Peste negro

La peste negro foi una devastadora pandemia qu'afaró Europa nel sieglu XIV y que causó la muerte d'un 30 a un 60% de la población del continente européu, amenorgando la población mundial envalorada dende 450 millones hasta 350 o 375 millones nel añu 1400. La mayor parte de los científicos cree que la peste negra foi un biltu de peste bubónica, una tarrecible enfermedá que s'estendió en forma d'andancia delles vegaes a lo llargo de la historia. La peste ye causada pola bacteria Yersinia pestis que s'arima poles pulgues cola ayuda de l'aguarón negru (Rattus rattus), que güei conocemos como aguarón de campu.

La mayor pandemia del sieglu XIV empezó quiciabes en dalgún llugar del norte de la India, probablemente nes estepes d'Asia central, dende onde foi llevada al oeste polos exércitos mongoles. La peste llegó a Europa pela ruta de Crimea, onde la colonia xenovesa de Kaffa (actual Teodosia) foi asediada polos mongoles. La Historia diz que los mongoles llanzaben con catapultes los cadabres infeutaos dientro de la ciudá (magar la enfermedá nun se contrae por contautu colos muertos).

Los refuxaos de Kaffa llevaron dempués la peste a Messina, Xénova y Venecia, alredor de 1347/1348. Dellos barcos nun llevaben a naide vivu cuando algamaben les mariñes. En 1347 asocedióse una guerra ente'l Reinu húngaru y el napolitanu, yá que'l rei Carlos I Roberto d'Hungría reclamaba'l tronu de Nápoles depués del asesinatu del so hermanu Andrés, el que morrió por voluntá de la so propia vilba la reina Xuana I de Nápoles. D'esta manera, Carlos Roberto condució una campaña militar que coincidió col españíu de la Peste Negra. Llueu ante tanta muerte pola enfermedá, la campaña tuvo que ser suspendida y los húngaros tornaron a casa, llevándose consigo dellos d'ellos la peste, cobrando vides como la de la mesma maríu del rei húngaru. D'esta forma, dende Italia la peste estendióse per Europa afectando a Francia, España, Inglaterra (en xunu de 1348) y Bretaña, Alemaña, Hungría, Escandinavia y finalmente'l noroeste de Rusia.

Ver tamién

Referencies

Enllaces esternos

Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Peste negro.