Сканди (Sc)
Атом номерĕ 21
Ансат япалалăхăн курăмĕ вăтам çемçе кĕмĕл тĕслĕ сарăрах сайра çĕр металĕ <>
Атом палăрăмĕсем
Атом масси
(моль масси)
44.95591 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ 162 пм
Ионизаци энергийĕ
(пĕрремĕш электрон)
630.8(6.54) кДж/моль (эВ)
Электронсен конфигурацийĕ [Ar] 3d1 4s2
Химилле палăрăмсем
Ковалентла радиус 144 пм
Ион радиусĕ (+3e)72.3 пм
Электронегативлăх
(Полинг шучĕпе)
1.36
Электрод потенциалĕ 0
Оксидлав капашĕсем 3
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем
Тачăлăх 2.99 г/см³
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш 0.556 Дж/(K·моль)
Ăшăяраслăх 15.8[1] Вт/(м·K)
Шăрану температури 1814 K
Шăраннин пайлавла ăшши 15.8 кДж/моль
Вĕрев температури 3104 K
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ 332.7 кДж/моль
Моль калăпăшĕ 15.0 см³/моль
Ансат япалалăхăн кристалл решетки
Решетке тытăмĕ гексагоналлă
Решетке периочĕ 3.310 Å
c/a танлашăнни 1.594
Дебай температури n/a K
Sc 21
44,95
[Ar]3d14s2
Сканди

Сканди (Sc), — хими таблицин 21-мĕш хими элеменчĕ, атом йывăрăшĕ 44,95.


Истори

тӳрлет

Менделеев Д.И. çак элемент (эка-бор) пулассине палăртнă. 1879-мĕш çулта Швеци химикĕ Ларс Нильсон тупса Скандинавине асăнса ятне панă.

Геохими тата минералоги

тӳрлет

Çĕр хуппинче сканди вăтамран г/т. Химипе физика пахалăхĕçемпе сканди иттри, лантан тата лантаноидсене çывăх. Валентноçĕ яланах +3. Сапаланнă элемент пулнă май нумай минералсенче тупма пулать. Скандин икĕ мнералĕ паллă: тортвейтит (Sc, Y)2 Si2O7 (Sc2O3 53,5 % таран) тата стерреттит Sc[PO4] • 2H2O (Sc2O3 39,2 % таран). Сканди тĕл пулакан тĕп минералсем: флюорит ( 1 % таран Sc2O3), касситерит (0,005-0,2 %), вольфрамит (0-0,4 %), ильменорутил (0,0015-0,3 %), торианит (0,46 % Sc2O3), самарскит (0,45 %), виикит (1,17 %), ксенотим (0,0015-1,5 %), берилл (0,2 %), баццит (сканди бериллĕ, 3-14,44 %). Тин7с шывĕнче сканди 0,00004 мг/л[2].

Туса кăларни

тӳрлет

1988-мĕш çулта сканди оксичне тунă:

Çĕршыв||Кăларнин калăпăшĕ,
сахалрах мар,кг/çул
Китай 50
Франци 100
Норвеги 120
США 500
Япони 30
Казахстан 700
Украина 610
Раççей 958

Изотопĕсем

тӳрлет

Сканди борачĕ, иттри борачĕ пекех люминофорсем валли матирца тума кирлĕ.

Биологи ролĕ

тӳрлет

Скандин нимĕнле биологи ролĕ те çук[3].

Асăрхавсем

тӳрлет
  1. ^ Химическая энциклопедия: в 5 т. — Советская энциклопедия. — Т. 4. — 20 000 экз. — ISBN 5—85270—039—8
  2. ^ J.P. Riley and Skirrow G. Chemical Oceanography V. 1, 1965
  3. ^ Scandium (Sc) - Chemical properties, Health and Environmental effects (акăлч.). www.lenntech.com. Тĕрĕсленĕ 19 Авӑн уйӑхӗн 2009.

Каçăсем

тӳрлет

Вуламалли

тӳрлет
  • Коган. Б. И., Названова. В. А. Скандий. М.,Изд-во АН УССР, 1963. 304 с с илл.