Koncentracijski logor

Koncentracioni logor je vrsta zatvora koja je stvorena za političke protivnike, pripadnike pojedinih etničkih ili religijskih grupa, civila iz kritičnog vojnog područja ili bilo koju grupu ljudi. Koncentracioni logori najčešče se stvaraju tokom rata i zatvorenici se nalaze u pritvoru najčešće bez pojedinačnog sudskog procesa, već po nekim širim kriterijima.

Historija

Prvi koncentracioni logor pojavio se za vrijeme Trećeg kubanskog rata za nezavisnost (1895–1898), kada je španski vojni guverner Valeriano Weyler naredio prisilno iseljavanje i zatvaranje seljaka i njihovih porodica s područja gdje su djelovali kubanski pobunjenici. Zbog loših uvjeta i pretrpavanja umrlo je mnogo zatvorenika.

Britanci su koristili koncentracione logore za vrijeme Burskog rata (1899–1902), u kojima su zatvarali burske žene i djecu u 31 logor širom Južnoafričke Republike. Zbog loših uslova života u logorima te slabe ishrane umrlo je preko 28.000 žena i djece.

Za vrijeme Staljinova režima uspostavljeni su brojni koncentracioni logori, još prije 1941. i napada na SSSR.

U kraljevini Jugoslaviji su uspostavljeni koncentracioni logori pred drugi svjetski rat. Namijenjeni su bili komunistima, a osnovani su na kraljevu zapovijed.

Tokom Drugog svjetskog rata obje strane držale su koncentracione logore, ali Sile Osovine koristile su koncentracione logore za masovno istrebljivanje nepoželjnih etničkih grupa (npr. Židovi, Romi, Slaveni) te političkih neprijatelja. U mnogim slučajevima koncentracioni logori u nacističkoj Njemačkoj bili su radni logori u kojima su zatvorenici radili kao robovi.

Koncentracioni logori otvarani su u Bosni i Hercegovini od 1992. godine za vrijeme rata u BiH u kojima su zatvarani stanovnici jedne etničke grupe od strane zaraćenih strana kao i pojedinih paramilitarnih jednica.

Problem tzv. "poljskih logora"

Također pogledajte: Koncentracijski logori u Poljskoj

Posebna tema je postojanje i funkcionisanje u svijetu psihološke skraćenice termina "poljski logori", koja je izvedena iz geografskog položaja takvih nacističkih struktura. Loše poznavanje strane historije i geografije  u zapadnjačkim zemljama rezultiralo je poprilično čestim pojavljivanjem, obično u dnevnoj štampi, izjava o poljskim koncentracionim logorima ili logorima smrti, kao i o poljskim nacistima. To nagovještava da su Poljaci, a ne njemački nacisti, bili počinioci holokausta. Autori takvih izjava tvrdili su da se radi isključivo o psihološkoj skraćenici koja nije namijenjena zavaravanju i kleveti Poljske i Poljaka. Ovakvi incidenti događali su se u Engleskoj, Francuskoj, a nerijetko i u SAD-u, također u Njemačkoj, Bugarskoj, Rusiji, Kanadi, pa čak i u poljskim publikacijama.

Na prijelazu iz 2004. u 2005., u periodu priprema za 60. godišnjicu oslobađanja Aušvica, u Poljskoj je pokrenuta društvena i vladina akcija protiv falsivikovanja historije o počiniocima zločina u nacističkim logorima, a u proljeće 2006. godine pokrenuta je i kampanja za UNESCO koja je za cilj imala promjenu službenog naziva logora u "Bivši njemački nacistički koncentracioni logor Auschwitz-Birkenau".

Dana 27. juna 2007. godine u Novom Zelandu na sastanku UNESCO-ovog odbora za svjetsku baštinu odlučeno je promijeniti ime bivšeg koncentracionog logora Auschwitz-Birkenau na popisu svjetske baštine. Prema prijedlogu koji su zajedno predstavili Poljska i Izrael, od 27. juna 2007. službeni naziv upisan na popis mjesta je: „Auschwitz-Birkenau. Njemački nacistički koncentracioni logor smrti (1940–1945)”.