Мапэт-шоў

Мапэт-шоў (па-ангельску: The Muppet Show; дакладны пераклад — «Шоў мапэтаў») — тэлевізійны сэрыял, зроблены ў выглядзе тэатру-кабарэ з удзелам лялек-мапэтаў і запрошанай зоркі (чалавек). Быў створаны ў 1976 годзе лялечным майстрам і рэжысэрам Джымам Гэнсанам. Скончыў сваё існаваньне ў 1981 годзе.

Гісторыя

У 1969 годзе малады амбіцыйны актор і майстар-лялечнік Джым Гэнсан распачаў працу ў тэлевізійным пазнавальным праекце «Вуліца Сэзам». Але зь цягам часу рамкі працы для маленькіх дзяцей сталі для яго занадта малымі й ён задумаўся аб стварэньні праґрамы якая была б аднолькава цікавая для прадстаўнікоў усіх катэгорыяў гледачоў. Нават былі створаныя дзьве пілётныя сэрыі. Але кіраўніцтва каналу CBS, вырашыўшы дарэмна не рызыкаваць, паставіла шоў у этэр з ранку ў 7:30, у час, які быў звычайна аддадзены рэгіянальным філіям каналу, таму мапэты амаль нікога не зацікавілі.

Але адным зь нешматлікіх аматараў «Мапэт-шоў» быў сэр Лю Грэйд, кіраўнік ангельскай тэлекампаніі ATV. Ён узяў Гэнсана пад сваю апеку, запрасіў яго ў Брытанію дзеля стварэньня шоў, знайшоў выхад на кампанію «ITV Інтэртэйнмант», якая стала прадаваць прадукцыю Гэтсана на сусьветны тэлерынак. Грэйд таксама прапанаваў ідэю, якая стала адмэтнай рысаю «Мапэт-шоў»: запрашэньне ў госьці зорак (вядомых актораў тэатру й кіно, сьпевакоў, музыкаў), над якімі, альбо з удзелам якіх прапанавалася жартаваць і зьдзеквацца з дапамогай мапэтаў.

Але празь некаторы час фармат тэле-шоў перастаў задавальняць Гэнсана і ён спачатку ў якасьці экспэрымэнту, а пасьля сур’ёзна пачаў ствараць мастацкае кіно з удзелам мапэтаў. У 1981 годзе «Мапэт-шоў» закрылася.

Мапэты

Галоўныя пэрсанажы

Кэрміт (Kermit the Frog) — рэжысэр, гаспадар і канфэрансье шоў
Спадарыня Піґі (Miss Piggy) — глямурная сьвінка, мроячая аб уласнае зорнасьці й каханьні Кэрміта. Супэрзорка сэрыялу «Сьвіньні ў космасе» (Pigs in Space)
Скутэр (Scooter) — асыстэнт Кэрміта й пляменьнік гаспадара тэатру, у якім праходзіць шоў
Ґонза (Gonzo) — апэратар, неадэкватная істота, артыст шоў, усебаковы псыхапат. Безадказна закаханы ў Піґі.
Фозі (Fozzie Bear) — слабога таленту камічны мядзьведзь. Неафіцыйна другі пэрсанаж, пасьля Кэрміту. Зорка сэрыялу «Мядзьведжы патруль» (Bear On Patrol).
Доктар Бансэн (Dr. Bunsen Honeydew) — кіраўнік мапэт-лябараторыі. Вучоны й вынаходнік.
Бікэр (Beaker) — асыстэнт і галоўны лябараторны пацук доктара Бансэна
Доктар Тыз (Dr. Teeth) — лідэр і клявішнік супэр-гіпэр-ультра крутога гурту «Доктар Тыз і электрычны мэйхэм»
Сэржант Флёйд Пэпэр (Sgt. Floyd Pepper) — басыст і харызматычная асоба з гурту доктара Тыза
Рольф (Rowlf the Dog) — піяніст, які зрывае дахі сваёй ігрой
Джэніс (Janice) — гіпанутая чыкса, лідэр-ґітарыстка бэнду. Аб’ект паўсюднага кадражу Флёйду.
Зьвер (Animal) — дзікі й неадэкватны бубнач гурту
Зут (Zoot) — саксафаніст з гурту доктара Тыза, які заўсёды сьпіць
Ліпс (Lips) — трубач гурту
Статлер і Вальдорф (Statler & Waldorf) — два дурныя і даўно зьехаўшыя з глузду старыя, якія прыходзяць на кожнае шоў, толькі дзеля таго, каб яго крытыкаваць

Дапаможныя пэрсанажы

Швэдзкі кухар (The Swedish Chef) — пародыя на шматлікія кулінарныя шоў. Дзядзька размаўляючы на (быццам) швэдзкае мове й гатуючы ежу незусім прыстасаваную для спажытку, кшталту жывога кураня.
Сэм, Лысы амэрыканскі арол (Sam the (American Bald) Eagle) — зануда, амэрыканскі зьверхпатрыёт і саманазваны цэнзар Шоў.
Дыктар Мапэт-навінаў (The Muppet newscaster) — пэрсанаж чытаючы кароткія анонсы здарэньняў у якія часам сам жа праз імгненьне трапляе.
Лінк Сьвінапульс (Link Hogthrob) — Бессьмяротны, але й бязмозглы парсюк. Капітан зоркалёту «Сьвінячы шлях» (Swinetrek). Зорка сэрыялаў «Сьвіньні ў космасе» ды «Мядзьведжы патруль»
Доктар Юліюс Чужакумпяк (Dr. Julius Strangepork) — вайскова-касьмічны доктар, афіцэр зоркалёту «Сьвінячы шлях». Гэрой сэрыялу «Сьвіньні ў космасе»
Звар’яцелы Гары (Crazy Harry) — піратэхнік і экспэрт па бомбах. Празьмерны аматар усялякіх выбухаў.
Лятаючыя браты Цукіні (The Flying Zucchini Brothers) — гурт акрабатаў і паветраных гімнастаў, вядомыя сваімі стрэламі жывымі істотамі з гарматы.
Дзядзечка Мерцьвяк (Uncle Deadly) — фантом «Мапэт шоў». Злы пэрсанаж, які валэндаецца па будынку тэатру дзе праходзіць Шоў і адчасу дэманструе сябе.
Іншыя асобы — лялькі, якія ня граюць асаблівых роляў, альбо створаныя на адно ці два шоў.

Акторы-кіраўнікі

Джым Гэнсан (1936—1990) — аўтар і майстар усіх мапэтаў. У Шоў кіраваў Кэрмітам, Швэдзкім Кухарам, Рольфам, Доктарам Цізам, Вальдорфам, Дыктарам Навінаў, Капітанам Лінкам Сьвінапульсам. У 1980-е гады сышоў у рэжысуру й больш кіраваньнем лялек не займаўся.
Фрэнк Оз (Frank Oz) сапраўднае імя Рычард Фрэнк Азновіч (Richard Frank Oznowicz ) — даўні паплечнік Гэнсана яшчэ па «Вуліцы Сэзам». Лялечнік, актор, рэжысэр, агучваў джэдая Ёду ў эпапэі «Зорныя Бойкі» Star Wars. У Шоў адказваў за Піґі, Фозі, рукі Швэдзкага Кухара, Амэрыканскага арла Сэма, Зьвера, аднаго з братоў Сучыні.
Джэры Нэльсан (Jerry Nelson) поўнае імя Джэром Нэльсан (Jerome Nelson) — актор-лялечнік. Кіраваў Флёйда Пэпэрсам, Доктарам Юліюсам Чужакумпяком, Дзядзечкай Мерцьвяком, Звар’яцелым Гары, адным з братоў Сучыні, пасьля сьмерці Рычарда Ганта ўзяўся кіраваць Статлерам.
Рычард Гант (Richard Hunt;1951-1992) — актор-лялечнік. Кіраўнік Скутэра, Бікэра, Статлера, Джэніс, аднаго з братоў Сучыні й іншых мапэтаў.
Дэйв Ґоэльз (Dave Goelz) — актор-лялечнік. Кіраўнік Ґонзы, Доктара Бансэна, Зута, аднаго з братоў Сучыні й г.д.
Стыў Вітмайр (Steve Whitmire) — актор-лялечнік. Кіраўнік Ліпса й разнастайных дадатковых мапэтаў. Пасьля сыходу Джыма Гэнсана ў рэжысуру, атрымаў у спадчыну Кэрміта. А пасьля скону Ганта Бікэра.
Люіза Ґольд (Louise Gold) — сьпявачка й акторка-лялечніца. У Шоў кіравала дадатковымі пэрсанажамі.
Кэці Мулен (Kathy Mullen) поўнае імя Кэтрын Мулен (Kathryn Mullen) — акторка, лялечніца, рэжысорка галасоў, акторка агучваньня. Агучвала дадатковыя пэрсанажы.
Эрэн Оскар (Eren Ozker; 1948—1993) — акторка й лялечніца. Працавала ў Шоў у першым сэзоне, была першай кіраўніцай Джэніс і разнастайнымі дадатковымі пэрсанажамі.
Джон Лаўлэдзі (John Lovelady) — актор-лялечнік. Працаваў у Шоў у першым сэзоне. Быў першым кіраўніком Звар’яцелага Гары.

Запрошаныя зоркі

Першы сэзон

Джым Наборс (Jim Nabors)
Сэндзі Дункан (Sandy Duncan)
Рыта Марэна (Rita Moreno)
Рут Базі (Ruth Buzzi)
Джоэль Ґрэй (Joel Grey)
Пол Ўільямс (Paul Williams)
Лена Горн (Lena Horne)
Пітэр Усьцінаў (Peter Ustinov)
Флёрэнс Гендэрсан (Florence Henderson)
Валеры Гарпэр (Valerie Harper)
Кэндзіс Бэргэн (Candice Bergen)
Брус Форсіт (Bruce Forsyth)

Гарві Корман (Harvey Korman)
Шарль Азнавур
Бэн Вэрэн (Ben Vereen)
Вінсэнт Прайс (Vincent Price)
Твіґі (Twiggy)
Філіс Дылер (Phyllis Diller)
Этэль Мэрман
Корні Стывэнс (Connie Stevens)
Авэры Шрайбэр (Avery Schreiber)
Джульет Праўс (Juliet Prowse)
Кэй Балярд (Kaye Ballard)
Мумэншанц (Mummenschanz)

Другі сэзон

Джордж Бёрнс (George Burns)
Рыч Літль (Rich Little)
Мадлена Кан (Madeline Kahn)
Эдґар Бэрґэн (Edgar Bergen)
Дом Дэльюіс (Dom DeLuise)
Нэнсі Вокэр (Nancy Walker)
Сьціў Марцін (Steve Martin)
Бэрнадэта Пітэрс(Bernadette Peters)
Мільтан Бэрль (Milton Berle)
Дон Кноц (Don Knotts)
Тэрэза Бруэр (Teresa Brewer)
Джон Клін (John Cleese)

Зіра Мостэль (Zero Mostel)
Рудольф Нурыеў (Rudolph Nureyev)
Джудзі Колінз (Judy Collins)
Элтан Джон
Боб Гоўп (Bob Hope)
Джулі Эндрус
Пітэр Сэйлерс (Peter Sellers)
Лю Роўлз (Lou Rawls)
Джэйн Морґан (Jaye P. Morgan)
Пэтуля Клярк (Petula Clark)
Клеа Лейн(Cleo Laine)
Клярыса Лехман (Cloris Leachman)

Трэці сэзон

Элен Рэдзі (Helen Reddy)
Рой Клярк (Roy Clark)
Джын Стэплтан (Jean Stapleton)
Джэймз Коко (James Coco)
Лібэрэйз (Liberace)
Ларэта Лін (Loretta Lynn)
Эліс Купэр (Alice Cooper)
Шэрыл Ляд (Cheryl Ladd)
Пэрль Бэйлі (Pearl Bailey)
Крыс Крыстофэрсан і Рыта Кулідж (Kris Kristofferson & Rita Coolidge)
Рэйчыл Ўэлч (Raquel Welch)
Леа Сэер (Leo Sayer)
Хільда Раднэр (Gilda Radner)

Марыса Бэрэнсан (Marisa Berenson)
Спайк Міліґан (Spike Milligan)
Элькэ Сомэр (Elke Sommer)
Дэні Кэй (Danny Kaye)
Лэсьлі Эн Варэн (Lesley Ann Warren)
Гары Бэляфонтэ (Harry Belafonte)
Сільвестар Сталёнэ(Sylvester Stallone)
Роджэр Мілер (Roger Miller)
Рой Роджэрс і Дэйль Эванс (Roy Rogers & Dale Evans)
Лін Рэдґрэйв (Lynn Redgrave)
Лэсьлі Ўґамс (Leslie Uggams)

Чацьверты сэзон

Джон Дэнвэр (John Denver)
Лінда Лавін (Linda Lavin)
Шыльдс і Ярнэль (Shields & Yarnell)
Крыстэль Ґэйль (Crystal Gayle)
Кэні Роджэрс (Kenny Rogers)
Дадлі Мур (Dudley Moore)
Віктар Борґ (Victor Borge)
Бэвэрлі Сілс (Beverly Sills)

Лайза Мінэлі (Liza Minnelli)
Лола Фаляна (Lola Falana)
Філіс Джордж (Phyllis George)
Арла Ґатры (Arlo Guthrie)
Даен Кэнан (Dyan Cannon)
Крыстафер Рыв (Christopher Reeve)
Лінда Картэр (Lynda Carter)
Марк Хэміл (Mark Hamill)

Дзізі Ґілесьпі (Dizzy Gillespie)
Эн Мюрэй (Anne Murray)
Джонатан Вінтэрс (Jonathan Winters)
Эндзі Вільямс (Andy Williams)
Дуґ Гэнінґ (Doug Henning)
Караль Чэнінґ (Carol Channing)
Даяна Рос (Diana Ross)
Алан Аркін (Alan Arkin)

Пяты сэзон

Караль Бёрнэт (Carol Burnett)
Роджэр Мур (Roger Moore)
Шырлі Бэйсі (Shirley Bassey)
Джэймз Кобурн (James Coburn)
Брук Шыльдс (Brooke Shields)
Тоні Рэндал (Tony Randall)
Лінда Ронстадт (Linda Ronstadt)
Ґленда Джэксан (Glenda Jackson)

Ларэта Сьвіт (Loretta Swit)
Мак Дэвіс (Mac Davis)
Джоан Баэс (Joan Baez)
Жан-П’ер Рампаль (Jean-Pierre Rampal)
Крыс Лянґам (Chris Langham)
Гал Ліндэн (Hal Linden)
Джоні Кэш (Johnny Cash)
Дэбі Гары (Debbie Harry)

Джэн Кэлі (Gene Kelly)
Пол Сайман (Paul Simon)
Ґледіс Найт (Gladys Knight)
Волі Боаґ (Wally Boag)
Бадзі Рыч (Buddy Rich)
Марці Фэльдман (Marty Feldman)
Сэнар Вэнс (Senor Wences)
Мэліса Манчэсьцер (Melissa Manchester)

Мапэцяняты

Muppet Babies (у пракаце СССР ішоў, як «Куколки-малышки») — анімацыйны сэрыял студыі Джыма Гэнсана, у якім ідзе гаворка аб дзіцінстве асноўных мапэтаў Кэрміта, Піґі, Ґонзы, Фозі, Рольфа, Зьвера, Скутэра, Бансана, Бікэра. У сэрыяле таксама сустракаюца маладыя Статлер і Вальдорф й дадатковыя пэрсанажы: сястра-блізьнюк Скутэра — Скітэр і няня мапэтаў. Нягледзячы на апеку няні мапэты, паўсюдна трапляюць у разнастайныя прыгоды. Адметная рыса «Мапэцянятаў» — сьвет паказаны, нібы з пункту гледжаньня дзяцей, ад дарослых застаюцца толькі ногі й галасы. Фільм зьняты як маляваная анімацыя, з выяўнымі цытатамі з мастацкага й дакумэнтальнага кіно.

Здымачны гурт

Стваральнік: Джым Гэнсан
Рэжысэры: Джон Ґібс (John Gibbs) і Боб Рычардсан (Bob Richardson)
Сцэнарысты: Джым Гэнсан, Кацярына Лоўрэнс (Katherine Lawrence, першы эпізод), Кен Кунс (Ken Koonce) , Сындзі Макэй (Sindy McKay), Гэнк Сараян (Hank Saroyan), Джэфры Скот (Jeffrey Scott), Марк Стрэтан (Mark Stratton) і Лары Свэрлаў (Larry Swerdlove)
Акторы-агучкі: Ґрэґ Бэрґ (Greg Berg): Малы Фозі, Малы Скутэр, Барбара Білінґсьлі (Barbara Billingsley): Няня, Дэйв Кулер (Dave Coulier, 1985—1991): Малы Зьвер, Малы Бансан, Дзядзька Статлер, Дзядзька Вальдорф, Кэці Лей (Katie Leigh): Малы Рольф, Гаўі Мэндал (Howie Mandel, 1984—1985): Малы Зьвер, Малы Бансан, Малая Скітэр, Лоры О’Браен (Laurie O’Brien): Малая Піґі, Расі Тэйлар (Russi Taylor): Малы Гонза, Фрэнк Ўэлкер (Frank Welker): Малы Кэрміт, Малая Скітэр (1985—1991), Малы Бікэр

Іншыя мапэт-праекты

Сэм і сябры (Sam and Friends, 1955)
Князь Жабак (Frog Prince, 1971)
Брэмэнскія мапэт-музыкі (The Muppet Musicians of Bremen, 1972)
Калядны глякавы аркестар Эмэта Отэра (Emmet Otter’s Jug Band Christmas, 1977)
Джон Дэнвэр і Мапэты: Каляды разам (тэлевізійны; John Denver and the Muppets: A Christmas Together, 1979)
Мапэт-фільм (The Muppet Movie, 1979)
Вялікае мапэт-бязглузьдзе (The Great Muppet Caper, 1981)
Мапэты захопываюць Манхэтэн (Тhe Muppets Take Manhattan, 1984)
Каляды мапэт-сям’і (A Muppet Family Christmas, 1987)
Мапэт-сьвет Ўолта Дыснэю (тэлевізійны; The Muppets at Walt Disney World , 1990)
МапэтВізія 3D Джыма Гэнсана (3D фільм; Jim Henson’s MuppetVision 3D, 1991)
Мапэт-калядкі (The Muppet Christmas Carol, 1992)
Мапэт-выспа скарбаў (Muppet Treasure Island, 1996)
Мапэты ў космасе (Muppets from Space, 1999)
Гэта вельмі вясёлая калядная мапэт-кіношка (It’s a Very Merry Muppet Christmas Movie, 2002)
Дрыгвяныя гады Кэрміта (Kermit’s Swamp Years, 2002)
Мапэт-чараўнік краіны Оз (The Muppets' Wizard of Oz, 2005)

Вонкавыя спасылкі

Мапэт-шоў — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў