Виçкĕтеслĕх

Стандартлă палăртăвĕсем

Виç кĕтеслĕх — 3 тӳпеллĕ тата 3 енлĕ чи ансат нумай кĕтеслĕх; тӳремĕн пĕр тӳрĕ йĕр çинче вырнаçман виçĕ пăнчăна пушмаклă çыхăнтаракан татăксемпе хупарланă тӳремĕн пайĕ.

Виç кĕтеслĕхĕн тӳписене яланах латтин пысăк сас паллисемпе (A, B, C), кĕтесĕсен капашĕсене — грек сас паллисемпе (α,β,γ), хирĕçле енĕсене — пĕчĕк латтин сас паллисемпе (a, b, c) кăтартаççĕ.

Виç кĕтеслĕхĕн танмарлăхĕсем

Виç кĕтеслĕхĕн енĕсеем пĕр-пĕринпе çак танмарлăхсемпе çыхăннă:

• a ≤ b + c
• b ≤ a + c
• c ≤ a + b

Эртех пĕр танмарлăхĕ тĕрĕс маар пулсан, виç кĕтеслĕх вырожденным? шутланать; малалла пур çĕрте те — невырожденный случай?.

Виç кĕтеслĕхсен тĕсĕсем
Шĕвĕр кĕтеслĕ	Пуклак кĕтеслĕ	Тӳр кĕтеслĕ
Тĕрлĕ енлĕ	Тан пĕçĕллĕ	Тан енлĕ

Виç кĕтеслĕхĕн тытăмлăхĕсем

Синуссен теореми

${\frac {a}{\sin \alpha }}={\frac {b}{\sin \beta }}={\frac {c}{\sin \gamma }}=2R$

(Теоремăран çак курăнать: эхер те a < b < c, ĕнтĕ α < β < γ)

Косинуссен теореми

c² = a² + b² — 2ab cos γ

(Пифагор теоремин пĕтĕмĕшли пулать)

Виç кĕтеслĕхĕн кĕтесĕсен суммин теореми

α + β + γ = 180° (π)

Виç кĕтеслĕхĕн лаптăкĕ

Кĕтесĕсен пысăкăшĕпе

Виçкĕтеслĕхĕн кĕтесĕсен сумлăхĕ 180° тан пулнипе, виçкĕтеслĕхĕн ытти икĕ кĕтесĕ шĕвĕрлĕ (90° сахал) пулмалла. Çак тĕссене палăртаççĕ:

• Эхер виçкĕтеслĕхĕн пу кĕтесĕсем шĕвĕр, ĕнтĕ виçкĕтеслĕхе шĕвĕркĕтесĕ теççĕ;

• Эхер виçкĕтеслĕхĕн пĕр кĕтесĕ мăка (90° чылай), ăна мăка кĕтеслĕ теççĕ;

• Эхер виçкĕтеслĕхĕн пĕр кĕтесĕ тӳрĕ (90° тан), ăна тӳркĕтеслĕ теççĕ. Тӳре кĕтес тавакан икĕ енĕсене катетсем, тӳрĕ кĕтесе хирĕслĕ енне гипотенуза теççĕ.

Çавăн пекех пăхăр

• Виç кĕтеслĕхĕн кĕтесĕсен суммин теореми
• Синуссен теореми
• Косинуссен теореми
• Герон хормули
• Виç кĕтеслĕхĕн чаплă пăнчисем