Litosfer
Litosfer (yun. λίθος (litos)— daş və σφαίρα (sfera)— təbəqə) – Yerin üst bərk qatı.[1]
Litosferə Yer qabığı və ondan Moxoroviçiç sərhədi ilə ayrılan üst mantiya daxil edilir.[2] Litosfer əlaqələndirici təbəqədir.Litosferin qalınlığı qeyri-müəyyəndir, ehtimal ki,onun qalınlığı materik Yer qabığında 150–200 km-ə qədər,okeanlarda isə 90 km-ə çatır.[3]«Litosfer» və «Yer qabığı» məfhumlarının mənasını eyniləşdirmək olmaz.
Litosfer qatları
[redaktə | mənbəni redaktə et]1.Materik yer qabığı.2.Okean yer qabığı.3.Keçid qabığ(Böyük materiklərin kənar hissələri üçün xarakterikdir).
- Materik qabığı 3 qatdan ibarətdir:
Qranit qata silisium və alüminium çox olduğu üçün SiAl təbəqəsi,bazalt qata isə silisium və maqnezium çox olduğu üçün SiMa təbəqəsi deyilir.
- Okean qabığı isə 2 qatdan ibarətdir.Qranit qat yoxdur.
- Çokmə qat.
- Bazalt qat.
Qranit qatla Bazalt qat arasında Konrad sərhəddi var.
Yer qabığı ilə Yuxarı mantiya arasında Moxoroviçiç sərhədi yerləşir.Litosferin aşağı sərhəddi "Benyof" zonası adlanır. Litosferlə Aşağı mantiyanın sərhəddində Astenosfer yerləşir.[4] Dünyanın indiki materikleri
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Litosfer və litosfer plitələr". 2023-07-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-21.
- ↑ http://adpu.edu.az/gen/html/azl/kitabxana/tedris/Cografiya/T.C.Hebibov_Umumi_geologiya.pdf Arxivləşdirilib 2014-07-01 at the Wayback Machine.
- ↑ Coğrafiya ensiklopediyası.I kitab.Bakı.2012.s.82.
- ↑ Geologiya.Ensiklopediya.Bakı."Şərq-Qərb",2008.s.16.
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et] | ||
|---|---|---|
| Yerin xarici qabığı |  | |
| Yerin daxili qatı | 1) Yer qabığı (Materik yer qabığı •
Okean yer qabığı):
Çökmə qat •
Qranit qat •
Konrada sərhədi •
Bazalt qat •
Litosfer (Litosfer piltələri) •
Moxoroviçiç sərhədi | |