Dawn (letjelica)
Organizacija | NASA |
---|---|
Glavni ugovarači | Orbital Sciences, JPL, UCLA |
Misija Tip | Prelet/Orbiter |
Satelit | Mars (prelet), Vesta te Ceres |
Trajanje misije | 8 godina |
Masa | 1250 kg |
Dawn je NASA-ina sonda koja je lansirana 27. septembra 2007. godine sa ciljem istraživanje asteroida Cerera i Veste. Dawn je prva misija koja je za cilj imala posjetu tim asteroidima, i ulazak u njihove orbite.
Dawn je ušao u orbitu oko Veste 16. jula, 2011, i istraživao je do druge polovine 2012. Nakon toga, svemirska letjelica se usmjerila prema Cereri, gdje je stigla 6. marta 2015. Dawn je NASA-ina prva isključivo istraživačka misija koja koristi ionsku propulziju. Godine 2017. NASA je objavila da će planirana devetogodišnja misija biti produžena dok se ne iscrpe zalihe hidrazinskog goriva sonde [1], da bi 1. novembra 2018. bilo objavila da je Dawn iscrpio svoj hidrazin i misija je okončana. Napuštena sonda ostaje u stabilnoj orbiti oko Cerere [2].
Misija
[uredi | uredi izvor]Cilj misije je utvrđivanje procesa i uslova koji su vladali u najmlađem periodu Sunčevog sistema, detaljnim istraživanjem dvije najveće proto-planete koje su ostale netaknute od vremena svog nastanka. Cerera i Vesta su dva tijela suprotnih karakteristika, što bi moglo biti posljedica toga što su nastali u različitim predjelima ranog Sunčevog sistema. Cerera je, nagađa se, mogao nastati u hladnom i vlažnom okruženju, što je u njemu moglo ostaviti ispodpovršinske vode, dok je Vesta, opet se smatra, nastala vrućim i suhim forimiranjem, što bi za posljedicu moglo imati diferenciranu unutrašnjost i površinsku vulkansku aktivnost.
Planirana hronologija događaja u misiji Dawn
- Lansiranje - između 26. septembra i 15. oktobra 2007.
- Marsova gravitaciona praćka - mart 2009.
- Dolazak do Veste - septembar 2011.
- Polazak prema Cereri - april 2012.
- Dolazak do Cerere - 6. mart 2015.
- početak 2016: kraj osnovnih Cerera operacija
- Bilo je dodatno planirano i produženje misije na još neke asteroide nakon Ceresa, što, zbog nedostatka goriva nije realizirano.
Misiju Dawn vodi naučnik Christopher T. Russell. Kompanija "Orbital Sciences Corporation" je napravila letjelicu a NASA-in Laboratorij za mlazni pogon (JPL) je isporučio ionske motore. Njemački centar za zračni i svemirski let (DLR) napravio je kameru, italijanska svemirska agencija ASI spektrometar, a Nacionalna laboratorija u Los Alamosu američkog Ministarstva energetike proizvela je spektrometar gama-zraka i neutrona.
Značaj misije
[uredi | uredi izvor]Dawn treba istražiti dva najveća asteroida da bi odgovorio na neka pitanja o nastanku Sunčevog sistema.
Ceres i Vesta su odabrani kao dvije protoplanete, jedna kao ledena, a druga kao stjenovita, čije je nastajanje zaustavljeno djelovanjem Jupitera. Oni nam omogućavaju bolje razumijevanje procesa formiranja stjenovitih i ledenih tijela u Sunčevom sistemu, te uslova uz koje stjenovite planete mogu zadržati vodu.
Oba asteroida su nastala u mlađoj historiji Sunčevog sistema.
Prilazak Vesti
[uredi | uredi izvor]Dawn je, prilazeći Vesti snimao progresivno slike više rezolucije. Slike su dobivene instrumentom "Framing Camera" i objavljene na internet mreži NASA and MPI.
-
Vesta sa 265,000 km, fotografija od 14. juna, 2011.
-
Vesta sa 152,000 km, juni 24, 2011.
-
Vesta sa 100,000 km, Juli 1, 2011.
-
Vesta sa 41,000 km, juli 9, 2011.
Orbita Veste
[uredi | uredi izvor]Nakon što je zahvaćen Vestinom gravitacijom, i po ulasku u njenu orbitu, 16. jula 2011, Dawn se sam pomjerio u nižu, bližu orbitu, paljenjem svog xenon-ionskog raketnog pogona, pomoću sunčeve energije. Dana 2. augusta, je pauzirao svoj spiralni prilazak radi ulaska u 69-satnu istraživačku orbitu, na visini od 2750 km.
-
Slika Veste iz orbite na 16,000 km, dobivena 17. jula, 2011.
-
Slika sa 10,500 km, 18. juli, 2011.
-
Slika sa 5,200 km, 23. juli, 2011.
-
Slika sa 5,200 km, 24. juli, 2011.
Ceres
[uredi | uredi izvor]Zbog problema sa dijelom opreme koja održava visinu, Dawn nije izašao iz orbite oko Veste kako je bilo prethodno planirano, nego je to uspio 5. septembra 2012[3]. Dawn je 6. marta 2015. stigao do patuljaste planete Ceres, kao prva letjelica koja blisko istražuje neku patuljastu planetu. Pet mjeseci kasnije New Horizons stiže do Plutona.
U trećoj fazi oblijetanja oko Cerere, Dawn će orbitirati na 700 km.
Misija je okončana 2018. nakon što je iscrpljeno svo gorivo. Napuštena sonda ostaje u stabilnoj orbiti oko Cerere.
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Landau, Elizabeth (October 19, 2017). "Dawn Mission Extended at Ceres". NASA. Pristupljeno februar 2024.
- ^ Northon, Karen (November 1, 2018). [ https://www.nasa.gov/news-release/nasas-dawn-mission-to-asteroid-belt-comes-to-end/"NASA's Dawn Mission to Asteroid Belt Comes to End"]. NASA. Pristupljeno februar 2024.
- ^ http://www.newscientist.com/blogs/shortsharpscience/2012/09/asteroid-hopping-spacecraft-ma.html
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]
1950-e | 1957 | 1958 | 1959 | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1960-e | 1960 | 1961 | 1962 | 1963 | 1964 | 1965 | 1966 | 1967 | 1968 | 1969 |
1970-e | 1970 | 1971 | 1972 | 1973 | 1974 | 1975 | 1976 | 1977 | 1978 | 1979 |
1980-e | 1980 | 1981 | 1982 | 1983 | 1984 | 1985 | 1986 | 1987 | 1988 | 1989 |
1990-e | 1990 | 1991 | 1992 | 1993 | 1994 | 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 |
2000-te | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 |
2010-e | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 |
2020-e | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |