Murmansk

Şəhər
Murmansk
Мурманск
Gerb
68°58′ şm. e. 33°05′ ş. u.
Ölkə	Rusiya
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	4 oktyabr 1916
Sahəsi	168,14 km²
Mərkəzin hündürlüyü	50 m
Saat qurşağı	UTC+03:00
Əhalisi
Əhalisi	267.422 nəf. (2023)
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+7 8152
Poçt indeksi	183000
Nəqliyyat kodu	51
Digər
citymurmansk.ru
Murmansk
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Murmansk (rus. Мурман ланнҍ) və ya (rus. Мурманск) — Rusiya Federasiyasının şimali-şərqində yerləşən şəhər, Murmansk vilayətinin inzibati mərkəzidir. 1916–1917-ci illərdə Romanov-na-Murmane adlanıb.

Murmansk dünyada Şimal Qütb dairəsindən şimalda yerləşən ən böyük şəhərdir. Murmansk Barentsev dənizinin Kola körfəzinin şərq qayalıq sahilində yerləşir. Rusiyanın ən böyük limanlarından biridir. İsti Şimal-Atlantik axını (Qolfsrimin şimal-şərq davamı) hesabına Murmanskın qışda buz bağlamayan limanı Rusiyanın başqa şimal və şimal-qərb limanları arasında əhəmiyyətli dərəcədə seçilir.

II Dünya Müharibəsi zamanı Lend-Liz xətti ilə SSRİ-yə göndərilən yardımın (hərbi-sursat, qida, paltar, tibbi avadanlıq və dərman, texnika və avadanlıq, strateji xammal, neft məhsulları və s.) yariya qədərini məhz Murmansk limanı qəbul etmişdir. Bundan əlavə, Arktik Konvoy vasitəsilə Murmansk limanına Böyük Britaniya, Kanada, Norveç yardım göndərmişlər. Bu konvoyların hərəkəti Britaniya və alman donammalarının gərgin döyüşləri ilə müşahidə edilmişdir. Müharibə illərində yardımların qəbulunun təşkilinə və Almaniya ordusundan müdafiəsinə görə 6 may 1985-ci ildə Murmanska Qəhrəman-şəhər adı verilmişdir.

1 yanvar 2021-ci ildən Bələdiyyə quruluşu səviyyəsində qəhrəman-şəhər Murmansk şəhər dairəsi adını almışdır.

Elm, Təhsil, Mədəniyyət, Səhiyyə, İdman, KİV

Şəhərdə 4 mədəniyyət sarayı, filarmoniya və 5 klub müəssisəsi yerləşir.

Tarixi abidələri

Murmanskda, yaşına baxmayaraq, 30-a yaxın tarixi abidə və memorial lövhə vardır.

Məşhur sakinləri

Murmanskda anadan olmuşlar:

• Nikita Alekseyev — peşəkar hokkeyçi;
• Vladimir Konstantinov — peşəkar hokkeyçi, 3-qat dünya çempionu, Stenli Kubokunun sahibi;
• Larisa Kruqlova — yüngül atlet, 2004-cü il Afina Olimpiadasının gümüş mükafatçısı;
• İrina Malgina — biatlonçu, Dünya çempionu;
• Zlata Oqneviç — 2013-cü il Avroviziya Mahnı Müsabiqəsinidə Ukrayna təmsilçısı;
• Sergey Rojkov — biatlonçu, çoxqat dünya, Avropa çempionu;
• Tatyana Pavlovskaya — Opera müğənnisi, Maryinski Teatrının solisti;
• Aleksandr Surikov — Rusiyanın Belarusdakı səfiri, 1996–2004-cü illərdə Altay diyarının qubernatoru.

Müxtəlif illərdə Murmanskda yaşamışlar:

• Natalya Varley -aktrisa;
• Vladimir Kamentsev — SSRİ balıq sənayesi naziri (1979–1986);
• Vladimir Kuzmin — musiqiçi;
• Mixail Puqovkin — kino və teatr aktyoru, SSRİ xalq artisti;
• Villi Tokarev — musiqiçi, bəstəkar, müğənni.

Beynəlxalq əlaqələri

Murmanskda Finlandiya və Norveçin konsulluqları var. 2014-cü ildən Alanya (Türkiyə) ilə qardaşlaşmış şəhərdir.

Şəkilləri

Murmansk şəhəri 1918-ci il

Həmçinin bax

• "Kursk" atom sualtı qayığı qəzası