Этналогія: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія]

[дагледжаная версія]

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Актуальная версія на 01:30, 23 лістапада 2023

Этнало́гія (грэч. ἔθνος, племя, народ + -логас - вучэнне, навука) — навука, якая вывучае працэсы паходжання, рассялення, побыту і культуры этнасаў (народаў).

Гісторыя станаўлення

Станаўленне этналогіі як навукі ў 2-й палове XIX ст. звязана з эвалюцыйнай школай (Э. Тайлар, Л. Г. Морган і інш.), што зыходзіла з ідэі адзінства культуры чалавецтва. З канца XIX ст. этналогія даследуе рэгіянальныя культуры і іх узаемаўплыў. Развіццё тэарэтычнай этналогіі ў XX ст. звязана з канцэпцыямі Э. Дзюркгейма, З. Фрэйда, Л. Леві-Бруля, Б. Маліноўскага, А. Радкліф-Браўна, К. Леві-Строса і іншых.

Этналогія Беларусі

На Беларусі этналогія развіваецца з пачатку XIX ст. і на працягу доўгага перыяду аб'ектам яе вывучэння была духоўная культура беларускага этнасу: песні, паданні, вераванні, абрады. З 1880 - 1890-х гг. галоўным у беларускай этналогіі стаў эвалюцыйны кірунак, прадстаўнікі якога (У. М. Дабравольскі, М. В. Доўнар-Запольскі, Я. Ф. Карскі, М. Я. Нікіфароўскі, Е. Р. Раманаў, І. А. Сербаў, А. К. Сержпутоўскі) разам з духоўнай і матэрыяльнай культурай народа, распрацоўвалі канцэпцыю гістарычнай асаблівасці і самастойнасці беларусаў як этнічнай супольнасці.

У сучасны перыяд вучоныя-этнолагі Беларусі даследуюць праблемы этнагенезу, этнічнай гісторыі і матэрыяльнай культуры беларусаў, разнастайнасць шматвяковых традыцый беларускага народа, этнаканфесійныя і дэмаграфічныя працэсы, ролю і месца беларускага этнасу ў еўрапейскай цывілізацыі. Распачата таксама вывучэнне і іншых нацыянальнасцей, якія насяляюць тэрыторыю Беларусі (татарскай, польскай, яўрэйскай), этнічных супольнасцей іншых краін, рэлігійных канфесій, як традыцыйных для Беларусі, так і новых^[1].

Вялікая роля ў развіцці сучаснай беларускай этналогіі і падрыхтоўцы спецыялістаў належыць Інстытуту мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі^[2] і Кафедры этналогіі, музеялогіі і гісторыі мастацтва гістарычнага факультэта Беларускага дзяржаўнага універсітэта^[3].

Зноскі

↑ Этнокультурные процессы Центральной Беларуси в прошлом и настоящем / А. Вл. Гурко [и др.] ; науч. ред. А. Викт. Гурко ; Нац. акад. наук Беларуси, Центр исслед. белорус. культуры, языка и лит., Фил. «Ин-т искусствоведения, этнографии и фольклора им. К. Крапивы». – Минск : Беларуская навука, 2016. – 539 с. : ил.
↑ Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы НАН Беларусі
↑ Кафедра этналогіі, музеялогіі і гісторыі мастацтва гістарычнага факультэта БДУ

Літаратура

Культуралогія: Энцыкл. даведнік / Уклад. Э. Дубянецкі. — Мн.: БелЭн, 2003. ISBN 985-11-0277-6

Спасылкі

Кафедра этнаграфіі, музеялогіі і гісторыі мастацтва гістарычнага факультэта БДУ
Этналогія і этнаграфія Беларусі: тыпавая вучэбная праграма для ВНУ - http://elib.bsu.by/handle/123456789/577 Архівавана 8 снежня 2017.

Гл. таксама

[1] Этнокультурные процессы Центральной Беларуси в прошлом и настоящем / А. Вл. Гурко [и др.] ; науч. ред. А. Викт. Гурко ; Нац. акад. наук Беларуси, Центр исслед. белорус. культуры, языка и лит., Фил. «Ин-т искусствоведения, этнографии и фольклора им. К. Крапивы». – Минск : Беларуская навука, 2016. – 539 с. : ил.

[2] Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы НАН Беларусі

[3] Кафедра этналогіі, музеялогіі і гісторыі мастацтва гістарычнага факультэта БДУ

[1]

[2]

[3]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
+'''Этнало́гія''' ({{lang-el|ἔθνος}}, племя, народ + ''-логас'' - вучэнне, навука) — навука, якая вывучае працэсы паходжання, рассялення, побыту і культуры этнасаў (народаў).
-{{НК}}
+== Гісторыя станаўлення ==
-'''Этнало́гія''' ({{lang-el|ἔθνος}}, племя, народ + ''-логас'' - вучэнне, навука) — навука, якая вывучае працэсы паходжання, рассяленне, побыту і культуры этнасаў (народаў). Станаўленне этналогіі як навукі ў 2-й палове [[XIX стагоддзе н.э.|XIX ст.]] звязан з эвалюцыйнай школай ([[Э. Тайлар]], [[Л. Г. Морган]] і інш.), што зыходзіла з ідэі адзінства культуры чалавецтва. З канца [[XIX стагоддзе н.э.|XIX ст.]] даследуе рэгіянальныя культуры і іх узаемаўплыў. Развіццё тэарэтычнай этналогіі ў [[XX стагоддзе н.э.|XX ст.]] звязана з канцэпцыямі [[Э. Дзюркгейм]]а, [[З. Фрэйд]]а, [[Л. Леві-Бруль|Л. Леві-Бруля]], [[Б. Маліноўскі|Б. Маліноўскага]], [[А. Радкліф-Браўн]]а, [[К. Леві-Строс]]а і іншых.
+Станаўленне этналогіі як навукі ў 2-й палове [[XIX ст.]] звязана з эвалюцыйнай школай ([[Э. Тайлар]], [[Л. Г. Морган]] і інш.), што зыходзіла з ідэі адзінства культуры чалавецтва. З канца XIX ст. этналогія даследуе рэгіянальныя культуры і іх узаемаўплыў. Развіццё тэарэтычнай этналогіі ў [[XX стагоддзе|XX ст.]] звязана з канцэпцыямі [[Э. Дзюркгейм]]а, [[З. Фрэйд]]а, [[Л. Леві-Бруль|Л. Леві-Бруля]], [[Б. Маліноўскі|Б. Маліноўскага]], [[А. Радкліф-Браўн]]а, [[К. Леві-Строс]]а і іншых.
 == Этналогія Беларусі ==
-На Беларусі этналогія развіваецца з пачатку [[XIX стагоддзе н.э.|XIX ст.]] і на працягу доўгага перыяду аб'ектам яе вывучэння была духоўная культура беларускага этнасу - песні, паданні, вераванні, абрады. З 1880 - 1890-х г. галоўным у беларускай этналогіі стаў эвалюцыйны кірунак, прадстаўнікі якога ([[У. М. Дабравольскі]], [[М. В. Доўнар-Запольскі]], [[Я. Ф. Карскі]], [[М. Я. Нікіфароўскі]], [[Е. Р. Раманаў]], [[І. А. Сербаў]], [[А. К. Сержпутоўскі]]) разам з духоўнай і матэрыяльнай культурай народа, распрацоўвалі канцэпцыю гістарычнай асаблівасці і самастойнасці беларусаў як этнічнай супольнасці. У сучасны перыяд вучоныя-этнолагі Беларусі даследуюць праблемы этнагенезу, этнічнай гісторыі беларусаў, разнастайнасць шматвяковых традыцый беларускага народа, ролю і месца беларускага этнасу ў еўрапейскай цывілізацыі. Пачынаецца таксама вывучэнне і іншых нацыянальнасцей, якія насяляюць тэрыторыю Беларусі (татарскай, польскай, яўрэйскай), этнічных супольнасцей іншых краін
+На Беларусі этналогія развіваецца з пачатку XIX ст. і на працягу доўгага перыяду аб'ектам яе вывучэння была духоўная культура беларускага этнасу: песні, [[Паданне|паданні]], вераванні, [[абрад]]ы. З 1880 - 1890-х гг. галоўным у беларускай этналогіі стаў эвалюцыйны кірунак, прадстаўнікі якога ([[Уладзімір Мікалаевіч Дабравольскі|У. М. Дабравольскі]], [[М. В. Доўнар-Запольскі]], [[Я. Ф. Карскі]], [[М. Я. Нікіфароўскі]], [[Е. Р. Раманаў]], [[Ісак Абрамавіч Сербаў|І. А. Сербаў]], [[А. К. Сержпутоўскі]]) разам з духоўнай і матэрыяльнай культурай народа, распрацоўвалі канцэпцыю гістарычнай асаблівасці і самастойнасці беларусаў як этнічнай супольнасці.
+У сучасны перыяд вучоныя-этнолагі Беларусі даследуюць праблемы [[Этнагенез|этнагенезу]], этнічнай гісторыі і матэрыяльнай культуры беларусаў, разнастайнасць шматвяковых традыцый беларускага народа, этнаканфесійныя і дэмаграфічныя працэсы, ролю і месца беларускага этнасу ў еўрапейскай цывілізацыі. Распачата таксама вывучэнне і іншых нацыянальнасцей, якія насяляюць тэрыторыю Беларусі ([[Беларускія татары|татарскай]], польскай, яўрэйскай), этнічных супольнасцей іншых краін, [[Канфесія|рэлігійных канфесій]], як традыцыйных для Беларусі, так і новых<ref>Этнокультурные процессы Центральной Беларуси в прошлом и настоящем / А. Вл. Гурко [и др.] ; науч. ред. А. Викт. Гурко ; Нац. акад. наук Беларуси, Центр исслед. белорус. культуры, языка и лит., Фил. «Ин-т искусствоведения, этнографии и фольклора им. К. Крапивы». – Минск : Беларуская навука, 2016. – 539 с. : ил.</ref>.
-Вялікая роля ў развіцці сучаснай беларускай этналогіі і падрыхтоўцы спецыялістаў належыць Інстытуту мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі<ref>[http://www.imef.basnet.by Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы НАН Беларусі]</ref> і Кафедры этналогіі, музеялогіі і гісторыі мастацтва гістарычнага факультэта Беларускага Дзяржаўнага універсітэта <ref>[http://www.hist.bsu.by/kafedry/kafedra-etnologii-muzeologii-i-istorii-iskusstv.html Кафедра этналогіі, музеялогіі і гісторыі мастацтва гістарычнага факультэта БДУ] </ref>
+Вялікая роля ў развіцці сучаснай беларускай этналогіі і падрыхтоўцы спецыялістаў належыць [[Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы НАН Беларусі|Інстытуту мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі]]<ref>[http://www.imef.basnet.by Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы НАН Беларусі]</ref> і Кафедры этналогіі, музеялогіі і гісторыі мастацтва [[Гістарычны факультэт БДУ|гістарычнага факультэта Беларускага дзяржаўнага універсітэта]]<ref>[http://www.hist.bsu.by/kafedry/kafedra-etnologii-muzeologii-i-istorii-iskusstv.html Кафедра этналогіі, музеялогіі і гісторыі мастацтва гістарычнага факультэта БДУ]</ref>.
-== Спасылкі ==
-*[http://www.hist.bsu.by/kafedry/kafedra-etnologii-muzeologii-i-istorii-iskusstv.html Кафедра этнаграфіі, музеялогіі і гісторыі мастацтва гістарычнага факультэта БДУ ]
+{{зноскі}}
-Этналогія і этнаграфія Беларусі: тыпавая вучэбная праграма для ВНУ - http://elib.bsu.by/handle/123456789/577
+== Літаратура ==
+* Культуралогія: Энцыкл. даведнік / Уклад. Э. Дубянецкі. — Мн.: БелЭн, 2003. ISBN 985-11-0277-6
+== Спасылкі ==
+* [http://www.hist.bsu.by/kafedry/kafedra-etnologii-muzeologii-i-istorii-iskusstv.html Кафедра этнаграфіі, музеялогіі і гісторыі мастацтва гістарычнага факультэта БДУ]
+* Этналогія і этнаграфія Беларусі: тыпавая вучэбная праграма для ВНУ - http://elib.bsu.by/handle/123456789/577 {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20171208073811/http://elib.bsu.by/handle/123456789/577 |date=8 снежня 2017 }}
 == Гл. таксама ==
 * [[Этнаграфія]]
 * [[Антрапалогія]]
-{{пачатак артыкулу}}
 [[Катэгорыя:Этналогія| ]]
+[[Катэгорыя:Грамадскія навукі]]
+[[Катэгорыя:Этнагенез]]
-[[an:Etnolochía]]
-[[ar:علم الأعراق]]
-[[arz:اثنولوجيا]]
-[[bat-smg:Etnoluogėjė]]
-[[be-x-old:Этналёгія]]
-[[bg:Етнология]]
-[[bo:མིའི་རིགས་རྒྱུད་རིག་པ།]]
-[[bs:Etnologija]]
-[[ca:Etnologia]]
-[[cs:Etnologie]]
-[[csb:Etnologiô]]
-[[cy:Ethnoleg]]
-[[da:Etnologi]]
-[[de:Ethnologie]]
-[[diq:Etnolociye]]
-[[el:Εθνολογία]]
-[[en:Ethnology]]
-[[eo:Etnologio]]
-[[es:Etnología]]
-[[et:Etnoloogia]]
-[[eu:Etnologia]]
-[[fa:نژادشناسی]]
-[[fi:Kansatiede]]
-[[fiu-vro:Etnoloogia]]
-[[fr:Ethnologie]]
-[[ga:Eitneolaíocht]]
-[[gl:Etnoloxía]]
-[[gn:Tekochaukahakuaaty]]
-[[he:אתנולוגיה]]
-[[hi:मानव जाति विज्ञान]]
-[[hr:Etnologija]]
-[[ht:Etnoloji]]
-[[id:Etnologi]]
-[[io:Etnologio]]
-[[is:Þjóðfræði]]
-[[it:Etnologia]]
-[[ja:民族学]]
-[[ka:ეთნოლოგია]]
-[[kk:Этнология]]
-[[kn:ಜನಾಂಗಶಾಸ್ತ್ರ (ಎಥನಾಲಜಿ)]]
-[[ko:민족학]]
-[[la:Ethnologia]]
-[[lb:Ethnologie]]
-[[lt:Etnologija]]
-[[lv:Etnoloģija]]
-[[mk:Етнологија]]
-[[ms:Etnologi]]
-[[nl:Etnologie]]
-[[no:Etnologi]]
-[[pl:Etnologia]]
-[[ps:توکمپوهنه]]
-[[pt:Etnologia]]
-[[ro:Etnologie]]
-[[ru:Этнология]]
-[[rue:Етнолоґія]]
-[[sk:Etnológia]]
-[[sl:Etnologija]]
-[[sr:Етнологија]]
-[[sv:Etnologi]]
-[[ta:இன ஒப்பாய்வியல்]]
-[[te:మానవజాతి శాస్త్రం]]
-[[th:ชาติพันธุ์วิทยา]]
-[[tl:Etnolohiya]]
-[[tr:Budunbilim]]
-[[uk:Етнологія]]
-[[vi:Dân tộc học]]
-[[zh:民族学]]