Платанізм: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др r2.7.2) (робат дадаў: war:Platonismo |
|||
| (Не паказана 6 прамежкавых версій 6 удзельнікаў) | |||
| Радок 1: | Радок 1: | ||
'''Платанізм''', у вузкім сэнсе — кірунак старажытна-грэчаскай філасофіі І ст. да н.э. — пач. ІІІ ст. н.э.; у шырокім сэнсе — усякі філасофскі кірунак, які абапіраецца на вучэнне [[Платон]]а. |
'''Платанізм''', у вузкім сэнсе — кірунак старажытна-грэчаскай філасофіі І ст. да н.э. — пач. ІІІ ст. н.э.; у шырокім сэнсе — усякі філасофскі кірунак, які абапіраецца на вучэнне [[Платон]]а. |
||
У антычнасці платанізм быў прадстаўлены філосафамі платонаўскай Акадэміі (Спеўсіп, Ксенакрат, Аркесілай, Карнеад і інш.). У духу стаіцызму трактаваў вучэнне Платона Пасідоній; створаны ім стаічны платанізм знайшоў апору ў багаслоўі Філона Александрыйскага, у [[гнастыцызм]]е, у — [[герметызм]]е і ва ўсёй данікейскай [[патрыстыка|патрыстыцы]], а ў ІІ-ІІІ ст. н.э. ў Нуменія, настаўніка [[Плацін]]а і |
У антычнасці платанізм быў прадстаўлены філосафамі платонаўскай Акадэміі (Спеўсіп, Ксенакрат, Аркесілай, Карнеад і інш.). У духу стаіцызму трактаваў вучэнне Платона Пасідоній; створаны ім стаічны платанізм знайшоў апору ў багаслоўі Філона Александрыйскага, у [[гнастыцызм]]е, у — [[герметызм]]е і ва ўсёй данікейскай [[патрыстыка|патрыстыцы]], а ў ІІ-ІІІ ст. н.э. ў Нуменія, настаўніка [[Плацін]]а і [[Арыген]]а, які выступаў за сінтэзаннне платанізму і [[арыстоцелізм]]у. Гэта садзейнічала пераадоленню элементаў [[натуралізм]]у, характэрнага для эпохі [[элінізм]]у і складванню ў ІІІ ст. н.э. асноў [[неаплатанізм]]у. Інтарэс да платанізму адрадзіўся пасля аднаўлення ў Фларэнцыі філосафам М. Фічына платонаўскай Акадэміі (1459), адкуль ён праз кембрыджскую школу распаўсюдзіўся ў Англіі. Пад уплывам англійскай філасофіі і дзякуючы нямецкаму ідэалізму платанізм і неаплатанізм адрадзіліся ў Германіі, аднак толькі з [[Г. Лейбніц]]а пачалося гістарычнае разуменне першапачатковага платанізму. |
||
Неабходны элемент платанізму — проціпастаўленне пачуццёвага свету свету ідэй. Паводле гэтай канцэпцыі, не ідэя ўтварае сабой адлюстраванне матэрыі, а матэрыя ёсць адлюстраванне і выцяканне ідэі. Ідэю ў платанізме разглядаюць як родавае, гранічна абагульненае і жыццёва важнае лагічнае паняцце, якое змяшчае ў сабе прынцып канструявання сутнасці рэчы і, значыць, самой рэчы, утварае субстанцыянальную рэчаіснасць і яе мэту. Дамінуючую ролю ў гісторыі платанізму адыгрывала разуменне [[дыялектыка|дыялектыкі]] як метаду, заснаванага на ўстанаўленні адзінства процілегласцей. Пры дапамозе такога разумення былі распрацаваны 3 асноўныя іпастасі (Адзінага, Розуму і Сусветнай душы), выяўленне якіх заўсёды складала асноўны змест платанізму (разам з вытлумачэннем матэрыяльнага космасу). Адной з асноўнай канцэпцый платанізму з'яўляецца вучэнне аб бессмяротнасці душы і цела, або аб кругавароце душ, г.зн. аб іх пераўвасабленні і перасяленні (сам Платон лічыў, што пасля смерці цела душа пераходзіць у другое цела або функцыянуе ў космасе). |
Неабходны элемент платанізму — проціпастаўленне пачуццёвага свету свету ідэй. Паводле гэтай канцэпцыі, не ідэя ўтварае сабой адлюстраванне матэрыі, а матэрыя ёсць адлюстраванне і выцяканне ідэі. Ідэю ў платанізме разглядаюць як родавае, гранічна абагульненае і жыццёва важнае лагічнае паняцце, якое змяшчае ў сабе прынцып канструявання сутнасці рэчы і, значыць, самой рэчы, утварае субстанцыянальную рэчаіснасць і яе мэту. Дамінуючую ролю ў гісторыі платанізму адыгрывала разуменне [[дыялектыка|дыялектыкі]] як метаду, заснаванага на ўстанаўленні адзінства процілегласцей. Пры дапамозе такога разумення былі распрацаваны 3 асноўныя іпастасі (Адзінага, Розуму і Сусветнай душы), выяўленне якіх заўсёды складала асноўны змест платанізму (разам з вытлумачэннем матэрыяльнага космасу). Адной з асноўнай канцэпцый платанізму з'яўляецца вучэнне аб бессмяротнасці душы і цела, або аб кругавароце душ, г.зн. аб іх пераўвасабленні і перасяленні (сам Платон лічыў, што пасля смерці цела душа пераходзіць у другое цела або функцыянуе ў космасе). |
||
==Літаратура== |
== Літаратура == |
||
*Эрш Ж. Філасофскае задуменне: Гісторыя заходняе філасофіі / Пер. з фр. |
* ''Эрш Ж.'' Філасофскае задуменне: Гісторыя заходняе філасофіі / Пер. з фр. — Мн., 1996. |
||
{{Бібліяінфармацыя}} |
|||
[[Катэгорыя:Філасофскія кірункі і школы]] |
[[Катэгорыя:Філасофскія кірункі і школы]] |
||
[[Катэгорыя:Платанізм| ]] |
|||
[[ar:إفلاطونية]] |
|||
[[bg:Платонизъм]] |
|||
[[bn:প্লেটোবাদ]] |
|||
[[ca:Platonisme]] |
|||
[[cs:Platonismus]] |
|||
[[da:Platonisme]] |
|||
[[de:Platonismus]] |
|||
[[en:Platonism]] |
|||
[[es:Platonismo]] |
|||
[[fi:Platonismi]] |
|||
[[fr:Platonisme (doctrine philosophique)]] |
|||
[[ga:An Platónachas]] |
|||
[[gl:Platonismo]] |
|||
[[he:פלאטוניזם]] |
|||
[[is:Platonismi]] |
|||
[[it:Platonismo]] |
|||
[[ja:プラトニズム]] |
|||
[[ka:პლატონიზმი]] |
|||
[[ko:플라톤주의]] |
|||
[[lt:Platonizmas]] |
|||
[[mk:Платонизам]] |
|||
[[nl:Platonisme]] |
|||
[[no:Platonisme]] |
|||
[[oc:Platonisme]] |
|||
[[pl:Platonizm]] |
|||
[[pt:Platonismo]] |
|||
[[ro:Platonism]] |
|||
[[ru:Платонизм]] |
|||
[[sh:Platonizam]] |
|||
[[sk:Platonizmus]] |
|||
[[sl:Platonizem]] |
|||
[[sr:Платонизам]] |
|||
[[sv:Platonism]] |
|||
[[tr:Platonizm]] |
|||
[[uk:Платонізм]] |
|||
[[war:Platonismo]] |
|||
[[zh:柏拉图主义]] |
|||
Актуальная версія на 21:09, 15 сакавіка 2023
Платанізм, у вузкім сэнсе — кірунак старажытна-грэчаскай філасофіі І ст. да н.э. — пач. ІІІ ст. н.э.; у шырокім сэнсе — усякі філасофскі кірунак, які абапіраецца на вучэнне Платона.
У антычнасці платанізм быў прадстаўлены філосафамі платонаўскай Акадэміі (Спеўсіп, Ксенакрат, Аркесілай, Карнеад і інш.). У духу стаіцызму трактаваў вучэнне Платона Пасідоній; створаны ім стаічны платанізм знайшоў апору ў багаслоўі Філона Александрыйскага, у гнастыцызме, у — герметызме і ва ўсёй данікейскай патрыстыцы, а ў ІІ-ІІІ ст. н.э. ў Нуменія, настаўніка Плаціна і Арыгена, які выступаў за сінтэзаннне платанізму і арыстоцелізму. Гэта садзейнічала пераадоленню элементаў натуралізму, характэрнага для эпохі элінізму і складванню ў ІІІ ст. н.э. асноў неаплатанізму. Інтарэс да платанізму адрадзіўся пасля аднаўлення ў Фларэнцыі філосафам М. Фічына платонаўскай Акадэміі (1459), адкуль ён праз кембрыджскую школу распаўсюдзіўся ў Англіі. Пад уплывам англійскай філасофіі і дзякуючы нямецкаму ідэалізму платанізм і неаплатанізм адрадзіліся ў Германіі, аднак толькі з Г. Лейбніца пачалося гістарычнае разуменне першапачатковага платанізму.
Неабходны элемент платанізму — проціпастаўленне пачуццёвага свету свету ідэй. Паводле гэтай канцэпцыі, не ідэя ўтварае сабой адлюстраванне матэрыі, а матэрыя ёсць адлюстраванне і выцяканне ідэі. Ідэю ў платанізме разглядаюць як родавае, гранічна абагульненае і жыццёва важнае лагічнае паняцце, якое змяшчае ў сабе прынцып канструявання сутнасці рэчы і, значыць, самой рэчы, утварае субстанцыянальную рэчаіснасць і яе мэту. Дамінуючую ролю ў гісторыі платанізму адыгрывала разуменне дыялектыкі як метаду, заснаванага на ўстанаўленні адзінства процілегласцей. Пры дапамозе такога разумення былі распрацаваны 3 асноўныя іпастасі (Адзінага, Розуму і Сусветнай душы), выяўленне якіх заўсёды складала асноўны змест платанізму (разам з вытлумачэннем матэрыяльнага космасу). Адной з асноўнай канцэпцый платанізму з'яўляецца вучэнне аб бессмяротнасці душы і цела, або аб кругавароце душ, г.зн. аб іх пераўвасабленні і перасяленні (сам Платон лічыў, што пасля смерці цела душа пераходзіць у другое цела або функцыянуе ў космасе).
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Эрш Ж. Філасофскае задуменне: Гісторыя заходняе філасофіі / Пер. з фр. — Мн., 1996.
Слоўнікі і энцыклапедыі | |
|---|---|
| Нарматыўны кантроль |
