Melangell
Ur santez vrezhon eus ar VIvet pe VIIvet kantved e oa Melangell ( anvet Monacella e latin).Ur buhezskrid latin zo diwar he fenn, Historia Divae Monacellae, met eus ar XVvet kantved eo hennezh.
Brezhon marteze ne ne oa ket, rak hervez ar vojenn e oa merc'h d'ur roue iwerzhonat. Tec'hel a reas rak he zad a felle dezhañ he dimeziñ en desped dezhi, ha degouezhout a reas e menezioù Powys da vevañ e penn uhelañ saonenn ar stêr Tanad.
Un deiz e teuas Brochwel, Priñs Powys, (marteze Brochwel Ysgithrog) da chaseal d'ar saonenn. Mont a reas e chas war-lerc'h ur c'had ha honnezh ac'h eas da guzhat da-gichen Melangell ha da guzhat dindan he sae. Goude se e roas Brochwel ar saonenn d'ar santez ha Pennant Melangell eo anv al lec'h abaoe.
Melangell a deuas da vout abadez ul leandi bihan hag un iliz zo ma vez enoret. Enni e weler santual Melangell, a zo bet adsavet war-lerc'h ma voe distrujet da vare ar Brotestantelezh, ur skouer dibar e Breizh-Veur.
brudet e oa an iliz er Grennamzer, ha di e teue pirc'hirined. Se zo kaoz eo bet krouet nevez zo gwenodenn "Pererindod Melangell".
Santez diwallerez ar gedon eo Melangell.