Merkelova ćelija
| Merkelova ćelija | |
|---|---|
 Merkelove ćelije (plave) nalaze se u baznom epidermnom sloju kože. | |
| Identifikatori | |
| MeSH | D018862 |
| NeuroLex ID | nifext_87 |
| Anatomska terminologija | |
Merkelove ćelije poznate i kao Merkel-Ranvierove ćelije ili taktilne epitelne ćelije – su ovalni mehanoreceptori koji su ključni za osjećaje lahkog dodira, a mogu se naći u koži kičmenjaka. Učestale su u visoko osjetljivoj koži, kao što je na jagodicama ljudskih prstiju. Imaju sinapsne kontakte sa somatosenzornim uzlaznim nervnim vlaknima.[1] Iako je neuobičajeno, ove ćelije mogu postati maligne i formirati Merkelov karcinom – agresivni i teško izlječivi rak kože.[2]
Otkriveno je da su Merkelove ćelije izvedene iz ćelija nervnog grebena,[3] a više nedavnih eksperimenata kod sisara su pokazali da su one u stvari epitelnog porijekla.[4]
Lokacija
[uredi | uredi izvor]
Merkelove ćelije se nalaze u koži i nekim dijelovima sluznice svih kičmenjaka. U koži kod sisara, to su prozirne ćelije koje se nalaze u stratum basale (na dnu grebena znojnog kanala) u epidermi, oko 10 μm u promjeru. Također, javljaju se u udubljenjima površine epiderme, a površinske stopalne zovu se rete grebeni.[5] Najčešće su povezane sa senzornim nervnim završecima, a poznate su pod nazivom Merkelovi nervni završeci (nazivaju se i Merkelov ćelijsko-neuritski kompleks). Povezane su sa sporo prilagođavajućim (SA1) somatosenzornim nervnim vlaknima.
Funkcija
[uredi | uredi izvor]Ove ćelije Friedrich Sigmund Merkel je označio kao Tastzellen ili "dodirne ćelije", ali je predložena funkcija ostala kontroverzna jer je bila teško dokaziva. Međutim, genetički nokautirani miševi nedavno su pokazali da su Merkelove ćelije neophodne za specijalizirano kodiranje kojim uzlazni živci riješavaju raspored finih prostornih detalja.[6] Merkelove ćelije se ponekad smatraju APUD ćelijama, što je starija definicija. Češće su klasificirane kao dio rasutog neuroendokrinog sistema, jer sadrže gusto zrnasto jezgro i na taj način mogu imati neuroendokrinu funkciju.
Razvojno porijeklo
[uredi | uredi izvor]O porijeklu Merkelovih ćelija raspravlja se više od 20 godina. Dokazi iz eksperimenata na grafitnoj koži kod ptica podrazumijeva da su izvedene iz nervnog grebena, ali eksperimenti na sisarima sada pokazuju epidermalno porijeklo.[7][8]
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Mescher, Anthony L (2016). Junqueira's Basic Histology. McGraw-Hill Education. ISBN 978-0-07-184270-9.
- ^ Munde, Prashant (2014). "Pathophysiology of merkel cell". Journal of Oral and Maxillofacial Pathology. 17 (3): 408–412. doi:10.4103/0973-029x.125208.
- ^ K. I. Baumann; Zdenek Halata; I. Moll (2003). The Merkel cell: structure-development-function- cancerogenesis. Springer. str. 99–. ISBN 978-3-540-00374-8. Pristupljeno 2. 5. 2010.
- ^ Morrison, Kristin; George R. Miesegaes; Ellen A. Lumpkin; Stephen M. Maricich (2009). "Mammalian Merkel cells are descended from the epidermal lineage". Developmental Biology. 336. doi:10.1016/j.ydbio.2009.09.032. PMC 2783667. PMID 19782676.
- ^ Halata, Z; Grim, M; Bauman, KI (2003). "Friedrich Sigmund Merkel and his "Merkel cell", morphology, development, and physiology: review and new results". The Anatomical Record Part A: Discoveries in Molecular, Cellular, and Evolutionary Biology. 1) (271): 225–39. doi:10.1002/ar.a.10029. PMID 12552639. Arhivirano s originala, 2. 3. 2020. Pristupljeno 21. 12. 2016.
- ^ Maricich SM; Wellnitz SA; Nelson AM; Lesniak DR; Gerling GJ; Lumpkin EA; Zoghbi HY. (2009). "Merkel Cells are Essential for Light Touch Responses". Science. 324 (5934): 1580–82. doi:10.1126/science.1172890. PMC 2743005. PMID 19541997.
- ^ Morrison KM; Miesegaes GR; Lumpkin EA; Maricich SM. (25. 9. 2009). "Mammalian Merkel cells are descended from the epidermal lineage". Dev Biol. 336 (1): 76–83. doi:10.1016/j.ydbio.2009.09.032. PMC 2783667. PMID 19782676.
- ^ Van Keymeulen A; Mascre G; Youseff KK; Harel I; Michaux C; De Geest N; Szpalski C; Achouri Y; Bloch W; Hassan BA; Blanpain C. (2009). "Epidermal progenitors give rise to Merkel cells during embryonic development and adult homeostasis". J Cell Biol. 1 (187): 91–100. doi:10.1083/jcb.200907080. PMC 2762088. PMID 19786578.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]
- NIF Search - Merckel Disc Cell[mrtav link] via the Neuroscience Information Framework