Monomer
Monomera ili monomer (grč. mono- = jedan + -mer = dio) je molekula koja se može hemijski vezati sa hemijskim i drugim molekulama, formirajući polimere. Termin "monomerski protein" može se koristiti za opisivanje proteina koji sačinjavaju multiproteinske komplekse. Najčešća prirodna monomera je glukoza, koja, povezana glikozidnim vezama gradi polimere kao što su celuloza i škrob, te je preko 77% mase svih biljnih materija . Termin monomera najčešće se odnosi na organske molekule koje čine sintetske polimere, kao što je, na primjer, vinil klorid , koji se koristi za proizvodnju polimera polivinil hlorid (PVC) . Proces kojim monomere kombiniraju s kraja na kraj u formiranju polimera naziva se polimerizacija. Molekule koje sadžje mali broj monomernih jedinica, i do nekoliko desetina, zovu se oligomere.
| Glukoza | |
|---|---|
 | |
| Općenito | |
| Hemijski spoj | Glukoza |
| Druga imena | Dekstroza |
| Molekularna formula | C6H12O6 |
| CAS registarski broj | 50-99-7 |
| Osobine1 | |
| Molarna masa | 180,16 g/mol |
| Agregatno stanje | čvrsto |
| Gustoća | 1,54 g/cm3 |
| Tačka topljenja | 146 °C (D) 150 °C (L) |
| 1 Gdje god je moguće korištene su SI jedinice. Ako nije drugačije naznačeno, dati podaci vrijede pri standardnim uslovima. | |
Monomer: Supstanca sastavljena od monomerne molekule.[1]
Monomerna molekula: Molekula koja može ući u polimerizaciju, čime doprinosi nastanku jedinice esencijske strukture – makromolekula
Prirodne monomere
urediAminokiseline su prirodne monomere, koje polimeriziraju u ribosomima formirajući protein. [[Nukleotid], monomera u ćelijskom jedru polimerizacijom daju nukleinske kiseline – DNK i RNK. Glukoza je monomera koja polimerizacijom stvara skrob, glikogen ili celulozu, a ksilozu je monomera koja može polimerizaciji da se formira ksilan. U svim ovim slučajevima i onim gdje nije savitljiva, vodikov atom i hidroksilna (-OH) grupa su propustili mogućnost da formiraju H2O, a [kisik]]ov atom veže svaku monomernu jedinicu. Zbog formiranja vode kao jednog od proizvoda, te reakcije su poznate kao dehidracije.
Izopren je prirodni monomer koji polimerizira pri formiranju prirodnog kaučuka, najčešće cis- 1,4-ioliizopren, ali i trans - 1,4-polimer
Molekulska težina
urediNajmanje molekulska težina jedinjenja koja su sastavljena od monomera se označavaju kao dimera, trimera, tetramera , pentamera , heksamera, heptamera, oktamera, nonamera, dekamera, dodekamera, eikosamera, itd., ako imaju 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, ili 20 monomernih jedinica. Bilo koji broj ovih monomernih jedinica može biti označen odgovarajućim grčkim prefiksom. Za veći broj u polimerizaciji se često navode u grčke i lokane oznake ili brojevi 20 -mer. Što znači da je formiran od 20 monomera. Molekule od malog broja monomernih jedinica, i do nekoliko desetina, zovu se oligomere.[2][3]
Reference
uredi- ^ http://pac.iupac.org/publications/pac/pdf/1996/pdf/6812x2287.pdf.
- ^ Campbell N. A., Brad Williamson B., Heyden R. J. (2006): Biology: Exploring life. Pearson Prentice Hall, Boston, Massachusetts, ISBN 0-13-250882-6.
- ^ http://www.phschool.com/el_marketing.html.