Permeaza
Permeaze su proteini/enzimi koji omogućavaju pasivni transport[1] molekula ili iona kroz ćelijsku membranu. One su ATP-nezavisne. U evolucijskom smislu, permeaze su heterogena grupa, to jest, evolucija ih je ponovo „izmislila“ mnogo puta i stoga se mogu sveobuhvatno zabilježiti samo na osnovu dugačke liste. Permeaze pripadaju grupi transportnih proteina.
Ćelije stalno izmjenjuju tvari sa svojom okolinom. Obično ćelijska membrana nije propusna za većinu supstanci (posebno za polarne supstance kao što su ioni ili veće molekule kao što je glukoza (= selektivno propusna = semipermeabilna). Permeaze se formiraju tako da se još mogu transportovati određene tvari kroz ćelijsku membranu.[2]
Ovi proteini su ugrađeni u ćelijsku membranu i povezuju unutrašnjost ćelije sa vanjskim svijetom, tako da se tvari mogu razmjenjivati. Budući da protein prolazi kroz membranu, takvE molekule nazivaju se transmembranski proteini ili "integralni proteini". Termin „permeaza“ koristi se samo u vezi sa enzimima kao što je laktoza-permeaza, gdje je sinonim za „transporter“. Prvobitno ih je otkrila Joy Adames 1930-ih. Ovaj transportni protein pomaže u različitim aspektima ćelijskog života uključujući replikaciju DNK, translaciju RNK i difuziju.
Permeaza (transporter) je protein ili proteinski kompleks koji katalizira vektorsku reakciju, bez obzira na to da li katalizira i hemijsku reakciju ili reakciju prijenosa elektrona koja pokreće vektorski proces. Ovaj tip transporta naziva se sekundarni aktivni transport. To znači da energija koja se koristi ne dolazi od hidrolize ATP. Kao izvor energije služi gradijent koncentracije druge tvari koja se transportuje u isto vrijeme. U tu svrhu najčešće se koristi gradijent natrijevih iona ili protonski gradijent. Neke permeaze također pasivno transportuju tvari ako imaju odgovarajući gradijent koncentracije u smjeru transporta. Ovaj način transporta je ujedno i sutransporter, jer se istovremeno prevoze dvije različite tvari.
Kod prokariota biosintezu permeaza često kontrolišu takozvani operoni. To znači da ćelija proizvodi permeaze samo kada su potrebne. Takav operon tada pokreće proizvodnju permeaze.
Vezivanje permeaze je prvi korak translokacije. LacY protein iz Escherichia coli je primjer permeaze.[3] Omogućava da se laktoza transportuje u unutrašnjost ćelije (pogledajte lac operon).
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ G. Poeggel: Kurzlehrbuch Biologie. 2005, ISBN 3-13-140981-9, S. 20.
- ^ "Substrate Transport in Lactose Permease".
- ^ J., Ninfa, Alexander; P., Ballou, David (2004). Fundamental laboratory approaches for biochemistry and biotechnology. Wiley. ISBN 1891786008. OCLC 633862582.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]- Permeases na US National Library of Medicine Medical Subject Headings (MeSH)