Brazil : diforc'h etre ar stummoù
, |
D Kemmoù 45.237.183.233 (Kaozeal) distaolet; adlakaet da stumm diwezhañ Breizh5 Tikedennoù : Disteuler Kemm gant an hezoug Kemm dre ar web hezoug |
||
(16 stumm da c'hortoz gant 13 implijer kuzhet.) | |||
Linenn 2: | Linenn 2: | ||
|anv ofisiel = República Federativa do Brasil |
|anv ofisiel = República Federativa do Brasil |
||
|anv klok bzg = Republik Kevreel Brazil |
|anv klok bzg = Republik Kevreel Brazil |
||
|anv boutin bzg = |
|anv boutin bzg = |
||
|skeudenn banniel = Flag of Brazil.svg |
|skeudenn banniel = Flag of Brazil.svg |
||
|skeudenn skoed-ardamez = Coat of arms of Brazil.svg |
|skeudenn skoed-ardamez = Coat of arms of Brazil.svg |
||
|doare arouez = ardamezioù |
|doare arouez = ardamezioù |
||
|skeudenn_kartenn = |
|skeudenn_kartenn = BRA_orthographic.svg |
||
|enskrivadur_kartenn = |
|enskrivadur_kartenn = |
||
|ger-stur broadel = ''Ordem e Progresso''{{spaces|2}}<small> |
|ger-stur broadel = {{pt}} ''Ordem e Progresso''{{spaces|2}}<small><br />"Urzh hag araokaat"</small> |
||
|kan broadel = ''[[Hino Nacional Brasileiro]]'' |
|kan broadel = ''[[Hino Nacional Brasileiro]]'' |
||
|yezhoù ofisiel = [[Portugaleg]] |
|yezhoù ofisiel = [[Portugaleg]] |
||
|strolladoù etnek = |
|strolladoù etnek = |
||
|kêr-benn = [[Brasília]] |
|kêr-benn = [[Brasília]] |
||
⚫ | |||
| |
|||
⚫ | |||
|doare gouarnamant = [[Republik kevreadel]] |
|doare gouarnamant = [[Republik kevreadel]] |
||
|titl penn ar vro1 = [[Prezidanted Brazil|Prezidant]] |
|titl penn ar vro1 = [[Prezidanted Brazil|Prezidant]] |
||
|anv penn ar vro1 = [[ |
|anv penn ar vro1 = [[Luiz Inácio Lula da Silva]] |
||
|gorread = 8 |
|gorread = 8 515 770 |
||
|renk_gorread = |
|renk_gorread = 6{{vet}} |
||
|dregantad doureier = |
|dregantad doureier = 1,85 |
||
|istimadur_poblañs = |
|istimadur_poblañs = 207 353 391 |
||
|istimadur_poblañs_renk = 5{{vet}} |
|istimadur_poblañs_renk = 5{{vet}} |
||
|istimadur_poblañs_bloaz = |
|istimadur_poblañs_bloaz = 2017 |
||
|niveradeg_poblañs = 189 |
|niveradeg_poblañs = 189 799 170 |
||
|niveradeg_poblañs_bloaz = 2000 |
|niveradeg_poblañs_bloaz = 2000 |
||
|stankter_ar_boblañs = |
|stankter_ar_boblañs = 24,35 |
||
|renk_stankter_ar_boblañs = 182{{añ}} |
|renk_stankter_ar_boblañs = 182{{añ}} |
||
|PDK_PGP = $3 |
|PDK_PGP = $3,23 trilion |
||
|PDK_PGP_renk = |
|PDK_PGP_renk = 9{{vet}} |
||
|PDK_PGP_bloaz = |
|PDK_PGP_bloaz = 2017 |
||
|PDK_PGP_keidenn = $ |
|PDK_PGP_keidenn = $15,577 |
||
|PDK_PGP_renk_keidenn = |
|PDK_PGP_renk_keidenn = 110{{vet}} |
||
|doare_riegezh = Dizalc'hded |
|doare_riegezh = Dizalc'hded |
||
|elfenn_war_ar_riegezh = diouzh [[Portugal]] |
|elfenn_war_ar_riegezh = diouzh [[Portugal]] |
||
Linenn 43: | Linenn 42: | ||
|darvoud_heverk4 = |
|darvoud_heverk4 = |
||
|deiziad_heverk4 = |
|deiziad_heverk4 = |
||
|FDD = {{increase}} 0. |
|FDD = {{increase}} 0.754 |
||
|FDD_renk = |
|FDD_renk = 79{{vet}} |
||
|FDD_bloaz = |
|FDD_bloaz = 2015 |
||
|FDD_rummad = < |
|FDD_rummad = <span style="color:#009900;">uhel</span> |
||
|moneiz = [[Real Brazilian|Real]] |
|moneiz = [[Real Brazilian|Real]] |
||
|kod moneiz = BRL |
|kod moneiz = BRL |
||
Linenn 58: | Linenn 57: | ||
|notennoù = |
|notennoù = |
||
}} |
}} |
||
⚫ | |||
<!-- Kemmouigoù amañ dindan -->'''Republik Kevreel Brazil''' (''República Federativa do Brasil'' e [[portugaleg]]) zo ur [[bro dizalc'h|vro dizalc'h]], ar stad vrasañ ha pobletañ a zo en [[Amerika Latin]], ha [[Brasília]] eo he c'hêr-benn. En em astenn a ra adalek arvor biz [[Amerika ar Su]] betek ar c'hreiz anezhi. Bevennoù he deus en norzh gant [[Venezuela]], [[Guyana]], [[Surinam]] ha gant [[Gwiana]], a zo un [[departamant gall|departamant]] e dalc'h [[Bro-C'hall]]; an [[Meurvor Atlantel|Arvor Atlantel]] a zo er reter. Er su he deus bevennoù gant [[Uruguay]], [[Arc'hantina]] ha [[Paraguay]] ; er c'hornôg gant [[Bolivia]], [[Perou]], hag er gwalarn gant [[Kolombia]]. Setu emañ stok ouzh holl vroioù [[Suamerika]] war-bouez [[Chile]] hag [[Ecuador]]. Ouzhpenn an tiriadoù kevandirel-se eo lodek ivez eus Brazil [[enez]]ennoù tost d'an aod, ha tammoù enezegoù hag inizigoù e kreiz ar [[Meurvor Atlantel]]. |
<!-- Kemmouigoù amañ dindan -->'''Republik Kevreel Brazil''' (''República Federativa do Brasil'' e [[portugaleg]]) zo ur [[bro dizalc'h|vro dizalc'h]], ar stad vrasañ ha pobletañ a zo en [[Amerika Latin]], ha [[Brasília]] eo he c'hêr-benn. En em astenn a ra adalek arvor biz [[Amerika ar Su]] betek ar c'hreiz anezhi. Bevennoù he deus en norzh gant [[Venezuela]], [[Guyana]], [[Surinam]] ha gant [[Gwiana]], a zo un [[departamant gall|departamant]] e dalc'h [[Bro-C'hall]]; an [[Meurvor Atlantel|Arvor Atlantel]] a zo er reter. Er su he deus bevennoù gant [[Uruguay]], [[Arc'hantina]] ha [[Paraguay]] ; er c'hornôg gant [[Bolivia]], [[Perou]], hag er gwalarn gant [[Kolombia]]. Setu emañ stok ouzh holl vroioù [[Suamerika]] war-bouez [[Chile]] hag [[Ecuador]]. Ouzhpenn an tiriadoù kevandirel-se eo lodek ivez eus Brazil [[enez]]ennoù tost d'an aod, ha tammoù enezegoù hag inizigoù e kreiz ar [[Meurvor Atlantel]]. |
||
== Istor == |
== Istor == |
||
Araok ma oa deuet an Europeaned, dibaoe penn-kentañ ar pempvet milved a-raok J.-K., e oa [[Amerindian]]ed o chom war diriad Brazil, meuriadoù hanter-gantread an darn vrasañ anezho. |
Araok ma oa deuet an Europeaned, dibaoe penn-kentañ ar pempvet milved a-raok J.-K., e oa [[Amerindian]]ed o chom war diriad Brazil, meuriadoù hanter-gantread an darn vrasañ anezho. |
||
Linenn 69: | Linenn 68: | ||
D'ar 27 a viz Here 2002 eo bet dilennet [[Luís Inácio da Silva]] (lesanvet Lula) da brezidant, kentañ prezidant [[sokialour]] Brazil, gant 61,4 % eus ar mouezhioù. Dilennet eo bet adarre d'an 29 a viz Here 2006 (a-enep da Geraldo Alckmin) gant ouzhpenn 60 % eus ar mouezhioù. War e lerc'h eo bet tro [[Dilma Rousseff]], eus ar memes strollad, dilennet div wech ivez. |
D'ar 27 a viz Here 2002 eo bet dilennet [[Luís Inácio da Silva]] (lesanvet Lula) da brezidant, kentañ prezidant [[sokialour]] Brazil, gant 61,4 % eus ar mouezhioù. Dilennet eo bet adarre d'an 29 a viz Here 2006 (a-enep da Geraldo Alckmin) gant ouzhpenn 60 % eus ar mouezhioù. War e lerc'h eo bet tro [[Dilma Rousseff]], eus ar memes strollad, dilennet div wech ivez. |
||
⚫ | |||
{{clr|left}} |
|||
== Douaroniezh == |
== Douaroniezh == |
||
⚫ | |||
Ar [[Amazonia|goadeg amazonian]] a c'holo an darn vrasañ eus ar vro. Graet e vez anezhañ « o mar interior » (ar mor diabarzh). An [[Amazon]], an eil stêr hirañ a zo er bed hag an hini kentañ evit he [[fonnder]], a dreuz ar goadeg a-bezh kent mont d'en em daoler e-barzh ar [[Meurvor Atlantel]] e norzh ar vro. |
Ar [[Amazonia|goadeg amazonian]] a c'holo an darn vrasañ eus ar vro. Graet e vez anezhañ « o mar interior » (ar mor diabarzh). An [[Amazon]], an eil stêr hirañ a zo er bed hag an hini kentañ evit he [[fonnder]], a dreuz ar goadeg a-bezh kent mont d'en em daoler e-barzh ar [[Meurvor Atlantel]] e norzh ar vro. |
||
Memestra e vez kavet [[ardremez]]ioù a bep seurt e Brazil : hanter krin, meneziek, trovanel, istrovanel, gant hinoù à beb seurt ivez, sec'h e-barzh ar Sertão (biz), glavek (tomm ha dourek-kenañ) e kreiz ar vro, un tammig yenoc'h er Su. |
Memestra e vez kavet [[ardremez]]ioù a bep seurt e Brazil : hanter krin, meneziek, trovanel, istrovanel, gant hinoù à beb seurt ivez, sec'h e-barzh ar Sertão (biz), glavek (tomm ha dourek-kenañ) e kreiz ar vro, un tammig yenoc'h er Su. |
||
⚫ | |||
{{clr|left}} |
|||
==Politikerezh== |
==Politikerezh== |
||
Hervez Bonreizh [[1988]] eo Brazil ur Republik Kevredel Prezidantelour, ag awen [[Stadoù Unanet Amerika|stadunanat]] evit a sell stumm ar Riez. Memestra e heuilh ar reizhiad lezennel brasilian an hengoun roman-ha-german. Ar [[Galloud Seveniñ]] a zo embreget gant ar prezidant, dilennet bep pevare bloaz. Er memes mare hag an dilennadeg-prezidant e vez mouezhiet evit ar C'hendalc'h Broadel, sez ar [[Galloud Lezennel]], dasparzhet etre div gambr : hini ar Gannaded, dezho ur leuriadur a bevar bloaz, hag ar Sened, a vez renevezet un trederenn ha div drederenn eus e izili a beb eil. |
Hervez Bonreizh [[1988]] eo Brazil ur Republik Kevredel Prezidantelour, ag awen [[Stadoù Unanet Amerika|stadunanat]] evit a sell stumm ar Riez. Memestra e heuilh ar reizhiad lezennel brasilian an hengoun roman-ha-german. Ar [[Galloud Seveniñ]] a zo embreget gant ar prezidant, dilennet bep pevare bloaz. Er memes mare hag an dilennadeg-prezidant e vez mouezhiet evit ar C'hendalc'h Broadel, sez ar [[Galloud Lezennel]], dasparzhet etre div gambr : hini ar Gannaded, dezho ur leuriadur a bevar bloaz, hag ar Sened, a vez renevezet un trederenn ha div drederenn eus e izili a beb eil. |
||
Linenn 87: | Linenn 79: | ||
Evit echuiñ, bez' ez eus ar [[Galloud Barnerezhel]], a zo e ensav uhelañ al Lez-Veur Kevreadel, ouzh e ober unnek barner anvet gant ar Prezidant goude ali ar Sened. N'eo ket renevezet penn-da-benn barnerien al LVK gant peb prezidant ; envel a ra ar prezidant ur barner nevez pa en em denn pe pa varv unan anezho. |
Evit echuiñ, bez' ez eus ar [[Galloud Barnerezhel]], a zo e ensav uhelañ al Lez-Veur Kevreadel, ouzh e ober unnek barner anvet gant ar Prezidant goude ali ar Sened. N'eo ket renevezet penn-da-benn barnerien al LVK gant peb prezidant ; envel a ra ar prezidant ur barner nevez pa en em denn pe pa varv unan anezho. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
== Rannadurioù == |
== Rannadurioù == |
||
:[[Restr:Loupe.svg|20px]]''Pennad pennañ: [[Stadoù Brazil]] |
:[[Restr:Loupe.svg|20px]]''Pennad pennañ: [[Stadoù Brazil]] |
||
⚫ | |||
Ar 27 unvezh eus ar c'hevread a zo strollet, evit abegoù stadegel hag ivez evit a bep seurt traoù all, da heñchañ an obererezh kevreadel, e [[rannvroioù Brazil|pemp rannvro vras]]: [[Rannvro Centro-Oeste (Brazil)|Centro-Oeste]], [[Rannvro Nordeste (Brazil)|Nordeste]], [[Rannvro Norte (Brazil)|Norte]], [[Rannvro Sudeste (Brazil)|Sudeste]] ha [[Rannvro Sul (Brazil)|Sul]]. Pep stad, ar [[Distrig Kevredadel (Brazil)|Distrig Kevreadel]] hag all, he deus he frammoù seveniñ dezhi hec'h-unan (pennadurezh ar Gouarnour), lezennel (Bodadenn Lezennel ur gambr hepken) ha barnerezhel (lez-varn stadel). |
Ar 27 unvezh eus ar c'hevread a zo strollet, evit abegoù stadegel hag ivez evit a bep seurt traoù all, da heñchañ an obererezh kevreadel, e [[rannvroioù Brazil|pemp rannvro vras]]: [[Rannvro Centro-Oeste (Brazil)|Centro-Oeste]], [[Rannvro Nordeste (Brazil)|Nordeste]], [[Rannvro Norte (Brazil)|Norte]], [[Rannvro Sudeste (Brazil)|Sudeste]] ha [[Rannvro Sul (Brazil)|Sul]]. Pep stad, ar [[Distrig Kevredadel (Brazil)|Distrig Kevreadel]] hag all, he deus he frammoù seveniñ dezhi hec'h-unan (pennadurezh ar Gouarnour), lezennel (Bodadenn Lezennel ur gambr hepken) ha barnerezhel (lez-varn stadel). |
||
D'o zro e vez rannet ar stadoù e [[Kumun]]ioù, hag a gemm o niver etre 15 ([[Roraima]]) ha 853 ([[Minas Gerais]]). An unvezhioù emzalc'h bihanañ eus ar [[Kevread|C'hevread]] o deus hepken ur galloud seveniñ, embreget gant ur Prefed, ha lezennel, a zo e sez er [[Kuzul-Kêr|c'huzul-kêr]]. An ensavadur diwezhañ-mañ en deus kantvloazioù a istor el [[Ledenez Iberia|Ledenez Iberek]] hag en takadoù trevadennet ganti. |
D'o zro e vez rannet ar stadoù e [[Kumun]]ioù, hag a gemm o niver etre 15 ([[Roraima]]) ha 853 ([[Minas Gerais]]). An unvezhioù emzalc'h bihanañ eus ar [[Kevread|C'hevread]] o deus hepken ur galloud seveniñ, embreget gant ur Prefed, ha lezennel, a zo e sez er [[Kuzul-Kêr|c'huzul-kêr]]. An ensavadur diwezhañ-mañ en deus kantvloazioù a istor el [[Ledenez Iberia|Ledenez Iberek]] hag en takadoù trevadennet ganti. |
||
⚫ | |||
{{clr|left}} |
{{clr|left}} |
||
== Armerzh == |
== Armerzh == |
||
Liesaet a-walc'h eo armerzh ar vro ha ennañ e kaver a bep seurtoù obererezh armerzhel ha greantel, a gaver e-touez ar re bennañ anezho : |
Liesaet a-walc'h eo armerzh ar vro ha ennañ e kaver a bep seurtoù obererezh armerzhel ha greantel, a gaver e-touez ar re bennañ anezho : |
||
* [[Labour-douar]] ha [[Gounezvouederezh]] |
* [[Labour-douar]] ha [[Gounezvouederezh]] |
||
Linenn 115: | Linenn 101: | ||
* [[Gennad ar servijoù]] |
* [[Gennad ar servijoù]] |
||
* [[Rannadur Douararmerzhel]] |
* [[Rannadur Douararmerzhel]] |
||
== Poblañsouriezh == |
== Poblañsouriezh == |
||
Poblañs Brazil a gaver enni meur a ouenn hag a sevenadur : an [[Amerindian]]ed, kentañ pobl ar vro ; an Europeaned, alouberien pe divroerien ; Afrikaned degaset da sklaved. Deuet 'z eus ivez un nebeudig tud eus [[Azia]] : ar brasañ diaspora Japaniz er bed holl, ouzhpenn 900 000 a dud, zo o chom e São Paulo. |
Poblañs Brazil a gaver enni meur a ouenn hag a sevenadur : an [[Amerindian]]ed, kentañ pobl ar vro ; an Europeaned, alouberien pe divroerien ; Afrikaned degaset da sklaved. Deuet 'z eus ivez un nebeudig tud eus [[Azia]] : ar brasañ diaspora Japaniz er bed holl, ouzhpenn 900 000 a dud, zo o chom e São Paulo. |
||
Hiziv an deiz e tisklêr ar Vrazilianed o orin evel-henn : 53,7% gwenn ; 38,5% hironed, 6,2% du, 0,5% melen, 0,4% henvroidi ha 0,7% anspisaet. Ar meskañ gouennoù zo diazezet e sevenadur ar vro, sañset - mes an arc'hant a chom c'hoazh e-barzh daouarn ar re wenn, ha n'eo ket un tammig. |
Hiziv an deiz e tisklêr ar Vrazilianed o orin evel-henn : 53,7% gwenn ; 38,5% hironed, 6,2% du, 0,5% melen, 0,4% henvroidi ha 0,7% anspisaet. Ar meskañ gouennoù zo diazezet e sevenadur ar vro, sañset - mes an arc'hant a chom c'hoazh e-barzh daouarn ar re wenn, ha n'eo ket un tammig. |
||
=== Meurgêrioù Pennañ === |
=== Meurgêrioù Pennañ === |
||
# [[São Paulo]] - 19,7 million a annezidi |
# [[São Paulo]] - 19,7 million a annezidi |
||
Linenn 129: | Linenn 112: | ||
# [[Recife]] - 3,5 million a annezidi |
# [[Recife]] - 3,5 million a annezidi |
||
# [[Curitiba]] - 3,1 million a annezidi |
# [[Curitiba]] - 3,1 million a annezidi |
||
<!-- {{Ver artigo principal|-->Sellet ouzh [[Poblañsouriezh Brazil]]<!--}} --> |
|||
=== Enbroañ-Divroañ === |
=== Enbroañ-Divroañ === |
||
* [[Enbroañ etrebroadel a-nevez war-zu Brazil]] |
* [[Enbroañ etrebroadel a-nevez war-zu Brazil]] |
||
* [[Enbroañ diabarzh e Brazil]] |
* [[Enbroañ diabarzh e Brazil]] |
||
== Sevenadur == |
== Sevenadur == |
||
;Deizioù-gouel |
|||
<!-- {{Ver artigo principal|-->Sellet ouzh [[Sevenadur Brazil]]<!--}}{{Cultura do Brasil}} --> |
|||
{| class="wikitable" |
|||
{| border="1" align="center" cellpadding="2" cellspacing="0" |
|||
|+<font size="+1">'''Deizioù-gouel'''</font> |
|||
|- |
|- |
||
! |
!Deiziad |
||
!Anv |
|||
! style="background:#efefef;" | Anv |
|||
! |
!Evezhiadenn |
||
|- |
|- |
||
| [[1añ Genver|1<sup>añ</sup> a viz Genver]] |
| [[1añ Genver|1<sup>añ</sup> a viz Genver]] |
||
Linenn 168: | Linenn 145: | ||
| [[2 Du|2 a viz Du]] |
| [[2 Du|2 a viz Du]] |
||
| [[Finados]] |
| [[Finados]] |
||
| Devezh koun ar |
| Devezh koun ar re varv |
||
|- |
|- |
||
| [[15 Du|15 a viz Du]] |
| [[15 Du|15 a viz Du]] |
||
Linenn 177: | Linenn 154: | ||
| [[Nedeleg]] |
| [[Nedeleg]] |
||
| Lid ganedigezh [[Jezuz-Krist|ar C'hrist]] |
| Lid ganedigezh [[Jezuz-Krist|ar C'hrist]] |
||
|} |
|||
{| border="1" align="center" cellpadding="2" cellspacing="0" |
|||
|+<font size="+1">'''Deizioù-gouel (Gouelioù red an [[Iliz katolik]])'''</font> |
|||
|- |
|||
! style="background:#efefef;" | Deiziad |
|||
! style="background:#efefef;" | Evezhiadenn |
|||
|- |
|- |
||
| Kemmus |
|||
| [[Meurlarjez]] |
| [[Meurlarjez]] |
||
| Fest pobl hag a zeu a-raok ar [[Koraiz|C'horaiz]] katolik ; daoust ma n'eo ket ur gouel broadel eo merket meurlarjez Brazil gant an deizioù-gouel betek ar Meurzh derc'hent [[Merc'her al Ludu]], evelato ne vez ket labouret dre hengoun al Lun a-raok kennebeut, pezh a ra evel-se pevar devezh evit Meurlarjez. |
| Fest pobl hag a zeu a-raok ar [[Koraiz|C'horaiz]] katolik ; daoust ma n'eo ket ur gouel broadel eo merket meurlarjez Brazil gant an deizioù-gouel betek ar Meurzh derc'hent [[Merc'her al Ludu]], evelato ne vez ket labouret dre hengoun al Lun a-raok kennebeut, pezh a ra evel-se pevar devezh evit Meurlarjez. |
||
|- |
|- |
||
| Kemmus |
|||
| [[Pask]] |
| [[Pask]] |
||
| Deiziad ma lider dasorc'hidigezh [[Jezuz-Krist|ar C'hrist]]. |
| Deiziad ma lider dasorc'hidigezh [[Jezuz-Krist|ar C'hrist]]. |
||
|- |
|- |
||
| Kemmus |
|||
| [[Corpus Christi]] |
| [[Corpus Christi]] |
||
| Deiziad ma lid an [[Iliz katolik]] [[Sakramant an aoter]]. |
| Deiziad ma lid an [[Iliz katolik]] [[Sakramant an aoter]]. |
||
|} |
|||
{| border="1" align="center" cellpadding="2" cellspacing="0" |
|||
|+<font size="+1">'''Gouel ar [[dilennadeg]]où'''</font> |
|||
|- |
|||
! style="background:#efefef;" | Deiziad |
|||
! style="background:#efefef;" | Evezhiadenn |
|||
|- |
|- |
||
| Kemmus |
|||
| [[Dilennadegoù]] |
| [[Dilennadegoù]] |
||
| Bepred |
| Bepred e vez an dro gentañ d'ar Sul kentañ a viz Here (lezenn niv. 9.504/97). |
||
|- |
|- |
||
|} |
|} |
||
== Liammoù diavaez ofisiel == |
== Liammoù diavaez ofisiel == |
||
* [http://www.brasil.gov.br/ Governo Federal] |
* [http://www.brasil.gov.br/ ''Governo Federal''] |
||
* [http://www.senado.gov.br/ Senado Federal] |
* [http://www.senado.gov.br/ ''Senado Federal''] |
||
* [http://www.camara.gov.br/ Câmara dos Deputados] |
* [http://www.camara.gov.br/ ''Câmara dos Deputados''] |
||
* [http://www.mre.gov.br/ Ministério das Relações Exteriores] |
* [http://www.mre.gov.br/ ''Ministério das Relações Exteriores''] |
||
* [http://www.stf.gov.br/ Supremo Tribunal Federal] |
* [https://web.archive.org/web/20050730080830/http://www.stf.gov.br/ ''Supremo Tribunal Federal''] |
||
* [http://www.bcb.gov.br Banco Central do Brasil] |
* [http://www.bcb.gov.br ''Banco Central do Brasil''] |
||
* [http://www.riodejaneiro-turismo.com.br/pt/ Riotur - orgão da Secretaria Especial de Turismo da cidade do Rio de Janeiro] |
* [https://web.archive.org/web/20080512154133/http://www.riodejaneiro-turismo.com.br/pt/ ''Riotur - orgão da Secretaria Especial de Turismo da cidade do Rio de Janeiro''] |
||
{{Su-Amerika}} |
{{Su-Amerika}} |
||
{{Kumuniezh ar Broioù Portugalek}} |
{{Kumuniezh ar Broioù Portugalek}} |
||
{{Aozadur ar Stadoù Amerikan}} |
|||
[[Rummad:Brazil]] |
[[Rummad:Brazil]] |
Stumm red eus an 17 Her 2023 da 04:44
República Federativa do Brasil Republik Kevreel Brazil | |||||
| |||||
Ger-stur : (pt) Ordem e Progresso "Urzh hag araokaat" | |||||
Kan broadel: Hino Nacional Brasileiro | |||||
Kêr-benn | Brasília | ||||
---|---|---|---|---|---|
Kêr vrasañ | São Paulo | ||||
Yezh(où) ofisiel | Portugaleg | ||||
Gouarnamant | Republik kevreadel | ||||
- Prezidant | Luiz Inácio Lula da Silva | ||||
Dizalc'hded | diouzh Portugal | ||||
- Disklêriet | 7 Gwengolo 1822 | ||||
- Anavezet | 29 Eost 1825 | ||||
Gorread | |||||
- Hollad | 8 515 770 km² (6vet) | ||||
- Dour (%) | 1,85 | ||||
Poblañs | |||||
- istimadur 2017 | 207 353 391 () | ||||
- niveradeg 2000 | 189 799 170 | ||||
- Stankter | 24,35/km² (182añ) | ||||
PDK (PGP) | 2017 (istimadur) | ||||
- Hollad | $3,23 trilion (9vet) | ||||
- Keidenn | $15,577 (110vet) | ||||
FDD (2015) | 0.754 (uhel) (79vet) | ||||
Moneiz | Real (BRL )
| ||||
Gwerzhid-eur | (UTC-2 da -5) | ||||
Kod kenrouedad | .br | ||||
Kod pellgomz | +55 |
Republik Kevreel Brazil (República Federativa do Brasil e portugaleg) zo ur vro dizalc'h, ar stad vrasañ ha pobletañ a zo en Amerika Latin, ha Brasília eo he c'hêr-benn. En em astenn a ra adalek arvor biz Amerika ar Su betek ar c'hreiz anezhi. Bevennoù he deus en norzh gant Venezuela, Guyana, Surinam ha gant Gwiana, a zo un departamant e dalc'h Bro-C'hall; an Arvor Atlantel a zo er reter. Er su he deus bevennoù gant Uruguay, Arc'hantina ha Paraguay ; er c'hornôg gant Bolivia, Perou, hag er gwalarn gant Kolombia. Setu emañ stok ouzh holl vroioù Suamerika war-bouez Chile hag Ecuador. Ouzhpenn an tiriadoù kevandirel-se eo lodek ivez eus Brazil enezennoù tost d'an aod, ha tammoù enezegoù hag inizigoù e kreiz ar Meurvor Atlantel.
Istor
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Araok ma oa deuet an Europeaned, dibaoe penn-kentañ ar pempvet milved a-raok J.-K., e oa Amerindianed o chom war diriad Brazil, meuriadoù hanter-gantread an darn vrasañ anezho.
Pedro Álvares Cabral, ur merdeer eus Portugal, a vije bet an European kentañ deuet betek aodoù ar vro, d'an 22 a viz Ebrel 1500. An tiriad a zeuas diwar neuze da vout un drevadenn portugalat. Hepdale, a-benn korvoiñ danvezioù naturel an drevadenn, dreist-holl ar c'hoad "brazil", ha reiñ tud da labourad evit an drevadennourien nevez-staliet, e oa bet degaset gant ar Bortugaliz sklaved bet paket war aodoù Afrika. E-pad ouzhpenn tri c'hantved e oa bed paket ha divroet milionoù à Afrikaned a-benn poblañ ar c'hevandir nevez. Ar sklavelezh-se zo bet torret d'an 13 a viz Mae 1888.
Brazil zo dizalc'h, ez-ofisiel, dibaoe ar 7 a viz Gwengolo 1822. Goude an drevadenn ez eus bet un Impalaeriezh, betek ar bloaz 1889, ha neuze e oa bet embannet Republik Brazil. Ur republik gant putschoù ha renadoù kreñv ingal a-walc'h, e-giz er broioù all en Amerika Latin d'an ampoent.
D'ar 27 a viz Here 2002 eo bet dilennet Luís Inácio da Silva (lesanvet Lula) da brezidant, kentañ prezidant sokialour Brazil, gant 61,4 % eus ar mouezhioù. Dilennet eo bet adarre d'an 29 a viz Here 2006 (a-enep da Geraldo Alckmin) gant ouzhpenn 60 % eus ar mouezhioù. War e lerc'h eo bet tro Dilma Rousseff, eus ar memes strollad, dilennet div wech ivez.
Douaroniezh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Ar goadeg amazonian a c'holo an darn vrasañ eus ar vro. Graet e vez anezhañ « o mar interior » (ar mor diabarzh). An Amazon, an eil stêr hirañ a zo er bed hag an hini kentañ evit he fonnder, a dreuz ar goadeg a-bezh kent mont d'en em daoler e-barzh ar Meurvor Atlantel e norzh ar vro.
Memestra e vez kavet ardremezioù a bep seurt e Brazil : hanter krin, meneziek, trovanel, istrovanel, gant hinoù à beb seurt ivez, sec'h e-barzh ar Sertão (biz), glavek (tomm ha dourek-kenañ) e kreiz ar vro, un tammig yenoc'h er Su.
Politikerezh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Hervez Bonreizh 1988 eo Brazil ur Republik Kevredel Prezidantelour, ag awen stadunanat evit a sell stumm ar Riez. Memestra e heuilh ar reizhiad lezennel brasilian an hengoun roman-ha-german. Ar Galloud Seveniñ a zo embreget gant ar prezidant, dilennet bep pevare bloaz. Er memes mare hag an dilennadeg-prezidant e vez mouezhiet evit ar C'hendalc'h Broadel, sez ar Galloud Lezennel, dasparzhet etre div gambr : hini ar Gannaded, dezho ur leuriadur a bevar bloaz, hag ar Sened, a vez renevezet un trederenn ha div drederenn eus e izili a beb eil.
P'emañ heñvel pouez pep mouezh en dilennadegoù-seveniñ, n'eo ket an degouezh evit a sell ar re lezennel. Eus un tu, bez' ez eus tri Senedour evit dileuriañ pep UF (unvez eus ar c'hevread — 27 a zo anezho hiziv an deiz). Eus an tu all, ma seller ouzh ar patrom kevreadel klasel, e rank dileuriadur ar Gannaded bezañ diouzh poblañs peb UF; an niver-se a zo, evelato, bevenet etre 8 da nebeutañ ha 70 d'ar muiañ. A hend all, lakaet eo e pleustr ar reizhad muianiverek evit dilennadeg ar Senedourien hag hini kenfeurel evit ar Gannaded.
Evit echuiñ, bez' ez eus ar Galloud Barnerezhel, a zo e ensav uhelañ al Lez-Veur Kevreadel, ouzh e ober unnek barner anvet gant ar Prezidant goude ali ar Sened. N'eo ket renevezet penn-da-benn barnerien al LVK gant peb prezidant ; envel a ra ar prezidant ur barner nevez pa en em denn pe pa varv unan anezho.
- Gwelet roll prezidanted Brazil
Rannadurioù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Pennad pennañ: Stadoù Brazil
Ar 27 unvezh eus ar c'hevread a zo strollet, evit abegoù stadegel hag ivez evit a bep seurt traoù all, da heñchañ an obererezh kevreadel, e pemp rannvro vras: Centro-Oeste, Nordeste, Norte, Sudeste ha Sul. Pep stad, ar Distrig Kevreadel hag all, he deus he frammoù seveniñ dezhi hec'h-unan (pennadurezh ar Gouarnour), lezennel (Bodadenn Lezennel ur gambr hepken) ha barnerezhel (lez-varn stadel).
D'o zro e vez rannet ar stadoù e Kumunioù, hag a gemm o niver etre 15 (Roraima) ha 853 (Minas Gerais). An unvezhioù emzalc'h bihanañ eus ar C'hevread o deus hepken ur galloud seveniñ, embreget gant ur Prefed, ha lezennel, a zo e sez er c'huzul-kêr. An ensavadur diwezhañ-mañ en deus kantvloazioù a istor el Ledenez Iberek hag en takadoù trevadennet ganti.
Armerzh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Liesaet a-walc'h eo armerzh ar vro ha ennañ e kaver a bep seurtoù obererezh armerzhel ha greantel, a gaver e-touez ar re bennañ anezho :
- Labour-douar ha Gounezvouederezh
- Koataerezh
- Mengleuzerezh
- Gwiaderezh
- Tangarrerezh
- Aerlestrsaverezh
- Tireoulgimiezh
- Ijinerezh pleuskañ
- Greanterezh Elektronek
- Touristerezh
- Gennad ar servijoù
- Rannadur Douararmerzhel
Poblañsouriezh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Poblañs Brazil a gaver enni meur a ouenn hag a sevenadur : an Amerindianed, kentañ pobl ar vro ; an Europeaned, alouberien pe divroerien ; Afrikaned degaset da sklaved. Deuet 'z eus ivez un nebeudig tud eus Azia : ar brasañ diaspora Japaniz er bed holl, ouzhpenn 900 000 a dud, zo o chom e São Paulo.
Hiziv an deiz e tisklêr ar Vrazilianed o orin evel-henn : 53,7% gwenn ; 38,5% hironed, 6,2% du, 0,5% melen, 0,4% henvroidi ha 0,7% anspisaet. Ar meskañ gouennoù zo diazezet e sevenadur ar vro, sañset - mes an arc'hant a chom c'hoazh e-barzh daouarn ar re wenn, ha n'eo ket un tammig.
Meurgêrioù Pennañ
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- São Paulo - 19,7 million a annezidi
- Rio de Janeiro - 11,6 million a annezidi
- Belo Horizonte - 4,6 million a annezidi
- Porto Alegre - 3,6 million a annezidi
- Recife - 3,5 million a annezidi
- Curitiba - 3,1 million a annezidi
Enbroañ-Divroañ
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Sevenadur
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Deizioù-gouel
Deiziad | Anv | Evezhiadenn |
---|---|---|
1añ a viz Genver | Kenvreudeuriezh hollvedel | |
21 a viz Ebrel | Tiradentes | Bri da verzherien an Inconfidência Mineira |
1añ a viz Mae | Devezh al labour | Bri d'ar renkad micherour |
7 a viz Gwengolo | Dizalc'hidigezh | Diskêriadur an Dizalc'hidigezh diwar Bortugal |
12 a viz Here | Nossa Senhora Aparecida | Paeron Brazil |
2 a viz Du | Finados | Devezh koun ar re varv |
15 a viz Du | Diskêriadur ar Republik | Treuzfurmadur eus Impalaerezh e Republik |
25 a viz Kerzu | Nedeleg | Lid ganedigezh ar C'hrist |
Kemmus | Meurlarjez | Fest pobl hag a zeu a-raok ar C'horaiz katolik ; daoust ma n'eo ket ur gouel broadel eo merket meurlarjez Brazil gant an deizioù-gouel betek ar Meurzh derc'hent Merc'her al Ludu, evelato ne vez ket labouret dre hengoun al Lun a-raok kennebeut, pezh a ra evel-se pevar devezh evit Meurlarjez. |
Kemmus | Pask | Deiziad ma lider dasorc'hidigezh ar C'hrist. |
Kemmus | Corpus Christi | Deiziad ma lid an Iliz katolik Sakramant an aoter. |
Kemmus | Dilennadegoù | Bepred e vez an dro gentañ d'ar Sul kentañ a viz Here (lezenn niv. 9.504/97). |
Liammoù diavaez ofisiel
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Governo Federal
- Senado Federal
- Câmara dos Deputados
- Ministério das Relações Exteriores
- Supremo Tribunal Federal
- Banco Central do Brasil
- Riotur - orgão da Secretaria Especial de Turismo da cidade do Rio de Janeiro
Arc'hantina • Bolivia • Brazil • Chile • Kolombia • Ecuador • Guyana • Panamá • Paraguay • Perou • Surinam • Trinidad ha Tobago • Uruguay • Venezuela
Tiriadoù dalc'het: Georgia ar Su hag Inizi Sandwich ar Su • Gwiana c'hall • Inizi MaloùKumuniezh ar Broioù Portugalek |
||
---|---|---|
Izili | Angola · Brazil · Ginea ar C'heheder · Ginea-Bissau · Kab Glas · Mozambik · Portugal · São Tomé ha Príncipe · Timor ar Reter | |
Arsellerien | Andorra · Aod an Olifant · Aozadur ar Stadoù spagnat-hag-amerikan · Arc'hantina · Chile · Bro-C'hall · Bro-C'hres · Hungaria · India · Italia · Iwerzhon · Bro-Japan · Jorjia · Kanada · Katar · Luksembourg · Moris · Namibia · Perou · Republik Tchek · Rouantelezh-Unanet · Roumania · Senegal · Serbia · Slovakia · Spagn · Stadoù-Unanet Amerika · Turkia · Uruguay | |
Broioù war ar renk | Galiza | |
Emvodoù KBK | I – Lisbon · II – Praia · III – Maputo · IV – Brasília · V – São Tomé · VI – Bissau · VII – Lisbon · VIII – Luanda · IX – Maputo · X – Díli · XI – Brasília · XII – Ilha do Sal | |
Sevenadur |