Нобелий

(Нобели ҫинчен куҫарнӑ)
No 102
259,1009
[Rn] 5f14 7s2
Нобели

Нобели — 102 атом номерлĕ хими элеменчĕ. Атом масси 259,1009; No тесе паллă тăваççĕ(лат. Nobelium]), актиноидсен шутне кĕрет.

Истори

тӳрлет

Чи малтан 102-мĕш элемента тупни çинчен 1957-мĕш çулта Швецири Нобель институтĕнчи тĕпчевçĕсем пĕлтернĕ. Вĕсем 10 минут яхăн çурма аркану тапхăрĕллĕ 8,5 МзВ хăватлă альфа-пайăркасем кăларакан изотопа 244Cm тĕшĕсене 13C тĕшĕсемпе персе туни çинчен каланă. Çак пайăркасене 251102 е 253102 изотопсемпе çыхăнтарнă, элемент ятне Нобели (No) пама сĕннĕ. Каярах вĕсем ку пулăмсене фон эффекчĕсемпе ăнлантарса элемент уçнине çирĕплетмен. Америка тĕпчевçисем (Гиорсо, Сиборг, Уолтон, Сиккеланд) Беркли хулинче 1958-мĕш çулхи ака уйăхĕнче 102-мĕш элемента ситнтезланă çинчен пĕлтернĕ. Вĕсем çĕнĕ йывăр ион ускорительĕнче кюри тĕшĕсене 244Cm тата 5% 246Cm) 13C тата 12C ионĕсемпе пенĕ. Вĕсем 8,5 МэВ хăватлă альфа-пайăркасене (шведсем пĕлтернине) тупайман, анчах 250Fm (254102-ран альфа арканупа пулать, çурма аркану тапхăрĕ 3 çекунт панелле,) арканнине çирĕплетнĕ. 1959-мĕш çулта ушкăн ĕçĕсене малалла тăснă. Вĕсем 8,5 МзВ хăватлă альфа-пайăркасем кăларакан изотопа тупма пултарнă, çурма аркану тапхăрĕ 3 çекунта яхăн тата 30% хăйне-хăй пайланнине палăртнă. Малтан ку хастарлăха 254No çыхăнтарнă, каярах 252No изотоппа. Ку элемента Нобели ят пама сĕннĕ.

 

1961-мĕш çулта, 103-мĕш элемента синтезлама хăтланнă май, 8,2 МзВ хăватлă альфа-пайăркасем кăларакан 255No (çурма аркану тапхăрĕ 15 çеккунт) тупнине çирĕплетнĕ. Çурма аркану тапхăрĕ 50 çекунт яхăн, Беркли лабораторипе килĕшмест. Каярах вĕсем sup>254No арканнине те курнă, хăвачĕ 8,1 МэВ, çурма аркану тапхăрĕ ~ 35 çекунт.


 



Ячĕ пулни

тӳрлет

Совет тĕпчевçисем элемента Jl (жолиотий) ят, Фредерик Жолио-Кюри асăнса, пама сĕннĕ. Американĕцсем Нобелий (No), Альфред Нобель ятне пама сĕннĕ. ИЮПАК элемента Нобелий ят пама йышăннă.

Изотопĕсем

тӳрлет
Çăлкуçĕ No изотопĕсем
262Lr 262No
269Hs, 265Sg, 261Rf 257No
267Hs, 263Sg, 259Rf 255No
254Lr 254No
261Sg, 257Rf 253No
264Hs, 260Sg, 256Rf 252No
255Rf 251No


Изотопсене уçнин хронологийĕ

тӳрлет
Изотоп Уçнă çул Уçнă реакци
250Nom 2001 204Pb(48Ca,2n)
250Nog 2006 204Pb(48Ca,2n)
251No 1967 244Cm(12C,5n)
252Nog 1959 244Cm(12C,4n)
252Nom ~2002 206Pb(48Ca,2n)
253Nog 1967 242Pu(16O,5n),239Pu(18O,4n)
253Nom 1971 249Cf(12C,4n)[1]
254Nog 1966 243Am(15N,4n)
254Nom1 1967? 246Cm(13C,5n),246Cm(12C,4n)
254Nom2 ~2003 208Pb(48Ca,2n)
255No 1967 246Cm(13C,4n),248Cm(12C,5n)
256No 1967 248Cm(12C,4n),248Cm(13C,5n)
257No 1961? , 1967 248Cm(13C,4n)
258No 1967 248Cm(13C,3n)
259No 1973 248Cm(18O,α3n)
260No ? 254Es + 22Ne,18O,13C - transfer
261No unknown
262No 1988 254Es + 22Ne - transfer (EC of 262Lr)

Каçăсем

тӳрлет


 
Ку вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр.
Çак асăрхаттарнине май пулсан тĕрĕсреххипе улăштармалла.


Актиноидсем
Актини | Тори | Протактини | Уран | Нептуни | Плутони | Америци | Кюри | Беркли | Калифорни | Эйнштейни | Ферми | Менделеви | Нобели | Лоуренси