Saltar al conteníu

Tibi

Coordenaes: 38°31′51″N 0°34′39″W / 38.5309°N 0.5775°O / 38.5309; -0.5775
De Wikipedia
Tibi
escudo de Tibi (es) Traducir
Alministración
País España
Autonomía Comunidá Valenciana
ProvinciaBandera de Alacant provincia d'Alacant
Comarques Hoya de Alcoy (es) Traducir
Tipu d'entidá conceyu d'España
Alcalde de Tibi (es) Traducir Juan José Ballester Sirvent
Nome oficial Tibi (ca)[1]
Códigu postal 03109
Xeografía
Coordenaes 38°31′51″N 0°34′39″W / 38.5309°N 0.5775°O / 38.5309; -0.5775
Tibi alcuéntrase n'España
Tibi
Tibi
Tibi (España)
Superficie 70.38 km²
Altitú 533 m
Llenda con Agost, Alicante, Castalla, Sant Vicent del Raspeig y Xixona
Demografía
Población 1808 hab. (2023)
- 851 homes (2019)

- 763 muyeres (2019)
Porcentaxe 100% de Hoya de Alcoy (es) Traducir
Densidá 25,69 hab/km²
Más información
Estaya horaria UTC+01:00
tibi.es
Cambiar los datos en Wikidata

Un conceyu de la Comunidá Valenciana, España. Asitiáu nel interior de la provincia d'Alicante, na contorna de la Hoya d'Alcói, y na subcomarca tradicional y xeográfica de la Hoya de Castalla. (INE 2016).

Xeografía

[editar | editar la fonte]

Trátase d'una pequeña población de 1.634 habitantes asitiada sobre una llomba, alcontrada ente'l Maigmó y la peña Mitjorn. Enfrente atópense, sobre otra llomba, los restos d'un antiguu castiellu árabe del sieglu X. Pol so términu municipal pasa'l ríu Verde o Monnegre, qu'a 3 km de la llocalidá forma'l banzáu de Tibi, el banzáu d'Europa más antiguu entá en funcionamientu.

El términu municipal de Tibi presenta una gran guapura paisaxística qu'afala a la realización de senderismo. Amás de la visita del banzáu de Tibi, una bona escursión ye siguir el Ríu Verde dende la ponte que la crucia, a los pies de la llomba de Tibi, hasta la cola del Banzáu; mientres esti paséu pueden reparase distintes formaciones xeolóxiques y antigües construcciones de llabradores.

Per otru llau, puede xubise el monte Maigmó per carretera o a cuerpu hasta'l llamáu Balcón d'Alicante, dende onde s'acolumbra una guapa vista de la capital.

Comunícase, al traviés de la CV-810 qu'enllaza cola autovía A-7, con Alicante y Valencia.

Llocalidaes estremeres

[editar | editar la fonte]

Llenda colos términos municipales d'Agost, Alicante, Castalla, Xixona y San Vicente del Raspeig.

La población tien orixe musulmán, al igual que'l so castiellu, declaráu Bien d'Interés Cultural. La cortil del castiellu tuvo muncha importancia mientres la Reconquista, pos según el tratáu d'Almizra (1244), quedó dientro de la Corona d'Aragón, siendo puestu fronterizu con Castiella. Xaime I d'Aragón donar al caballeru navarru Sancho de Lienda, que foi'l primer señor feudal de Tibi. A partir del sieglu XIV, foi incorporada a la baronía de Castalla.

Mientres la guerra de Socesión, al igual que'l restu de la contorna, caltúvose fiel a Felipe V de Borbón, lo que-y valió'l privilexu de ser denomada Villa en 1705 y el títulu de "Bien noble, fiel y lleal", que les sos iniciales apaecen nel escudu.

Demografía

[editar | editar la fonte]

Mientres el sieglu XX, la evolución demográfica foi recesiva por cuenta de un ciertu éxodu rural, pero dende los postreros 20 años la población caltener con inclusive una llixera crecedera.

Evolución demográfica de Tibi[2]
1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 2000 2005 2007 2012
Población 1.571 1.652 1.457 1.439 1.293 1.218 1.137 1.041 986 1.045 1.205 1.485 1.625 1.761

Economía

[editar | editar la fonte]

Industria dedicada al plásticu espandíu. Agricultura de secanu con abondosa producción d'oliva y almendra.

Monumentos y llugares d'interés

[editar | editar la fonte]
Cola del banzáu de Tibi
  • Castiellu. Los oríxenes del castiellu son musulmanes, probablemente del s.X. Anguaño tópase n'estáu de ruina, anque entá caltién dellos restos sobresalientes, ente los que destaquen dellos llenzos de muralla con fábrica de mampostería, según una torre de base cuadrada y con turria que tuvo de ser la d'homenaxe. Atopar so la proteición de la Declaración xenérica del Decretu de 22 d'abril de 1949 y la Llei 16/1985 sobre'l Patrimoniu Históricu Español.
  • Ilesia Parroquial. Edificiu d'interés arquiteutónicu de mediaos del S.XIX.
  • Banzáu de Tibi. Accesible per carretera dende la llocalidá, almacena les agües del Ríu Verde p'alministrar el so usu nel Campu d'Alicante, con una capacidá averada de 2 millones de metros cúbicos. Les obres pa la construcción de la so presa empecipiaron el 17 d'agostu de 1580 y remataron en 1594, col permisu de Felipe II qu'unvió a Juanelo Turriano a conocer el proyeutu escurríu por pedro Cano Izquierdo, que fizo estudiar y executar el proyeutu de construyir un muriu ente los cuetos Mos del Bou y la Cresta pa detener les agües del ríu Verde y utilizales na estación seca. La presa mide na so base 33 m por 60 cm d'espesura, menguando proporcionalmente a midida qu'álzase hasta 20 m que mide la so coronamiento. La presa sufrió un importante frayatu en 1697, pero entró de nuevu en serviciu en 1738 y sigue inda en funcionamientu. La presa foi declarada Bien d'Interés Cultural en 1994 y na actualidá ta integráu nel Plan Hidrolóxicu Nacional.
  • La Glorieta. Asitiada xunto al paséu de l'Alamea y el parque de la Era del Teular, que continua'l passeig de la Santa, onde s'atopa la ermita n'honor a Santa María Madalena detrás de la cual apuértase al paséu de l'Ull de la Font.
Parte final del banzáu de Tibi
  • Fiestes patronales. Celebrar del 21 al 25 de xunetu n'honor de Santa María Madalena. Suelta de vaquillas nel cascu urbanu cerraes les sos cais con barreres. Entrada de penyes y procesiones.
  • Dances de Reyes. Empecípiense'l día de reis y celébrense mientres dos a tres fin de selmana. Pregón de pirotecnia, dances de dulzaina y tamboril (ball del caragol) y puya de rollos y toñas.
  • les Enramaes. Primer domingu de pascua. Tradicionalmente los quintos recoyíen lleña de pinu y engalanaben con arcos rameados les sos cais mientres la madrugada del domingu. Na mañana siguiente estácense y apúrrense a les cases recibiendo a cambéu ayuda pa dir al serviciu militar.
  • Romería de la Pedrera. Últimu fin de selmana de payares. Dances.

Política

[editar | editar la fonte]
Alcaldes dende les eleiciones de 1979
Llexislatura Nome Partíu
1979-1983 Antonio Mira Bellido UCD
1983-1987 Antonio Mira Bellido AP
1987-1991 Antonio Mira Bellido AP
1991-1995 Antonio Mira Bellido PP
1995-1999 Ángel Galiano Ventura PP
1999-2003 Ángel Galiano Ventura PP
2003-2007 Jesús Ferrara Maches PSPV-PSOE
2007-2011 Jesús Ferrara Maches PSPV-PSOE
2011-2015 Juan José Ballester Sirvent PP
2015-2019 Juan José Ballester Sirvent PP
2019-2023 n/d n/d
2023- n/d n/d

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]

Esti artículu incorpora material procedente de la páxina web de la Federació Valenciana de Municipis y Províncies, que per aciu d'una autorización permitió agregar conteníu ya imáxenes y espublizalos baxo llicencia GFDL.