Марыя Гімбутас

Марыя Гімбутас
Marija Gimbutienė
Фота 1993 г.
Дата нараджэння	23 студзеня 1921(1921-01-23)
Месца нараджэння	Вільня
Дата смерці	2 лютага 1994(1994-02-02) (73 гады)
Месца смерці	Лос-Анджэлес
Месца пахавання	Пятрашунскія могілкі
Грамадзянства	Літва
Бацька	Danielius Alseika[d]
Маці	Veronika Alseikienė[d]
Муж	Jurgis Gimbutas[d]
Род дзейнасці	антраполаг, археолаг, даследчык дагістарычнай эпохі, выкладчыца ўніверсітэта, гісторык, этнолаг
Навуковая сфера	Археалогія
Месца працы	Гарвардскі ўніверсітэт, Каліфарнійскі ўніверсітэт
Альма-матар	Віленскі ўніверсітэт, Цюбінгенскі ўніверсітэт
Член у	Акадэмія навук Літвы
Прэміі	кніжная прэмія Анісфілд-Вулф[d] (1993)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Марыя Гімбутас (літ.: Marija Gimbutienė; 23 студзеня 1921 г., Вільня — 2 лютага 1994 г., Лос-Анджэлес) — выбітная літоўская археолаг, стваральніца курганнай гіпотэзы прарадзімы індаеўрапейцаў.

Біяграфія

Нарадзілася ў сям'і Даніэлюса і Веранікі Алсейка ў Вільне, якая ў той час уваходзіла ў склад Сярэдняй Літвы. У 1931 г. яе сям'я пераехала ў Каўнас. З 1936 г. прымала ўдзел у этнаграфічных даследаваннях. У 1941 г. выйшла замуж за літоўскага архітэктара Юргіса Гімбутаса.

У 1942 г. скончыла гуманітарны факультэт Віленскага ўніверсітэта. У 1946 г. абараніла доктарскую дысертацыю па этналогіі ў Цюбінгенскім універсітэце. З 1949 г. жыла ў ЗША. Працавала і выкладала ў Гарвардскім і Каліфарнійскім універсітэтах. Праводзіла раскопкі у Югаславіі, Грэцыі і Італіі. У 1981 г. наведала СССР, чытала лекцыі ў Вільнюсе і Маскве.

Мела 3 дачок.

Памерла ў Лос-Анджэлесе. У 1994 г. перапахавана на Пятрашунскіх могілках у Каўнасе.

Навуковыя погляды

Марыя Гімбутас найбольш вядома курганнай гіпотэзай паходжання індаеўрапейцаў, якую яна высунула ў 1956 г.

Выступала за стварэнне асобнай міждысцыплінарнай вобласці археаматалогія, якая павінна была аб'яднаць археалогію, тэалогію, мовазнаўства і этналогію. З'яўлялася прыхільніцай існавання матрыярхальнага грамадства ў старажытнасці, характарызавала яго як стадыю развіцця з эканамічнай роўнасцю і мірнымі адносінамі. У працах 1974 — 1991 гг. сцвярджала, што ў неалітычнай Еўропе склалася мірнае «гінацэнтрычнае» грамадства, якое шанавала багінь-маці. Культуру бронзавага веку і распаўсюджанне індаеўрапейцаў звязвала з надыходам ваяўнічай патрыярхальнай «андракратыяй».

Спасылкі

• Marija Gimbutienė — VDU
• The Marija Gimbutas Collection
• In pursuit of the goddess — Eurozine