Şen Ko
| Şen Ko | |
|---|---|
| çin. 沈括[1] | |
.jpg) | |
| Doğum adı | 沈括 |
| Doğum tarixi | 1031[2] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 1095[2] |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahələri | riyaziyyat, astronomiya, meteorologiya, geologiya, zoologiya, botanika, farmakologiya, Aqronomiya, etnoqrafiya, kartoqrafiya |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Şen Ko və ya Şen Kuo (Çin dilində:沈括 Shěn Kuò, 1031[2], Hançjou[d] – 1095[2], Çjentszyan) — İntibah dövründə yaşamış, ensiklopedik biliyə malik Çin alimi. Onun elmi fəaliyyəti riyaziyyat, astronomiya, meteorologiya, geologiya, zoologiya, botanika, farmakologiya, aqronomluq, etnoqrafiya və kartoqrafiya kimi elm sahələrini əhatə etmişdi. Şen Ko eyni zamanda özünü diplomat, general, maliyyə naziri, dövlət müfəttişi, hidromeliorasiya sahəsində mühəndis, ixtiraçı, şair və musiqiçi kimi də göstərmişdi.[3]
Gənclik illəri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Şen Konun anasının böyük qardaşı hərbi işlər üzrə mütəxəssis, Xu Tsyan Tszin ("Hərbi rəislər üçün traktat", 《虎钤经》) əsərinin müəllifi Syuy Dun (許洞/许洞, ок. 976 — ок. 1016) idi. Şen Ko heç vaxt məşhur dayısını görməmişdi, lakin dayısının evinə gəlməsi bu gənc üçün xüsusilə faydalı oldu, o, bütün günlərini dayısının zəngin kitabxanasında keçirirdi. Bu kitabxanada həm də Syuy Dunun əlyazmaları saxlanılırdı. Şen Konun anası gözəl təhsil almışdı və o, oğlunun təlim və tərbiyəsi iə müntəzəm olaraq məşğul olurdu.
Şen Konun atası Şen Çjou (沈周, 978–1051), əyalət məmuru idi. 1040-cı ildən başlayaraq Şen Çjou Sıçyan əyalətində, sonralar isə Aomın əyalətində çalışmışdı. Ailəsi onunla birlikdə yaşayış yerini dəyişirdi və balaca Şen Ko müxtəlif səviyyəli məişət və təbiət şəraitini müşahidə etmək imkanına malik idi. Uşaqlıqda zəif orqanizmə malik olan Şen Ko hələ erkən yaşlarında farmakologiya ilə, Cənubi Çinin müxtəlif landşaftı ilə tanışlıq isə topoqrafiya ilə maraqlanmağa başlamışdı.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Record #13108538, Record #169312184 // VIAF (çd.). [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
- ↑ 1 2 3 4 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- ↑ Needham (1986), Volume 4, Part 2, 33.
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Шэнь Ко Записи бесед в Мэнси. Пер. фрагментов с кит. и примеч. И. А. Алимова //Петербургское востоковедение. СПб., 2002. Вып. 10. С.60–74.
- Алимов И. А. Шэнь Ко и его сборник "Записи бесед в Мэнси" //Петербургское востоковедение. СПб., 2002. Вып. 10. С.50–59.
- Anderson, James A. (2008). "'Treacherous Factions': Shifting Frontier Alliances in the Breakdown of Sino-Vietnamese Relations on the Eve of the 1075 *Border War," in Battlefronts Real and Imagined: War, Border, and Identity in the Chinese Middle Period, 191–226. Edited by Don J. Wyatt. New York: Palgrave MacMillan. ISBN 978-1-4039-6084-9.
- Barnhart, Richard. "Marriage of the Lord of the River: A Lost Landscape by Tung Yüan," Artibus Asiae. Supplementum (Volume 27, 1970): 3–5, 7, 9, 11–60.
- Biderman, Shlomo and Ben-Ami Scharfstein. (1989). Rationality in Question: On Eastern and Western Views of Rationality. Leiden: E. J. Brill. ISBN 90-04-09212-9.
- Bielenstein, Hans. (1986). "Wang Mang, the Restoration of the Han Dynasty, and Later Han," in The Cambridge History of China: Volume I: the Ch'in and Han Empires, 221 B. C. – A. D. 220, 223–290. Edited by Denis Twitchett and Michael Loewe. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-24327-0.
- Bodde, Derk (1991). Chinese Thought, Society, and Science: The Intellectual and Social Background of Science and Technology in Pre-modern China. Honolulu: University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-1334-5
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- [https://web.archive.org/web/20070409190926/http://www.chinaculture.org/gb/en_madeinchina/2003-09/24/content_72415.htm Arxivləşdirilib 2007-04-09 at the Wayback Machine Shen Kuo at Chinaculture.org]
- Shen Kuo at MacTutor
- Shen Kuo's "Bamboo Shoots" Arxivləşdirilib 2006-11-19 at the Wayback Machine