phylip · Phylip Siôn Phylip · Rhisiart Phylip · Rhys Cain · Rhys Nanmor · Siôn Phylip · Siôn Tudur · Raff ap Robert · Robert ab Ifan · Robin Ddu ap Siencyn · Rhisierdyn · Rhisiart ap Rhys · Rhys ap Dafydd ab Einion · Rhys ap Dafydd Llwyd · Rhys ap Tudur · Rhys Brydydd · Rhys Goch Eryri · Sefnyn · Simwnt Fychan · Siôn ap Hywel ap Llywelyn Fychan · Siôn ap Hywel Gwyn · Siôn Brwynog · Siôn Cent · Siôn Ceri · Sypyn Cyfeiliog · Trahaearn Brydydd Mawr · Tudur Aled · Tudur ap Gwyn Hagr · Tudur Ddall · Wiliam Llŷn · Y Mab Cryg · Y Proll · Yr Ustus Llwyd