Mont d’an endalc’had

Brazil : diforc'h etre ar stummoù

Kemmañ al liammoù
Eus Wikipedia
Merdeiñ etreoberiat en istor
← Kemm kent
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
GweletWikitestenn
D Bot : hr:Brazil zo ur pennad eus an dibab; Kemm dister
D Kemmoù 45.237.183.233 (Kaozeal) distaolet; adlakaet da stumm diwezhañ Breizh5
Tikedennoù : Disteuler Kemm gant an hezoug Kemm dre ar web hezoug
 
(25 stumm da c'hortoz gant 16 implijer kuzhet.)
Linenn 2: Linenn 2:
|anv ofisiel = República Federativa do Brasil
|anv ofisiel = República Federativa do Brasil
|anv klok bzg = Republik Kevreel Brazil
|anv klok bzg = Republik Kevreel Brazil
|anv boutin bzg = Brazil
|anv boutin bzg =
|skeudenn banniel = Flag of Brazil.svg
|skeudenn banniel = Flag of Brazil.svg
|skeudenn skoed-ardamez = Coat of arms of Brazil.svg
|skeudenn skoed-ardamez = Coat of arms of Brazil.svg
|doare arouez = skoed-ardamez
|doare arouez = ardamezioù
|skeudenn_kartenn = LocationBrazil.svg
|skeudenn_kartenn = BRA_orthographic.svg
|enskrivadur_kartenn =
|enskrivadur_kartenn =
|ger-stur broadel = ''Ordem e Progresso''{{spaces|2}}<small>{{pt icon}}<br />"Urzh hag araokadenn"</small>
|ger-stur broadel = {{pt}} ''Ordem e Progresso''{{spaces|2}}<small><br />"Urzh hag araokaat"</small>
|kan broadel = ''[[Hino Nacional Brasileiro]]''
|kan broadel = ''[[Hino Nacional Brasileiro]]''
|yezhoù ofisiel = [[Portugaleg]]
|yezhoù ofisiel = [[Portugaleg]]
|strolladoù etnek =
|strolladoù etnek =
|kêr-benn = [[Brasília]]
|kêr-benn = [[Brasília]]
|kêr vrasañ = [[São Paulo (kêr)|São Paulo]]
|
|kêr vrasañ = [[São Paulo]]
|doare gouarnamant = [[Republik kevreadel]]
|doare gouarnamant = [[Republik kevreadel]]
|titl penn ar vro1 = [[Prezidanted Brazil|Prezidant]]
|titl penn ar vro1 = [[Prezidanted Brazil|Prezidant]]
|anv penn ar vro1 = [[Dilma Rousseff]]
|anv penn ar vro1 = [[Luiz Inácio Lula da Silva]]
|gorread = 8.514.877
|gorread = 8 515 770
|renk_gorread = 5{{vet}}
|renk_gorread = 6{{vet}}
|dregantad doureier = 2
|dregantad doureier = 1,85
|istimadur_poblañs = 199.987.291
|istimadur_poblañs = 207 353 391
|istimadur_poblañs_renk = 5{{vet}}
|istimadur_poblañs_renk = 5{{vet}}
|istimadur_poblañs_bloaz = 2008
|istimadur_poblañs_bloaz = 2017
|niveradeg_poblañs = 189,799,170
|niveradeg_poblañs = 189 799 170
|niveradeg_poblañs_bloaz = 2000
|niveradeg_poblañs_bloaz = 2000
|stankter_ar_boblañs = 22
|stankter_ar_boblañs = 24,35
|renk_stankter_ar_boblañs = 182{{añ}}
|renk_stankter_ar_boblañs = 182{{añ}}
|PDK_PGP = $3.804 trilion
|PDK_PGP = $3,23 trilion
|PDK_PGP_renk = 6{{vet}}
|PDK_PGP_renk = 9{{vet}}
|PDK_PGP_bloaz = 2007
|PDK_PGP_bloaz = 2017
|PDK_PGP_keidenn = $10,073
|PDK_PGP_keidenn = $15,577
|PDK_PGP_renk_keidenn = 17{{añ}}
|PDK_PGP_renk_keidenn = 110{{vet}}
|doare_riegezh = Dizalc'hded
|doare_riegezh = Dizalc'hded
|elfenn_war_ar_riegezh = diouzh [[Portugal]]
|elfenn_war_ar_riegezh = diouzh [[Portugal]]
|darvoud_heverk1 = Diskleriet
|darvoud_heverk1 = Disklêriet
|deiziad_heverk1 = [[7 Gwengolo]] [[1822]]
|deiziad_heverk1 = [[7 Gwengolo]] [[1822]]
|darvoud_heverk2 = Anavezet
|darvoud_heverk2 = Anavezet
Linenn 43: Linenn 42:
|darvoud_heverk4 =
|darvoud_heverk4 =
|deiziad_heverk4 =
|deiziad_heverk4 =
|FDD = {{increase}} 0.956
|FDD = {{increase}} 0.754
|FDD_renk = 7{{vet}}
|FDD_renk = 79{{vet}}
|FDD_bloaz = 2007
|FDD_bloaz = 2015
|FDD_rummad = <font color="##009900">uhel</font>
|FDD_rummad = <span style="color:#009900;">uhel</span>
|moneiz = [[Real Brazilian|Real]]
|moneiz = [[Real Brazilian|Real]]
|kod moneiz = BRL
|kod moneiz = BRL
Linenn 55: Linenn 54:
|utc_offset_eur_hañv =
|utc_offset_eur_hañv =
|Kod pellgomz = 55
|Kod pellgomz = 55
|Kod kenrouedad = [[.bz]]
|Kod kenrouedad = [[.br]]
|notennoù =
|notennoù =
}}
}}
[[Restr:Bresil carte.png|thumb|upright=1.3|Kartenn Brazil]]
<!-- Kemmouigoù amañ dindan -->'''Republik Kevreel Brazil''' (''República Federativa do Brasil'' e [[portugaleg]]) zo ur [[bro dizalc'h|vro dizalc'h]], ar stad vrasañ ha pobletañ a zo en [[Amerika Latin]], ha [[Brasília]] eo he c'hêr-benn. En em astenn a ra adalek arvor biz [[Amerika ar Su]] betek ar c'hreiz anezhi. Bevennoù he deus en norzh gant [[Venezuela]], [[Guyana]], [[Surinam]] ha gant [[Gwiana]], a zo un [[departamant gall|departamant]] e dalc'h [[Bro-C'hall]]; an [[Meurvor Atlantel|Arvor Atlantel]] a zo er reter. Er su he deus bevennoù gant [[Uruguay]], [[Arc'hantina]] ha [[Paraguay]] ; er c'hornôg gant [[Bolivia]], [[Perou]], hag er gwalarn gant [[Kolombia]]. Setu emañ stok ouzh holl vroioù [[Suamerika]] war-bouez [[Chile]] hag [[Ecuador]]. Ouzhpenn an tiriadoù kevandirel-se eo lodek ivez eus Brazil [[enez]]ennoù tost d'an aod, ha tammoù enezegoù hag inizigoù e kreiz ar Meurvor Atlantel.
<!-- Kemmouigoù amañ dindan -->'''Republik Kevreel Brazil''' (''República Federativa do Brasil'' e [[portugaleg]]) zo ur [[bro dizalc'h|vro dizalc'h]], ar stad vrasañ ha pobletañ a zo en [[Amerika Latin]], ha [[Brasília]] eo he c'hêr-benn. En em astenn a ra adalek arvor biz [[Amerika ar Su]] betek ar c'hreiz anezhi. Bevennoù he deus en norzh gant [[Venezuela]], [[Guyana]], [[Surinam]] ha gant [[Gwiana]], a zo un [[departamant gall|departamant]] e dalc'h [[Bro-C'hall]]; an [[Meurvor Atlantel|Arvor Atlantel]] a zo er reter. Er su he deus bevennoù gant [[Uruguay]], [[Arc'hantina]] ha [[Paraguay]] ; er c'hornôg gant [[Bolivia]], [[Perou]], hag er gwalarn gant [[Kolombia]]. Setu emañ stok ouzh holl vroioù [[Suamerika]] war-bouez [[Chile]] hag [[Ecuador]]. Ouzhpenn an tiriadoù kevandirel-se eo lodek ivez eus Brazil [[enez]]ennoù tost d'an aod, ha tammoù enezegoù hag inizigoù e kreiz ar [[Meurvor Atlantel]].
[[Restr:Bresil carte.gif||thumb|left|250px|Kartenn Brazil]]




== Istor ==
== Istor ==

Araok ma oa deuet an Europeaned, dibaoe penn-kentañ ar pempvet milved a-raok J.-K., e oa [[Amerindian]]ed o chom war diriad Brazil, meuriadoù hanter-gantread an darn vrasañ anezho.
Araok ma oa deuet an Europeaned, dibaoe penn-kentañ ar pempvet milved a-raok J.-K., e oa [[Amerindian]]ed o chom war diriad Brazil, meuriadoù hanter-gantread an darn vrasañ anezho.


Linenn 71: Linenn 67:
Brazil zo dizalc'h, ez-ofisiel, dibaoe ar 7 a viz Gwengolo 1822. Goude an drevadenn ez eus bet un [[Impalaeriezh]], betek ar bloaz [[1889]], ha neuze e oa bet embannet Republik Brazil. Ur republik gant [[putsch]]où ha renadoù kreñv ingal a-walc'h, e-giz er broioù all en Amerika Latin d'an ampoent.
Brazil zo dizalc'h, ez-ofisiel, dibaoe ar 7 a viz Gwengolo 1822. Goude an drevadenn ez eus bet un [[Impalaeriezh]], betek ar bloaz [[1889]], ha neuze e oa bet embannet Republik Brazil. Ur republik gant [[putsch]]où ha renadoù kreñv ingal a-walc'h, e-giz er broioù all en Amerika Latin d'an ampoent.


D'ar 27 a viz Here 2002 eo bet dilennet [[Luís Inácio da Silva]] (lesanvet Lula) da brezidant, kentañ prezidant [[sokialour]] Brazil, gant 61,4 % eus ar mouezhioù. Dilennet eo bet adarre D4AN 29 a viz Here 2006 (a-enep da Geraldo Alckmin) gant ouzhpenn 60 % eus ar mouezhioù.
D'ar 27 a viz Here 2002 eo bet dilennet [[Luís Inácio da Silva]] (lesanvet Lula) da brezidant, kentañ prezidant [[sokialour]] Brazil, gant 61,4 % eus ar mouezhioù. Dilennet eo bet adarre d'an 29 a viz Here 2006 (a-enep da Geraldo Alckmin) gant ouzhpenn 60 % eus ar mouezhioù. War e lerc'h eo bet tro [[Dilma Rousseff]], eus ar memes strollad, dilennet div wech ivez.

== Douaroniezh ==
== Douaroniezh ==
[[Restr:Brazil_topo.jpg|thumb|Kartenn hollek Brazil]]
[[Restr:Brazil_topo.jpg|thumb|left|upright=1.2|Kartenn hollek Brazil]]
Ar [[Amazonia|goadeg amazonian]] a c'holo an darn vrasañ eus ar vro. Graet e vez anezhañ « o mar interior » (ar mor diabarzh). An [[Amazon]], an eil stêr hirañ a zo er bed hag an hini kentañ evit he [[fonnder]], a dreuz ar goadeg a-bezh kent mont d'en em daoler e-barzh ar [[Meurvor Atlantel]] e norzh ar vro.

Ar goadeg amazonian a c'holo an darn vrasañ eus ar vro. Graet e vez anezhañ « o mar interior » (ar mor diabarzh). An [[Amazon]], an eil stêr hirañ a zo er bed hag an hini kentañ evit he [[fonnder]], a dreuz ar goadeg a-bezh kent mont d'en em daoler e-barzh ar [[Meurvor Atlantel]] e norzh ar vro.


Memestra e vez kavet [[ardremez]]ioù a bep seurt e Brazil : hanter krin, meneziek, trovanel, istrovanel, gant hinoù à beb seurt ivez, sec'h e-barzh ar Sertão (biz), glavek (tomm ha dourek-kenañ) e kreiz ar vro, un tammig yenoc'h er Su.
Memestra e vez kavet [[ardremez]]ioù a bep seurt e Brazil : hanter krin, meneziek, trovanel, istrovanel, gant hinoù à beb seurt ivez, sec'h e-barzh ar Sertão (biz), glavek (tomm ha dourek-kenañ) e kreiz ar vro, un tammig yenoc'h er Su.
==Politikerezh==

<!-- troet a-nevez -->==Politikerezh==

Hervez Bonreizh [[1988]] eo Brazil ur Republik Kevredel Prezidantelour, ag awen [[Stadoù Unanet Amerika|stadunanat]] evit a sell stumm ar Riez. Memestra e heuilh ar reizhiad lezennel brasilian an hengoun roman-ha-german. Ar [[Galloud Seveniñ]] a zo embreget gant ar prezidant, dilennet bep pevare bloaz. Er memes mare hag an dilennadeg-prezidant e vez mouezhiet evit ar C'hendalc'h Broadel, sez ar [[Galloud Lezennel]], dasparzhet etre div gambr : hini ar Gannaded, dezho ur leuriadur a bevar bloaz, hag ar Sened, a vez renevezet un trederenn ha div drederenn eus e izili a beb eil.
Hervez Bonreizh [[1988]] eo Brazil ur Republik Kevredel Prezidantelour, ag awen [[Stadoù Unanet Amerika|stadunanat]] evit a sell stumm ar Riez. Memestra e heuilh ar reizhiad lezennel brasilian an hengoun roman-ha-german. Ar [[Galloud Seveniñ]] a zo embreget gant ar prezidant, dilennet bep pevare bloaz. Er memes mare hag an dilennadeg-prezidant e vez mouezhiet evit ar C'hendalc'h Broadel, sez ar [[Galloud Lezennel]], dasparzhet etre div gambr : hini ar Gannaded, dezho ur leuriadur a bevar bloaz, hag ar Sened, a vez renevezet un trederenn ha div drederenn eus e izili a beb eil.


Linenn 87: Linenn 79:


Evit echuiñ, bez' ez eus ar [[Galloud Barnerezhel]], a zo e ensav uhelañ al Lez-Veur Kevreadel, ouzh e ober unnek barner anvet gant ar Prezidant goude ali ar Sened. N'eo ket renevezet penn-da-benn barnerien al LVK gant peb prezidant ; envel a ra ar prezidant ur barner nevez pa en em denn pe pa varv unan anezho.
Evit echuiñ, bez' ez eus ar [[Galloud Barnerezhel]], a zo e ensav uhelañ al Lez-Veur Kevreadel, ouzh e ober unnek barner anvet gant ar Prezidant goude ali ar Sened. N'eo ket renevezet penn-da-benn barnerien al LVK gant peb prezidant ; envel a ra ar prezidant ur barner nevez pa en em denn pe pa varv unan anezho.
:*''Gwelet [[roll prezidanted Brazil]]''
== Rannadurioù ==
:[[Restr:Loupe.svg|20px]]''Pennad pennañ: [[Stadoù Brazil]]
[[Restr:Divisão Política do Brasil.png|thumb|200px|kleiz|Rannadurioù Brazil a-vremañ]]
Ar 27 unvezh eus ar c'hevread a zo strollet, evit abegoù stadegel hag ivez evit a bep seurt traoù all, da heñchañ an obererezh kevreadel, e [[rannvroioù Brazil|pemp rannvro vras]]: [[Rannvro Centro-Oeste (Brazil)|Centro-Oeste]], [[Rannvro Nordeste (Brazil)|Nordeste]], [[Rannvro Norte (Brazil)|Norte]], [[Rannvro Sudeste (Brazil)|Sudeste]] ha [[Rannvro Sul (Brazil)|Sul]]. Pep stad, ar [[Distrig Kevredadel (Brazil)|Distrig Kevreadel]] hag all, he deus he frammoù seveniñ dezhi hec'h-unan (pennadurezh ar Gouarnour), lezennel (Bodadenn Lezennel ur gambr hepken) ha barnerezhel (lez-varn stadel).


D'o zro e vez rannet ar stadoù e [[Kumun]]ioù, hag a gemm o niver etre 15 ([[Roraima]]) ha 853 ([[Minas Gerais]]). An unvezhioù emzalc'h bihanañ eus ar [[Kevread|C'hevread]] o deus hepken ur galloud seveniñ, embreget gant ur Prefed, ha lezennel, a zo e sez er [[Kuzul-Kêr|c'huzul-kêr]]. An ensavadur diwezhañ-mañ en deus kantvloazioù a istor el [[Ledenez Iberia|Ledenez Iberek]] hag en takadoù trevadennet ganti.
=== Rannadoù politikel ===
{{clr|left}}
[[Restr:Divisão Política do Brasil.png|thumb|200px|Rannadoù Politikel Brazil a-vremañ]]

Ar 27 unvezh eus ar c'hevread a zo strollet, evit finvezioù stadegel hag, e-touez lies abeg, evit heñchañ an obererezh kevreadel, e [[rannvroioù Brazil|pemp rannvro vras]]: [[Rannvro Centro-Oeste (Brazil)|Centro-Oeste]], [[Rannvro Nordeste (Brazil)|Nordeste]], [[Rannvro Norte (Brazil)|Norte]], [[Rannvro Sudeste (Brazil)|Sudeste]] ha [[Rannvro Sul (Brazil)|Sul]]. Pep stad, ar [[Distrig Kevredadel (Brazil)|Distrig Kevreadel]] hag all, en deus e frammoù seveniñ dezhañ e-unan (pennadurezh ar Gouarnour), lezennel (Bodadenn Lezennel ur gambr hepken) ha barnerezhel (lez-varn stadel).

D'o zro e vez rannet ar stadoù e [[Kumun]]ioù, a gemm o niver etre 15 ([[Roraima]]) ha 853 ([[Minas Gerais]]). An unvezhioù emzalc'h bihanañ eus ar [[Kevread|C'hevread]] o deus hepken ur galloud seveniñ, embreget gant ur Prefed, ha lezennel, a zo e sez er [[Kuzul-Kêr|c'huzul-kêr]]. An ensavadur diwezhañ-mañ en deus kantvloazioù a istor el [[Ledenez Iberia|Ledenez Iberek]] hag en takadoù trevadennet ganti.

==== Kavet e vo anvioù stadoù Brazil e [[Listenn stadoù Brazil]] ====

=== Meurgêrioù Pennañ ===
# [[São Paulo]] - 19,7 milion annezad
# [[Rio de Janeiro (kêr)|Rio de Janeiro]] - 11,6 milion annezad
# [[Belo Horizonte]] - 4,6 milion annezad
# [[Porto Alegre]] - 3,6 milion annezad
# [[Recife]] - 3,5 milion annezad
# [[Curitiba]] - 3,1 milion annezad

== Armerzh ==
== Armerzh ==

Liesaet a-walc'h eo armerzh ar vro ha ennañ e kaver a bep seurtoù obererezh armerzhel ha greantel, a gaver e-touez ar re bennañ anezho :
Liesaet a-walc'h eo armerzh ar vro ha ennañ e kaver a bep seurtoù obererezh armerzhel ha greantel, a gaver e-touez ar re bennañ anezho :
* [[Labour-douar]] ha [[Gounezvouederezh]]
* [[Labour-douar]] ha [[Gounezvouederezh]]
Linenn 120: Linenn 101:
* [[Gennad ar servijoù]]
* [[Gennad ar servijoù]]
* [[Rannadur Douararmerzhel]]
* [[Rannadur Douararmerzhel]]

== Poblañsouriezh ==
== Poblañsouriezh ==
Poblañs Brazil a gaver enni meur a ouenn hag a sevenadur : an [[Amerindian]]ed, kentañ pobl ar vro ; an Europeaned, alouberien pe divroerien ; Afrikaned degaset da sklaved. Deuet 'z eus ivez un nebeudig tud eus [[Azia]] : ar brasañ diaspora Japaniz er bed holl, ouzhpenn 900&nbsp;000 a dud, zo o chom e São Paulo.

Poblañs Brazil a gaver enni meur a ouenn hag a sevenadur : an [[Amerindian]]ed, kentañ pobl ar vro ; an Europeaned, alouberien pe divroerien ; Afrikaned degaset da sklaved. Deuet 'z eus ivez un nebeudig tud eus [[Azia]] : brasañ diaspora Japaniz er bed holl, ouzhpenn 900&nbsp;000 a dud, zo o chom e São Paulo.


Hiziv an deiz e tisklêr ar Vrazilianed o orin evel-henn : 53,7% gwenn ; 38,5% hironed, 6,2% du, 0,5% melen, 0,4% henvroidi ha 0,7% anspisaet. Ar meskañ gouennoù zo diazezet e sevenadur ar vro, sañset - mes an arc'hant a chom c'hoazh e-barzh daouarn ar re wenn, ha n'eo ket un tammig.
Hiziv an deiz e tisklêr ar Vrazilianed o orin evel-henn : 53,7% gwenn ; 38,5% hironed, 6,2% du, 0,5% melen, 0,4% henvroidi ha 0,7% anspisaet. Ar meskañ gouennoù zo diazezet e sevenadur ar vro, sañset - mes an arc'hant a chom c'hoazh e-barzh daouarn ar re wenn, ha n'eo ket un tammig.
=== Meurgêrioù Pennañ ===

# [[São Paulo]] - 19,7 million a annezidi
<!-- {{Ver artigo principal|-->Sellet ouzh [[Poblañsouriezh Brazil]]<!--}} -->
# [[Rio de Janeiro (kêr)|Rio de Janeiro]] - 11,6 million a annezidi

# [[Belo Horizonte]] - 4,6 million a annezidi
# [[Porto Alegre]] - 3,6 million a annezidi
# [[Recife]] - 3,5 million a annezidi
# [[Curitiba]] - 3,1 million a annezidi
=== Enbroañ-Divroañ ===
=== Enbroañ-Divroañ ===
* [[Enbroañ etrebroadel a-nevez war-zu Brazil]]
* [[Enbroañ etrebroadel a-nevez war-zu Brazil]]
* [[Enbroañ diabarzh e Brazil]]
* [[Enbroañ diabarzh e Brazil]]

== Sevenadur ==
== Sevenadur ==
;Deizioù-gouel
<!-- {{Ver artigo principal|-->Sellet ouzh [[Sevenadur Brazil]]<!--}}{{Cultura do Brasil}} -->
{| class="wikitable"

{| border="1" align="center" cellpadding="2" cellspacing="0"
|+<font size="+1">'''Deizioù-gouel'''</font>
|-
|-
! style="background:#efefef;" | Deiziad
!Deiziad
!Anv
! style="background:#efefef;" | Anv
! style="background:#efefef;" | Evezhiadenn
!Evezhiadenn
|-
|-
| [[1añ Genver|1<sup>añ</sup> a viz Genver]]
| [[1añ Genver|1<sup>añ</sup> a viz Genver]]
Linenn 165: Linenn 145:
| [[2 Du|2 a viz Du]]
| [[2 Du|2 a viz Du]]
| [[Finados]]
| [[Finados]]
| Devezh koun ar ar varv
| Devezh koun ar re varv
|-
|-
| [[15 Du|15 a viz Du]]
| [[15 Du|15 a viz Du]]
Linenn 174: Linenn 154:
| [[Nedeleg]]
| [[Nedeleg]]
| Lid ganedigezh [[Jezuz-Krist|ar C'hrist]]
| Lid ganedigezh [[Jezuz-Krist|ar C'hrist]]
|}


{| border="1" align="center" cellpadding="2" cellspacing="0"
|+<font size="+1">'''Deizioù-gouel (Gouelioù red an [[Iliz katolik]])'''</font>
|-
! style="background:#efefef;" | Deiziad
! style="background:#efefef;" | Evezhiadenn
|-
|-
| Kemmus
| [[Meurlarjez]]
| [[Meurlarjez]]
| Fest poblek a zeu a-raok ar [[Koraiz|C'horaiz]] katolek ; daoust ma n'eo ket ur gouel broadel, merket eo meurlarjez brazil gant an deizioù-gouel adalek ar meurzh derc'hent [[merc'her al ludu]], evelato ne vez ket labouret dre hengoun al Lun a-raok kennebeut, pezh a ra evel-se pevar devezh evit Meurlarjez.
| Fest pobl hag a zeu a-raok ar [[Koraiz|C'horaiz]] katolik ; daoust ma n'eo ket ur gouel broadel eo merket meurlarjez Brazil gant an deizioù-gouel betek ar Meurzh derc'hent [[Merc'her al Ludu]], evelato ne vez ket labouret dre hengoun al Lun a-raok kennebeut, pezh a ra evel-se pevar devezh evit Meurlarjez.
|-
|-
| Kemmus
| [[Pask]]
| [[Pask]]
| Deiziad ma lider dasorc'hidigezh [[Jezuz-Krist|ar C'hrist]].
| Deiziad ma lider dasorc'hidigezh [[Jezuz-Krist|ar C'hrist]].
|-
|-
| Kemmus
| [[Corpus Christi]]
| [[Corpus Christi]]
| Deiziad ma lid an [[Iliz katolik]] [[Sakramant an aoter]].
| Deiziad ma lid an [[Iliz katolik]] [[Sakramant an aoter]].
|}


{| border="1" align="center" cellpadding="2" cellspacing="0"
|+<font size="+1">'''Gouel ar [[dilennadeg]]où'''</font>
|-
! style="background:#efefef;" | Deiziad
! style="background:#efefef;" | Evezhiadenn
|-
|-
| Kemmus
| [[Dilennadegoù]]
| [[Dilennadegoù]]
| Bepred ar sun kentañ a viz Here emañ an dro gentañ (lezenn niv. 9.504/97).
| Bepred e vez an dro gentañ d'ar Sul kentañ a viz Here (lezenn niv. 9.504/97).
|-
|-
|}
|}

== Liammoù diavaez ofisiel ==
== Liammoù diavaez ofisiel ==
* [http://www.brasil.gov.br/ Governo Federal]
* [http://www.brasil.gov.br/ ''Governo Federal'']
* [http://www.senado.gov.br/ Senado Federal]
* [http://www.senado.gov.br/ ''Senado Federal'']
* [http://www.camara.gov.br/ Câmara dos Deputados]
* [http://www.camara.gov.br/ ''Câmara dos Deputados'']
* [http://www.mre.gov.br/ Ministério das Relações Exteriores]
* [http://www.mre.gov.br/ ''Ministério das Relações Exteriores'']
* [http://www.stf.gov.br/ Supremo Tribunal Federal]
* [https://web.archive.org/web/20050730080830/http://www.stf.gov.br/ ''Supremo Tribunal Federal'']
* [http://www.bcb.gov.br Banco Central do Brasil]
* [http://www.bcb.gov.br ''Banco Central do Brasil'']
* [http://www.riodejaneiro-turismo.com.br/pt/ Riotur - orgão da Secretaria Especial de Turismo da cidade do Rio de Janeiro]
* [https://web.archive.org/web/20080512154133/http://www.riodejaneiro-turismo.com.br/pt/ ''Riotur - orgão da Secretaria Especial de Turismo da cidade do Rio de Janeiro'']


{{Su-Amerika}}
{{Su-Amerika}}
{{Kumuniezh ar Broioù Portugalek}}
{{Kumuniezh ar Broioù Portugalek}}
{{Aozadur ar Stadoù Amerikan}}


[[Rummad:Brazil]]
[[Rummad:Brazil]]

{{Liamm PuB|af}}
{{Liamm PuB|bg}}
{{Liamm PuB|es}}
{{Liamm PuB|he}}
{{Liamm PuB|hr}}
{{Liamm PuB|kn}}
{{Liamm PuB|pt}}
{{Liamm PuB|ro}}
{{Liamm PuB|scn}}
{{Liamm PuB|uk}}
{{Liamm PuB|vi}}
{{Link GA|de}}

Stumm red eus an 17 Her 2023 da 04:44

República Federativa do Brasil
Republik Kevreel Brazil
Banniel ardamezioù
Banniel ardamezioù
Ger-stur : (pt) Ordem e Progresso  
"Urzh hag araokaat"
Kan broadel: Hino Nacional Brasileiro
Lec'hiadur
Lec'hiadur
Kêr-benn Brasília
Kêr vrasañ São Paulo
Yezh(où) ofisiel Portugaleg
Gouarnamant Republik kevreadel
 - Prezidant Luiz Inácio Lula da Silva
Dizalc'hded diouzh Portugal 
 - Disklêriet 7 Gwengolo 1822 
 - Anavezet 29 Eost 1825 
Gorread
 - Hollad 8 515 770 km² (6vet)
 - Dour (%) 1,85
Poblañs
 - istimadur 2017 207 353 391 ()
 - niveradeg 2000 189 799 170
 - Stankter 24,35/km² (182añ)
PDK (PGP) 2017 (istimadur)
 - Hollad $3,23 trilion (9vet)
 - Keidenn $15,577 (110vet)
FDD  (2015) 0.754 (uhel) (79vet)
Moneiz Real (BRL)
Gwerzhid-eur (UTC-2 da -5)
Kod kenrouedad .br
Kod pellgomz +55
Kartenn Brazil

Republik Kevreel Brazil (República Federativa do Brasil e portugaleg) zo ur vro dizalc'h, ar stad vrasañ ha pobletañ a zo en Amerika Latin, ha Brasília eo he c'hêr-benn. En em astenn a ra adalek arvor biz Amerika ar Su betek ar c'hreiz anezhi. Bevennoù he deus en norzh gant Venezuela, Guyana, Surinam ha gant Gwiana, a zo un departamant e dalc'h Bro-C'hall; an Arvor Atlantel a zo er reter. Er su he deus bevennoù gant Uruguay, Arc'hantina ha Paraguay ; er c'hornôg gant Bolivia, Perou, hag er gwalarn gant Kolombia. Setu emañ stok ouzh holl vroioù Suamerika war-bouez Chile hag Ecuador. Ouzhpenn an tiriadoù kevandirel-se eo lodek ivez eus Brazil enezennoù tost d'an aod, ha tammoù enezegoù hag inizigoù e kreiz ar Meurvor Atlantel.

Istor

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Araok ma oa deuet an Europeaned, dibaoe penn-kentañ ar pempvet milved a-raok J.-K., e oa Amerindianed o chom war diriad Brazil, meuriadoù hanter-gantread an darn vrasañ anezho.

Pedro Álvares Cabral, ur merdeer eus Portugal, a vije bet an European kentañ deuet betek aodoù ar vro, d'an 22 a viz Ebrel 1500. An tiriad a zeuas diwar neuze da vout un drevadenn portugalat. Hepdale, a-benn korvoiñ danvezioù naturel an drevadenn, dreist-holl ar c'hoad "brazil", ha reiñ tud da labourad evit an drevadennourien nevez-staliet, e oa bet degaset gant ar Bortugaliz sklaved bet paket war aodoù Afrika. E-pad ouzhpenn tri c'hantved e oa bed paket ha divroet milionoù à Afrikaned a-benn poblañ ar c'hevandir nevez. Ar sklavelezh-se zo bet torret d'an 13 a viz Mae 1888.

Brazil zo dizalc'h, ez-ofisiel, dibaoe ar 7 a viz Gwengolo 1822. Goude an drevadenn ez eus bet un Impalaeriezh, betek ar bloaz 1889, ha neuze e oa bet embannet Republik Brazil. Ur republik gant putschoù ha renadoù kreñv ingal a-walc'h, e-giz er broioù all en Amerika Latin d'an ampoent.

D'ar 27 a viz Here 2002 eo bet dilennet Luís Inácio da Silva (lesanvet Lula) da brezidant, kentañ prezidant sokialour Brazil, gant 61,4 % eus ar mouezhioù. Dilennet eo bet adarre d'an 29 a viz Here 2006 (a-enep da Geraldo Alckmin) gant ouzhpenn 60 % eus ar mouezhioù. War e lerc'h eo bet tro Dilma Rousseff, eus ar memes strollad, dilennet div wech ivez.

Douaroniezh

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Kartenn hollek Brazil

Ar goadeg amazonian a c'holo an darn vrasañ eus ar vro. Graet e vez anezhañ « o mar interior » (ar mor diabarzh). An Amazon, an eil stêr hirañ a zo er bed hag an hini kentañ evit he fonnder, a dreuz ar goadeg a-bezh kent mont d'en em daoler e-barzh ar Meurvor Atlantel e norzh ar vro.

Memestra e vez kavet ardremezioù a bep seurt e Brazil : hanter krin, meneziek, trovanel, istrovanel, gant hinoù à beb seurt ivez, sec'h e-barzh ar Sertão (biz), glavek (tomm ha dourek-kenañ) e kreiz ar vro, un tammig yenoc'h er Su.

Politikerezh

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Hervez Bonreizh 1988 eo Brazil ur Republik Kevredel Prezidantelour, ag awen stadunanat evit a sell stumm ar Riez. Memestra e heuilh ar reizhiad lezennel brasilian an hengoun roman-ha-german. Ar Galloud Seveniñ a zo embreget gant ar prezidant, dilennet bep pevare bloaz. Er memes mare hag an dilennadeg-prezidant e vez mouezhiet evit ar C'hendalc'h Broadel, sez ar Galloud Lezennel, dasparzhet etre div gambr : hini ar Gannaded, dezho ur leuriadur a bevar bloaz, hag ar Sened, a vez renevezet un trederenn ha div drederenn eus e izili a beb eil.

P'emañ heñvel pouez pep mouezh en dilennadegoù-seveniñ, n'eo ket an degouezh evit a sell ar re lezennel. Eus un tu, bez' ez eus tri Senedour evit dileuriañ pep UF (unvez eus ar c'hevread — 27 a zo anezho hiziv an deiz). Eus an tu all, ma seller ouzh ar patrom kevreadel klasel, e rank dileuriadur ar Gannaded bezañ diouzh poblañs peb UF; an niver-se a zo, evelato, bevenet etre 8 da nebeutañ ha 70 d'ar muiañ. A hend all, lakaet eo e pleustr ar reizhad muianiverek evit dilennadeg ar Senedourien hag hini kenfeurel evit ar Gannaded.

Evit echuiñ, bez' ez eus ar Galloud Barnerezhel, a zo e ensav uhelañ al Lez-Veur Kevreadel, ouzh e ober unnek barner anvet gant ar Prezidant goude ali ar Sened. N'eo ket renevezet penn-da-benn barnerien al LVK gant peb prezidant ; envel a ra ar prezidant ur barner nevez pa en em denn pe pa varv unan anezho.

Rannadurioù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Pennad pennañ: Stadoù Brazil
Rannadurioù Brazil a-vremañ

Ar 27 unvezh eus ar c'hevread a zo strollet, evit abegoù stadegel hag ivez evit a bep seurt traoù all, da heñchañ an obererezh kevreadel, e pemp rannvro vras: Centro-Oeste, Nordeste, Norte, Sudeste ha Sul. Pep stad, ar Distrig Kevreadel hag all, he deus he frammoù seveniñ dezhi hec'h-unan (pennadurezh ar Gouarnour), lezennel (Bodadenn Lezennel ur gambr hepken) ha barnerezhel (lez-varn stadel).

D'o zro e vez rannet ar stadoù e Kumunioù, hag a gemm o niver etre 15 (Roraima) ha 853 (Minas Gerais). An unvezhioù emzalc'h bihanañ eus ar C'hevread o deus hepken ur galloud seveniñ, embreget gant ur Prefed, ha lezennel, a zo e sez er c'huzul-kêr. An ensavadur diwezhañ-mañ en deus kantvloazioù a istor el Ledenez Iberek hag en takadoù trevadennet ganti.

Armerzh

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Liesaet a-walc'h eo armerzh ar vro ha ennañ e kaver a bep seurtoù obererezh armerzhel ha greantel, a gaver e-touez ar re bennañ anezho :

Poblañsouriezh

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Poblañs Brazil a gaver enni meur a ouenn hag a sevenadur : an Amerindianed, kentañ pobl ar vro ; an Europeaned, alouberien pe divroerien ; Afrikaned degaset da sklaved. Deuet 'z eus ivez un nebeudig tud eus Azia : ar brasañ diaspora Japaniz er bed holl, ouzhpenn 900 000 a dud, zo o chom e São Paulo.

Hiziv an deiz e tisklêr ar Vrazilianed o orin evel-henn : 53,7% gwenn ; 38,5% hironed, 6,2% du, 0,5% melen, 0,4% henvroidi ha 0,7% anspisaet. Ar meskañ gouennoù zo diazezet e sevenadur ar vro, sañset - mes an arc'hant a chom c'hoazh e-barzh daouarn ar re wenn, ha n'eo ket un tammig.

Meurgêrioù Pennañ

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  1. São Paulo - 19,7 million a annezidi
  2. Rio de Janeiro - 11,6 million a annezidi
  3. Belo Horizonte - 4,6 million a annezidi
  4. Porto Alegre - 3,6 million a annezidi
  5. Recife - 3,5 million a annezidi
  6. Curitiba - 3,1 million a annezidi

Enbroañ-Divroañ

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Sevenadur

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Deizioù-gouel
Deiziad Anv Evezhiadenn
1añ a viz Genver Kenvreudeuriezh hollvedel
21 a viz Ebrel Tiradentes Bri da verzherien an Inconfidência Mineira
1añ a viz Mae Devezh al labour Bri d'ar renkad micherour
7 a viz Gwengolo Dizalc'hidigezh Diskêriadur an Dizalc'hidigezh diwar Bortugal
12 a viz Here Nossa Senhora Aparecida Paeron Brazil
2 a viz Du Finados Devezh koun ar re varv
15 a viz Du Diskêriadur ar Republik Treuzfurmadur eus Impalaerezh e Republik
25 a viz Kerzu Nedeleg Lid ganedigezh ar C'hrist
Kemmus Meurlarjez Fest pobl hag a zeu a-raok ar C'horaiz katolik ; daoust ma n'eo ket ur gouel broadel eo merket meurlarjez Brazil gant an deizioù-gouel betek ar Meurzh derc'hent Merc'her al Ludu, evelato ne vez ket labouret dre hengoun al Lun a-raok kennebeut, pezh a ra evel-se pevar devezh evit Meurlarjez.
Kemmus Pask Deiziad ma lider dasorc'hidigezh ar C'hrist.
Kemmus Corpus Christi Deiziad ma lid an Iliz katolik Sakramant an aoter.
Kemmus Dilennadegoù Bepred e vez an dro gentañ d'ar Sul kentañ a viz Here (lezenn niv. 9.504/97).

Liammoù diavaez ofisiel

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]


g • ka • ke
Stadoù Amerika ar Su
Amerika ar Su
Amerika ar Su
Amerika ar Su
Amerika ar Su

Arc'hantina • Bolivia • Brazil • Chile • Kolombia • Ecuador • Guyana • Panamá • Paraguay • Perou • Surinam • Trinidad ha Tobago • Uruguay • Venezuela

Tiriadoù dalc'het: Georgia ar Su hag Inizi Sandwich ar Su • Gwiana c'hall • Inizi Maloù


g • ka • ke
Aozadur ar Stadoù Amerikan
Arc'hantina • Bahamas • Barbados • Belize • Bolivia • Brazil • Chile • Costa Rica • Dominica • Ecuador • Grenada • Guatemala • Guyana • Haiti • Honduras • Kanada • Kolombia • Kuba • Panamá • Paraguay • Perou • Republik Dominikan • Saint Kitts ha Nevis • Saint Lucia • El Salvador • Sant-Visant hag ar Grenadinez • Stadoù-Unanet Amerika • Surinam • Trinidad ha Tobago • Uruguay • Venezuela
Adtapet diwar « https://br.wikipedia.org/w/index.php?title=Brazil&oldid=2068850 »