Corona británica

Corona británica
	Monarquía constitucional y organización
Direición	Reinu Xuníu
Historia
Muerte de Diana de Gales (es) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg
Eslogan	Dieu et mon droit (fr)
Participación empresarial
Propietariu de	ver Castillo de Hillsborough (es) ; Royal Mews (es) ;
	Web oficial

La Monarquía británica ye una monarquía compartida en cuatro naciones constituyentes. Esti artículu describe la Monarquía dende la perspeutiva del Reinu Xuníu . Nos otros reinos de la Mancomunidá Británica de Naciones, el so papel constitucional ye similar, pero'l significáu histórico y cultural puede variar. Pa mayor información, vease #Otros reinos Otros reinos embaxo

La Corona británica ye una institución monárquica del tipu constitucional, que'l so titular, el monarca británicu o soberanu, ye'l xefe d'Estáu del Reinu Xuníu y de los Territorios británicos d'Ultramar. El monarca británicu ye tamién el xefe d'Estáu d'otros quince países, cada unu de los cualos formaron dalguna vegada parte del Imperiu británicu —éstos, xuntos col Reinu Xuníu, son conocíos como los Reinos de la Mancomunidá Británica de Naciones—. La monarquía británica actual puede remontar el so llinaxe ancestral al periodu anglosaxón y, a lo último, más tras a los reis de los anglos. Mientres el sieglu IX, Wessex facer con otros reinos en Inglaterra, especialmente como resultáu de la estinción de llinies rivales nel país mientres la primera Yera de los viquingos y tamién los turcos, pol sieglu X, Inglaterra quedó consolidada so un solu reinu. Les corones inglés y escocés fueron xuníes na persona d'un solu monarca escontra 1603, cuando Xacobu VI d'Escocia y I d'Inglaterra aportó al tronu. Los reinos d'Escocia ya Inglaterra convertir nun solu Estáu pol Acta d'Unión de 1707 y los parllamentarios escoceses integrar nel nuevu parllamentu británicu pa constituyir el Reinu de Gran Bretaña.

Los poderes de la monarquía, conocíos como la prerrogativa real, siguen siendo bien amplios. Munchos d'ellos nun los exerz personalmente'l monarca, facer ministros qu'actúen so la so voluntá. Exemplu de lo desusdicho constituyir el poder pa regular el serviciu civil y el poder pa expedir pasaportes. Dellos poderes mayores exercer nominalmente el mesmu monarca, actuando baxu conseyu'l primer ministru y el Gabinete del Reinu Xuníu, y conforme a les convenciones constitucionales. Un exemplu ye'l poder pa eslleir al Parllamentu. Acordies con un informe parllamentariu,^[1] "La Corona nun puede crear nuevos poderes prerrogativos".

Establecióse dende hai abondo tiempu, na constitución non codificada del Reinu Xuníu, que'l poder políticu ye exercíu n'última instancia pol Parllamentu, dientro del cual el soberanu nun ye un componente partidariu, xunto cola Cámara de los Lores y la Cámara de los Comunes, según pol Primer Ministru y el Gabinete. D'esta miente, como la monarquía británica moderna ye constitucional, el papel del soberanu na práctica atópase llindáu a funciones non partidaries (como la de ser fonte d'honor). Esti rol foi reconocíu dende'l sieglu XIX; Walter Bagehot identificó a la monarquía como la "parte digna" más que como la "parte eficiente" del gobiernu en The English Constitution (1867). El poder político ye exercíu na actualidá al traviés del Parllamentu, el Primer Ministru y el Gabinete. El soberanu tamién tien el títulu de Gobernante Supremu de la relixón oficial, la Ilesia d'Inglaterra, anque na práctica'l lideralgu espiritual de la Ilesia correspuende al arzobispu de Canterbury.

L'actual soberana ye la reina Sabela II, que reinó dende'l 6 de febreru de 1952. L'herederu llegal ye'l so primoxénitu, el príncipe Carlos, príncipe de Gales y duque de Rothesay (n'Escocia). El príncipe de Gales encargar de delles funciones ceremoniales públiques, como lo fai l'home de la reina, el príncipe Felipe, duque d'Edimburgu. Hai otros miembros de la Familia Real, amás de los yá mentaos, incluyendo los otros fíos, nietos y primos de la reina.

El monarca británicu ye tamién el Mancomunidá Británica de Naciones xefe de la Mancomunidá, y el monarca d'otros quince reinos mancomunitarios, cada unu —incluyendo al Reinu Xuníu— son soberanos ya independientes de los otros.

Historia

Monarquía inglesa

Siguiendo a les incursiones viquingues y al establecimientu del sieglu IX, el reinu de Wessex remaneció como'l reinu inglés dominante. Alfredo'l Grande aseguró Wessex y llogró el dominiu sobre Mercia del oeste, magar nun se convirtió en Rei d'Inglaterra; el títulu más cercanu al qu'aportó foi'l de "Rei de los Anglosaxones". Fueron los socesores d'Alfredo nel sieglu X los que constituyeron el reinu que güei se conoz como Inglaterra, anque inclusive nel reináu d'Edgardo el Pacíficu, Inglaterra nun s'atopaba estremada nos sos partes constituyentes. Escontra'l sieglu XI, el país volvióse más estable, magar un númberu de guerres colos daneses que desaguaron nuna monarquía danesa per dellos años. Cuando Guillermo, duque de Normandía, conquistó Inglaterra en 1066 convertir nel monarca d'un reinu que probablemente presentaba la mayor autoridá real n'Europa. La conquista normanda foi crucial pa la historia británica, en términos de cambéu políticu y social. El nuevu rei siguió cola centralización del poder qu'empezara nel periodu anglosaxón, ente que el sistema feudal tamién prosiguió col so desenvolvimientu.

Guillermu I foi asocedíu por dos de los sos fíos: Guillermu II, y depués Enrique I. Esti postreru tomó una revesosa decisión al proclamar a la so fía Matilde (la única sobreviviente) como la so heredera. Tres la muerte d'Enrique en 1135, unu de los nietos de Guillermu I, Esteban, reclamó'l tronu, y llegó al poder col sofitu de la mayoría de los barones. El so débil gobiernu, sicasí, dexó-y a Matilde desafiar el so reinu; como resultancia, Inglaterra llueu baxó a un periodu de desorde conocíu como l'Anarquía. Esteban caltuvo un control del poder abondo precariu mientres el restu de la so vida; sicasí, llegó a un alcuerdu según el cual sería asocedíu pol fíu de Matilde, Enrique II, quien se convertiría nel primer monarca de la dinastía Angevina o Plantagenet en 1154.

Los reinaos de munchos monarques de los Angevin viéronse avafaos por disturbios y conflictos civiles ente'l monarca y la nobleza. Enrique II tuvo de faer frente a rebeliones lideraes polos sos propios fíos, los futuros monarques Ricardu I y Juan.

Tres la muerte d'Enrique, el so fíu Ricardo asocedió-y nel tronu, quien, sicasí, permaneció ausente d'Inglaterra mientres la mayor parte del so reináu, por cuenta de que taba lluchando les Cruzaes nel Oriente Próximu. Cuando Ricardo finó, el so hermanu Juan asocedió-y, xuniendo a Inglaterra ya Irlanda so una sola monarquía. El so reináu viose marcáu pol conflictu ente los barones, quien en 1215 primiérenlu a redactar la Magna Carta (en llatín, Gran Cartera) col fin de garantizar los derechos y llibertaes de la nobleza. Poco dempués, Juan refugó la cartera, somorguiando a Inglaterra nuna guerra civil conocida como la Guerra de los Primeros Barones. La mesma llegó al so fin abrupto cola muerte de Juan en 1216, dexando la corona en manes del so fíu de nueve años, Enrique III. Los barones, lideraos por Simon de Montfort, VI Conde de Leicester, volvieron remontase más palantre al reinu d'Enrique, dando empiezu a la Segunda Guerra de los Barones. Ésta, sicasí, remató con una victoria real llimpia, y la consecuente execución de munchos rebeldes.

El siguiente monarca, Eduardu I, foi entá más esitosu tocantes a caltener el poder real, y foi'l responsable de la conquista de Gales y del intentu por establecer el dominiu inglés sobre Escocia. Sicasí, los trunfos nesi país dieron un retrocesu mientres el reináu del so socesor, Eduardu II, quien tamién se vio atropáu por un desastrosu conflictu cola nobleza. Ésti viose forzáu en 1311 a tornar munchos de los sos poderes ante'l comité baronil de "ordenadores". Sicasí, les victories militares ayudáronlu a recuperar el control en 1322. Magar esto, Eduardo foi derrocáu y executáu en 1327 pola so esposa Isabel de Francia y el so fíu, quien pasó a gobernar como Eduardu III. El nuevu monarca llueu reclamó la corona francesa, empecipiando la Guerra de los Cien Años qu'enfrentó a Inglaterra y Francia. Les campañes d'Eduardu III fueron bastante esitoses, y remataron cola conquista del territoriu francés. El so reináu foi tamién marcáu pol desenvolvimientu del Parllamentu, que s'estremara en dos Cases per primer vegada. En 1377 muerre Eduardu III, dexando la corona al so nietu de diez años, Ricardu II. Esti postreru, al igual que munchos de los sos predecesores, caltuvo conflictos colos nobles, principalmente pol intentu de retener el poder nes sos propies manes. En 1399, mientres s'atopaba fora n'Irlanda, el so primu Enrique Bolingbroke facer col poder, obligando a Ricardo a abdicar y a ser darréu asesináu.

Enrique IV yera'l nietu d'Eduardu III y el fíu de Xuan de Gante, duque de Lancaster; d'ende que la so dinastía fuera conocida como la Casa de Lancaster. Mientres la mayor parte del so reináu, Enrique IV tuvo de faer frente a intrigues y rebeliones, debiendo'l so ésitu a la estratexa militar del so fíu, el futuru Enrique V. El reináu d'esti postreru, qu'empezó en 1413, viose particularmente llibre de disputes internes, dándo-y al rei llibertá p'acometer na Guerra de los Cien Años en Francia. Enrique V resultó victoriosu na so conquista; sicasí, la so muerte repentina en 1422 dexó al so fíu pequeñu Enrique VI a cargu del tronu, dexándo-y a los franceses acabar col dominiu inglés. Per otra parte, la escasez de popularidá de los rexentes d'Enrique VI, y el posterior fracasu del so lideralgu, llevó al debilitamientu de la Casa de Lancaster. Los lancasterianos fueron desafiaos pola Casa de York, llamada asina en referencia al so xefe, un descendiente d'Eduardu III, Ricardo, duque de York. Anque ésti finó nuna batalla en 1460, el so primoxénitu Eduardo llevó a los yorkistas a la victoria en 1461. Les Guerres de les Roses, sicasí, siguió siendo intermitente mientres los reinaos de los yorkistas Eduardu IV, Eduardu V, y Ricardu III. Finalmente, el conflictu terminó con ésitu pa la caña lancasteriana, liderada por Henry Tudor (Enrique VII) en 1485, cuando Ricardu III foi asesináu na batalla de Bosworth Field.

El final de la Guerra de les Roses constituyó un momentu decisivu na historia de la monarquía. La mayor parte de la nobleza foi o bien abrasada nel campu de batalla o executada pola so participación na guerra, y munchos bienes de l'aristocracia fueron confiscados pola Corona. Amás, el feudalismu decayendo, y les armaes feudales controlaes polos barones volviéronse obsoletas. Asina, los Tudor pudieron restablecer fácilmente la supremacía absoluta nel reinu, y los conflictos cola nobleza qu'invadieren a monarques anteriores llegaron al so fin. El poder de la Corona algamó'l so apoxéu mientres el reináu del segundu rei Tudor, Enrique VIII. Esta foi una dómina de gran cambéu políticu; Inglaterra pasó de ser un reinu débil a convertise n'unu de los más poderosos d'Europa. Tuvo llugar un trestornu relixosu, como resultáu de les disputes col papa, lo que llevó a la monarquía a alloñase de la Ilesia católica y a establecer la Ilesia d'Inglaterra. Otra resultancia importante del reináu d'Enrique VIII foi l'anexón de Gales (que fuera conquistáu sieglos antes, permaneciendo como un dominiu estreme) a Inglaterra so les Lleis nes Actes de Gales de 1535-1542.

El fíu y socesor d'Enrique VIII, el mozu Eduardu VI, prosiguió con más reformes relixoses. La so muerte en 1553, bastió una crisis de socesión. Foi cautelosu al nun dexar a la so media hermana mayor católica, María I, aportar al tronu, y a tal fin alzó un testamentu nel que designaba a Jane Grey como la so heredera, magar nenguna muyer reinara enxamás sobre Inglaterra. El reináu de Jane, sicasí, duró tan solu nueve díes; con un terrible sofitu popular, María destituyir, revocó la so proclamación como reina, y se autodeclaró como la llexítima soberana. María I intentó convertir a Inglaterra al catolicismu, incinerando nel procesu a numberosos protestantes so la presunción d'herexes. El so fallecimientu en 1558, abrió pasu por que la so media hermana Sabela I asoceder, devolviendo a Inglaterra al protestantismu. La era isabelina representó la crecedera del país. Esti momentu ye de cutiu conocíu como la "edá dorada" pa Inglaterra, principalmente por cuenta de los progresos culturales de William Shakespeare y Francis Bacon, ente otros.

Monarquía escocesa

N'Escocia, como n'Inglaterra, les monarquíes surdieron tres la retirada de Roma a empiezos del sieglu V. Los trés grupos que vivíen n'Escocia entós daquella yeren los pictos (qu'habitaben el reinu de Pictavia), los britanos (que s'asitiaben en dellos reinos del sur escocés, incluyendo'l reinu de Strathclyde), y los gaélicus, o escotos (que más palantre daríen el so nome a Escocia), de la provincia irlandesa de Dalriada. Cináed I ye tradicionalmente consideráu'l fundador de la Escocia xunida (o reinu d'Alba). La espansión de los dominios escoceses siguió mientres los dos sieglos siguientes, por cuenta de qu'otros territorios como Strathclyde yeren apoderaos o llograos por aciu matrimoniu dinásticu.

Los primeros monarques escoceses nun heredaben la Corona de forma direuta; nel so llugar, optar por un costume d'alternar les partes, como asocedía n'Irlanda y primeramente ente los pictos. La monarquía se rotaba, pos, ente dos, o dacuando trés, cañes de la Casa de Alpín. Sicasí, como resultancia, los llinaxes dinásticos rivales entraron en conflictu, de cutiu de forma violenta. Los problemes relativos a la socesión vense especialmente reflexaos pol periodu que va dende 942 a 1005, mientres el cual siete monarques consecutivos fueron asesinaos o executaos en batalla. La rotación de la monarquía ente llinaxes distintos llegó al so fin cuando Máel Coluim II asumió'l tronu en 1005 n'asesinando a munchos opositores. D'esta forma, cuando Donnchad I asocedió a Máel Coluim II en 1034, facer como tanista, ensin oposición dalguna.

En 1040, Donnchad foi ganáu en batalla en manes de Macbeth, tema que trataría la famosa obra de William Shakespeare (La traxedia de Macbeth). Depués, en 1057, el fíu de Donnchad Máel Coluim vengó la muerte del so padre al ganar y asesinar a Macbeth. Unos meses más tarde, tres el regicidio del fíu de Macbeth, Lulach, Máel Coluim llegó al tronu como Máel Coluim III, convirtiéndose nel primer monarca de la Casa de Dunkeld.

A partir de 1107, Escocia viose de volao estremada so la voluntá d'Edgardo, quien dixebró los sos dominios el so hermanu mayor sobreviviente Alejandro I (que gobernó'l norte d'Escocia como rei) y el so hermanu menor David (que gobernó'l sur d'Escocia en función de conde). Tres la muerte d'Alejandro en 1124, David heredó los sos dominios, y Escocia volvió unificase una vegada más. David foi asocedíu pol ineficaz Malcolm IV, y depués por Guillermo'l Lleón, que'l so reináu foi'l más llargu previu a la Unión de les Corones. Guillermo participó nuna rebelión contra'l rei Enrique II d'Inglaterra; sicasí, ésta fracasó, y Guillermo foi prindáu polos ingleses. Nun intercambiu pa la so lliberación, Guillermo viose forzáu a reconocer a Enrique como'l so señor feudal. El rei inglés Ricardu I alcordó acabar col pactu en 1189, en cuenta de una gran suma de dineru que precisaba pa les sos Cruzaes. Guillermo finó en 1214, y foi asocedíu pol so fíu Alejandro II. Ésti, según el so socesor Alejandro III, intentaron faese coles islles occidentales, que s'atopaben entá sol poder de Noruega. Mientres el reináu d'Alejandro III, Noruega esplegó una invasión fallida sobre Escocia; el consiguiente Tratáu de Perth (1266) reconoció'l control escocés sobre les islles del oeste y otres zones apostaes.

El fallecimientu d'Alejandro III en 1286 llevó a la so nieta noruega de trés años, Margarita, al tronu. Sicasí, mientres el so viaxe a Escocia en 1290 Margarita morrió nel mar, causando una gran crisis de socesión, mientres la cual hubo trelce demandantes rivales pola Corona d'Escocia. Munchos líderes escoceses allegaron al rei Eduardu I d'Inglaterra p'arreglar la disputa. Convocar a una corte coles "faiciones" de Balliol y Bruce, caúna nomando a "asesores". Contrariu a la opinión popular, Eduardo nun escoyó a John Balliol pa ocupar el llugar de rei. Balliol ganó'l sofitu apolmonante de la mayoría de los asesores, pero aquél dio en tratalo de vasallu, ya intentó exercer una influencia considerable n'asuntos escoceses. En 1295, cuando Balliol arrenunció a la so llealtá escontra Inglaterra, Eduardu I invadió y conquistó Escocia. Mientres los primeros diez años de les subsiguientes Guerres de la independencia escocesa, Escocia nun dispunxo de nengún monarca; sicasí, foi liderada informalmente por William Wallace. Tres la execución de Wallace en 1305, Roberto I d'Escocia asumió'l poder y proclamóse rei. Los sos esfuercios remataron con ésitu, y la independencia escocesa foi reconocida en 1328. Sicasí, Roberto morrió tan solo un añu más tarde, y los ingleses volvieron invadir cola sida de devolver al herederu llexítimu de John Balliol, Edward Balliol, al tronu. A pesar d'ello, tres más campañes militares, Escocia consiguió nuevamente la so independencia col fíu de Roberto I, David II.

En 1371, David II foi asocedíu por Roberto II, el primer monarca escocés dende la Casa de Stewart (más palantre, Estuardo). Los reinaos de dambos, Roberto II y el so socesor, Roberto III, viéronse avafaos por cierto debilitamientu del poder real. Cuando Roberto III finó en 1406, los rexentes tuvieron de gobernar al país; el monarca, el fíu de Roberto III, Xacobu I, fuera prindáu polos ingleses. En pagando una importante fianza, Jacobo tornó a Escocia en 1424. Col fin de restablecer la so autoridá, recurrió a midíes despiadaes, incluyendo la execución de munchos de los sos enemigos. Xacobu II siguió cola política del so padre avasallando a nobles influyentes. Coles mesmes, sicasí, el Parllamentu escocés volvióse abondo poderosu, de cutiu desafiando abiertamente al propiu rei. El poder parlamentario tuvo la so puxanza mientres el reináu del ineficaz Xacobu III. Como resultancia, Xacobu IV y los sos socesores acostumaron evitar la convocatoria de sesiones parllamentaries, controlando d'esa manera'l poder del Parllamentu.

En 1513, Xacobu IV empecipió una invasión a Inglaterra, intentando tomar ventaya de l'ausencia del rei inglés Enrique VIII. Les sos fuercies aportaron a ganaes na batalla de Flodden Field; el rei, al igual que dellos nobles mayores, y cerca de diez mil soldaos fueron asesinaos. Por cuenta de que el fíu y socesor de Xacobu IV, Xacobu V, yera entá un neñu, el gobiernu foi tomáu polos rexentes. Al llegar a la adultez, Xacobu V gobernó con ésitu hasta otra guerra desastrosa colos ingleses en 1542. La so muerte nel mesmu añu dexó a la Corona en manes de la so fía de seis años, María, polo que s'estableció nuevamente otra rexencia. María, una católica romana, reinó nun periodu de cambéu relixosu n'Escocia. Debíu al esfuerciu de reformadores como John Knox, establecióse una ascendencia protestante. María espertó'l desconciertu en casándose con un católicu, lord Darnley, en 1565. Tres l'homicidiu de Lord Darnley en 1567, María casóse, inclusive abondo más polémicu, con James Hepburn, conde de Bothwell, de quien se presuponía yera responsable del asesinatu de Darnley. La nobleza remontar contra la reina, forzándola a arrenunciar y fuxir a Inglaterra, onde foi encarcelada y darréu executada por Sabela I. La Corona recayó sobre'l so fíu Xacobu VI, que fuera criáu como protestante. Xacobu VI convertiríase más tarde en rei d'Inglaterra tres el fallecimientu de la reina Sabela I.

Unión personal y fase republicana

Xacobu VI y I foi'l primer monarca en gobernar Inglaterra, Escocia ya Irlanda de forma conxunta.

La muerte de Sabela I en 1603 traxo consigo'l fin del poder pa la Casa de Tudor; nun tuvo fíos, polo que foi asocedida pol rei escocés Xacobu VI, que la so bisagüela materna yera la hermana mayor d'Enrique VIII. Xacobu VI reinó n'Inglaterra como Xacobu I tres lo que se conoció como la Unión de les Corones. Anque Inglaterra y Escocia taben xuníes personalmente por un solu monarca –Xacobu I convertir nel primer monarca n'ostentar el cargu de "Rei de Gran Bretaña" en 1604^[2]– siguieron siendo reinos separaos. Jacobo pertenecía a la Casa de Estuardo, una casa real que los sos monarques esperimentaben conflictos frecuentes col Parllamentu inglés. Les disputes debíense de cutiu por cuestiones de poderes reales y parllamentarios, especialmente'l poder d'imponer tributos. El conflictu tuvo especial pronunciación mientres el reináu del socesor de Xacobu I Carlos I, quien provocó a la oposición al gobernar ensin Parllamentu dende 1629 a 1640 (la "Tiranía de los Once Años"), imponiendo tributos de forma unillateral, y adoptando polítiques relixoses revesoses (munches de les cuales resultaron ofensives a los presbiterianos escoceses y a los puritanos ingleses). Escontra 1642, l'enfrentamientu ente'l rei y el Parllamentu algamó'l so puntu máximu col empiezu de la Guerra Civil. La guerra acabó cola execución del rei, el fin de la monarquía, y l'establecimientu d'una república conocida como la Mancomunidá d'Inglaterra. En 1653, sicasí, Oliver Cromwell, el líder políticu y militar más prominente del país, llegó al poder y proclamóse Lord Protector (convirtiéndose efeutivamente en dictador militar). Cromwell siguió nel gobiernu hasta la so muerte en 1658, cuando foi asocedíu pol so fíu Richard Cromwell. El nuevu Lord Protector demostró poco interés en gobernar, polo que llueu abdicó, dando llugar al curtiu reestablecimientu de la Mancomunidá. La falta d'un lideralgu claru, sicasí, traxo a un malestar civil y militar, y por un pruyimientu popular de restablecer la monarquía. La Restauración tuvo llugar en 1660, cuando'l fíu de Carlos I, Carlos II foi declaráu rei. L'establecimientu de la Mancomunidá y el Protectoráu envaloróse illegal; Carlos II foi reconocíu como'l rei de iure dende la muerte del so padre en 1649.

El reináu de Carlos II viose envolubráu pol desenvolvimientu de los primeros partíos políticos modernos n'Inglaterra. Carlos escarecía de fíos llexítimos, razón pola cual especulábase que sería asocedíu pol so hermanu católicu, Jacobo, duque de York. A partir d'ende surdió un esfuerciu parllamentariu por escluyir a Jacobo de la llinia de socesión; los "Aborrecedores", que s'opunxeron, formaron el partíu de los Tories, ente que los "Demandantes," que sofitaben la idea, conformaron el partíu Whig. El Proyeutu d'Esclusión, sicasí, fracasó en numberoses ocasiones nes que Carlos II eslleió al Parllamentu por medrana a la so aprobación. Tres la disolución del Parllamentu en 1681, Carlos reinó como monarca absolutu hasta la so muerte en 1685.

La Revolución Gloriosa

Xacobu II, el católicu, asocedió, como s'esperaba, a Carlos (que se convirtiera al catolicismu nel so llechu de muerte). Jacobo buscó tolerancia pa los católicos, provocando la roxura de munchos protestantes. Una gran mayoría oponer a les decisiones de Xacobu II de caltener una armada cambiadizo y estable, d'asigna-yos altos cargos políticos y militares a católicos, y d'encarcelar a clérigos anglicanos que se sublevaren contra la llei. De resultes, un grupu de nobles protestantes y otros ciudadanos destacaos conocíos como los "Siete inmortales" incentivaron a la fía de Xacobu II, María II y al so home Guillermo d'Orange a destituyir al rei. Guillermo cumplió, llegando a Inglaterra'l 5 de payares de 1688, con un gran sofitu públicu. Al atopase cola deserción de munchos de los sos oficiales protestantes, Jacobo dexó'l poder el 23 d'avientu del mesmu añu. El 12 de febreru de 1689, la Convención del Parllamentu declaró que la partida del rei suponía un arrenunciu, y que Guillermu III y María II, y non el fíu católicu del monarca, Jacobo Francisco Estuardo, seríen los soberanos d'Inglaterra ya Irlanda. El Parllamentu escocés (inglés, Scottish Estates) llueu siguió la mesma postura.

La derrota de Jacobo ye comúnmente conocida como la Revolución Gloriosa, y foi unu de los fechos más importantes na evolución del poder parllamentariu. La Carta de Derechos de 1689 afirmó la supremacía del Parllamentu, y declaró que los ingleses retuvieren ciertos derechos, incluyendo la llibertá de nun abonar apurras tributarios impuestos ensin el consentimientu parllamentariu. La Carta de Derechos estableció que los futuros monarques teníen de ser protestantes, y que por detrás de cualquier fíu de los presentes monarques, la hermana de María, Ana heredaría la Corona. María morrió ensin dar a lluz en 1694, dexando a Guillermu III como únicu monarca. Escontra 1700 tuvo llugar una crisis política, por cuenta de que tolos fíos de la princesa Ana finaren, dexándola sola na llinia de socesión. El Parllamentu, tarreciendo que Xacobu II o los sos familiares católicos pretendieren reclamar el tronu, robló una Acta d'Establecimientu en 1701, na que se faía constar que la prima alloñada protestante de Guillermu III, Sofía de Hanover, siguiría na llinia de socesión. El rei muerre pocu dempués de la espedición de l'Acta, dexándo-y la corona a la so cuñada Ana.

Tres la Unión de les Corones

Inglaterra y Escocia xunir pa formar Gran Bretaña nel reináu d'Ana.

Tres l'accesu d'Ana al poder, la tema de la socesión volvió ser latente; el Parllamentu escocés amosóse cafiante por cuenta de que'l Parllamentu inglés nun-y consultó sobre la opción de Sofía de Hanover, y aprobó una Acta de Seguridá, amenaciando con pone-y fin a la unión personal ente Inglaterra y Escocia. El Parllamentu d'Inglaterra, pela so parte, cobró vengación cola Acta de Alienación de 1705, que perxudicaría a la economía escocesa al pone-y torgues al llibre comerciu. Como resultancia, el Parllamentu escocés consintió'l Acta d'Unión de 1707, sol cual Inglaterra y Escocia unificar nun solu reinu conocíu como Gran Bretaña, con regles de socesión prescrites y determinaes pol Acta d'Establecimientu.

Poro, en 1714, la reina Ana foi asocedida pol fíu de la difunta Sofía de Hanover, Jorge I, quien consolidó la so posición al ganar a les rebeliones xacobines en 1715 y 1719. El nuevu monarca foi menos activu nel gobiernu que munchos de los sos predecesores, prefiriendo dedicar la mayor parte del so tiempu a los asuntos de los sos reinos alemanes. Por esti motivu, Jorge I delegó gran parte del so poder nos ministros, especialmente en sir Robert Walpole, a quien se-y suel considerar como'l Primer Ministru —non oficial— del Reinu Xuníu. El debilitamientu de la influencia del monarca y l'aumentu del poder del Primer Ministru y del Gabinete siguió mientres el reináu de Xurde II, pero detener con Xurde III. Esti postreru intentó recuperar gran parte del poder vencíu polos sos antecesores hanoverianos; tamién actuó pa caltener a los Tories (que taben más a favor del control real sobre'l gobiernu que los Whigs) nel poder siempres que-y foi posible. El reináu de Xurde III tamién foi importante por cuenta de la unión de Gran Bretaña ya Irlanda al traviés de l'Acta d'Unión de 1800. Coles mesmes, el rei nun perdió oportunidá en reclamar la Corona francesa, daqué que yá asocediera con tolos monarques ingleses dende Eduardu III.

Dende 1811 a 1820, Xurde III amosóse insensatu, obligando al so fíu, el futuru rei Xurde IV, a gobernar como príncipe rexente. Mientres la rexencia, y más tarde nel so propiu reináu, Xurde IV siguió calteniendo lo que-y quedaba d'autoridá real, en cuenta de vencela al Parllamentu o al Gabinete. El so socesor, Guillermu IV, intentó faer lo mesmo, anque con bien pocu ésitu. En 1834, Guillermo despidió al Primer Ministru William Lamb segundu vizconde de Melbourne y perteneciente a los Whigs, por diferencies polítiques, y nel so llugar asignó a un Tory, sir Robert Peel. Nes siguientes eleiciones, sicasí, los Whigs caltuvieron una amplia mayoría na Casa de los Comunes; obligaron a Peel a arrenunciar en bloquiando bona parte de la so llexislación, y, poro, dexando al rei ensin nenguna otra salida que la de renombrar a Lord Melbourne. A partir de 1834, nengún monarca nomó o despidíu a un primer ministru contrariu a la voluntá de los escoyíos por forma democrática na Casa de los Comunes. El reináu de Guillermu IV viose amás afeutáu pola aprobación de l'Acta de Gran Reforma, que modificó la representación parllamentaria y abolió a munchos conceyos decadentes. L'acta, xunto a otres aprobaes más tarde nesi sieglu, llevó a la espansión del sufraxu eleutoral, y a la consagración de la Casa de los Comunes como la caña más importante del Parllamentu.

La transición final a una monarquía constitucional efeutuar mientres el reináu de la socesora de Guillermu IV, la reina Victoria. Como muyer, Victoria nun podía gobernar Hanover; por ello, la unión personal del Reinu Xuníu y Hanover llegara al so fin. La dómina victoriana foi un momentu importante na historia del país, y caracterizóse por un gran cambéu cultural, por un procesu teunolóxicu, y pol establecimientu del Reinu Xuníu como una de les primeres potencies mundiales. En reconocencia al poder británicu sobre la India, Victoria foi declarada emperatriz d'esi país en 1876. Sicasí, el reináu viose afeutáu pola medría del sofitu per parte del movimientu republicanu, debíu en parte al llutu permanente de Victoria y al gran periodu d'aislamientu tres la muerte del so maríu en 1861.

El fíu de Victoria, Eduardu VII, convertir nel primer monarca del Ducáu de Saxonia-Coburgu-Gotha en 1901. A pesar d'ello, en 1917, el siguiente monarca, Xurde V, sustituyó a "Saxonia-Coburgu-Gotha" por "Windsor" por cuenta de les rocees qu'esistíen escontra los alemanes causaos pola Primer Guerra Mundial. El reináu de Xurde V tamién sufrió la fragmentación d'Irlanda n'Irlanda del Norte, que siguió formando parte del Reinu Xuníu, y la República independiente d'Irlanda en 1922.

Monarquía n'Irlanda

Nel sieglu XII, el papa Adriano IV consintió al rei Enrique II d'Inglaterra tomar posesión d'Irlanda. Fechu qu'asocedió por cuenta de que la ilesia cristiana irlandesa entós daquella nun siguía al catolicismu y tenía delles creencies consideraes d'herexes. D'esta forma, el papa pretendió que'l monarca inglés amestar a Irlanda, tresformando a la ilesia irlandesa nuna ilesia católica. Adriano IV garantizó-y la isla al rei d'Inglaterra como un territoriu feudal so lideralgu papal.

Alredor de 1170 el rei Dermot MacMurrough de Leinster foi destituyíu y el país foi tomáu pol so enemigu, el rei Rory O'Connor de Connaught. Dermot consiguió escapar a Inglaterra y recurrió a Enrique en busca de sofitu. Aquel negóse pero llegó a un alcuerdu nel que-y dexaría los manexu d'un grupu d'aristócrates y aventureros anglu-normandos, comandados por Richard de Clare, conde de Pembroke, (meyor conocíu como Strongbow) col fin d'ayudar a recuperar el tronu. Dermot y los sos aliaos anglo-normandus trunfaron y volvió al poder como llexítimu rei de Leinster. Como pagu, Dermot autorizó a de Clare a casase cola so fía (Aoife de Leinster meyor conocida como Eva la colorada). Cuando'l monarca irlandés finó en 1171, de Clare heredó'l tronu y pasó a ser el nuevu rei de Leinster. Fechu que fizo tarrecer a Enrique II que de Clare fixera d'Irlanda un estáu rival normandu o un llugar d'abellugu pa los anglosaxones, polo que s'aprovechó de la bulda papal Laudabiliter y col consentimientu del papa apoderar d'Irlanda. Llegó a la isla acompañáu de los sos efeutivos ingleses y obligó a de Clare y a otros aristócrates anglu-normandos na isla, según a dalgunos caciques gaélicos irlandeses a reconocelo como'l so amu supremu. Tres esto, Enrique foi consideráu Lord d'Irlanda baxu lideralgu papal.

Hasta 1541 la isla siguió na mesma situación. Pa esi entós, el rei Enrique VIII d'Inglaterra rompiera cola Ilesia Católica y puestu al país a mercé del protestantismu. La garantía papal que sofitaba tomar de la isla pola monarquía inglesa quedó ensin efeutu. Razón pola cual nel mesmu añu, convocó a una xunta del Parllamentu irlandés que-y dexara camudar el so títulu de soberanía sobre'l país. Asina, ésti pasó de ser Lord a rei d'Irlanda, y por consiguiente faciendo d'ella un reinu n'unión personal col reinu d'Inglaterra.

Irlanda siguió na mesma posición hasta 1800, cuando l'Acta d'Unión fundió a Gran Bretaña y al reinu d'Irlanda nun solu reinu conocíu como Reinu Xuníu de Gran Bretaña ya Irlanda. Esta postrera siguió siendo una parte integral del Reinu Xuníu hasta 1922, cuando la mayor parte independizóse como un Estáu llibre irlandés. D'esta manera, Irlanda constituyó un reinu estreme col mesmu monarca que Gran Bretaña n'unión personal dende la so independencia en 1922 hasta 1949, cuando lo que se convirtiera n'Irlanda del Sur adquirió l'estatutu de república y cortó toa rellación cola monarquía, mientres Irlanda del Norte siguió siendo lleal a la Unión y a la Corona, creando por consiguiente al Reinu Xuníu de Gran Bretaña ya Irlanda del Norte.^[3]

D'Imperiu a Mancomunidá

Nun principiu, la Corona operaba sobremanera'l Imperiu británicu como una sola entidá. La Corona británica foi considerada unitaria, cola cual toles colonies y dominios guardaben una rellación de subordinación. Sicasí, la Declaración de Balfour de 1926 establecía que los dominios yeren "comunidaes autónomes dientro del imperiu británicu, nes mesmes condiciones, y de nenguna forma subordinaes una a la otra n'aspeutu dalgunu de los sos asuntos internos o esternos". En 1931 aprobóse'l Estatutu de Westminster, que ponía fin a dereches del gobiernu en Londres d'aconseyar al rei sobre les aiciones a siguir en rellación a los dominios individuales. Como resultancia, la Corona unitaria británica qu'operaba sobremanera l'imperiu foi reemplazada por corones separaes pa cada dominiu. D'esta forma, la institución de la monarquía dexó de ser puramente británica, y la so corona particular quedó llindada dientro de les llendes de la xurisdicción que lu ocupaba, esto ye, el Reinu Xuníu. Una muestra d'ello ye que mientres Xurde VI yera una sola persona, yera coles mesmes por separáu'l rei d'Australia y Canadá, y asina socesivamente con otros territorios. La "división" aumentó entá más cola consiguiente patriación de la constitución de cada dominiu respeuto al Reinu Xuníu, en décades posteriores.

Un académicu constitucional canadiense, Richard Toporoski, sostuvo: «Toi perfectamente preparáu pa reconocer, inclusive afirmar felizmente, que la Corona británica yá nun esiste en Canadá, pero eso ye porque la realidá llegal indícame que de dalguna manera, la Corona británica yá nun esiste en Gran Bretaña: la Corona tesciende en Bretaña tanto como lo fai en Canadá. Unu puede entós falar de "la Corona británica" o de la "Corona canadiense" o inclusive de la Corona "barbadiana" o "tuvaluana", pero a lo qu'unu referir col términu ye a la Corona actuando o espresándose dientro del contestu d'esa xurisdicción en particular».^[4]

D'antiguo tou miembru de la Mancomunidá británica yera un dominiu de la mesma. Sicasí, cuando India convertir nuna república en 1950, decidióse que se-y dexaría permanecer na Mancomunidá, anque yá nun fueren compartir un monarca común colos otros dominios o reinos de la organización. De toes formes optóse porque'l monarca británicu fuera reconocíu como'l "Xefe de la Mancomunidá" en tolos sos estaos miembros, yá fueren éstos reinos o non. La posición ye puramente ceremonial, y nun ta acompañada de poder políticu.

Países y territorios que tienen como xefe del Estáu al monarca británicu

Cada país tien un gobernador xeneral escoyíu pol monarca del Reinu Xuníu (previa aprobación del Parllamentu del país correspondiente), ente que los territorios tienen gobernadores escoyíos pol Gobiernu británicu. Cada unu d'ellos actúa como representante del soberanu. Los gobernadores suelen llevar a cabu funciones ceremoniales y de representación en nome del monarca na so calidá de xefe d'Estáu. Los sos poderes vienen determinaos poles constituciones nacionales o poles lleis britániques nel casu de territorios dependientes del Reinu Xuníu.

América

Europa

Reinu Xuníu
- Acrotiri y Dhekelia (Akrotiri and Dhekelia)
  - Bases soberanes del Reinu Xuníu na islla de Xipre.
- Anguila (Anguilla)
  - Allugar nes Antilles Menores, Mar Caribe (Entiende ente otres les siguientes islles: Anguila, Anguillita, Dog, Prickly Pear, Sandy, y Sombreru).
- Bermudes (Bermuda)
  - Allugar n'América del Norte nel Atlánticu, entienden más de 150 islles, les más importantes son: Gran Bermuda, Saint George, Saint David, Somerset, Irlanda, Boaz).
- Islles Xeorxa del Sur y Sandwich del Sur (South Georgia and South Sandwich Islands)
  - Allugar nel océanu Atlánticu Sur, entiende les islles Xeorxa del Sur y Sandwich del Sur.
- Islles Caimán (Cayman Islands)
  - Allugar al noroeste de Xamaica, nel Mar Caribe, Entiende tres islles: Gran Caimán, Caimán Brac, y Pequeñu Caimán.
- Islles Malvines (Falkland Islands)
  - Allugar nel océanu Atlánticu Sur, entienden más de 200 islles, les más importantes son: la isla Gran Malvina y la islla Soledá.
- Islles Pitcairn (Pitcairn Islands)
  - Allugar nel océanu Pacíficu dientro de Polinesia) (Entienden les islles Pitcairn, Sandy, Oeno, Henderson y Ducie).
- Islles Turques y Caicos (Turks and Caicos Islands)
  - Allugar nel océanu Atlánticu al norte de Cuba, inclúi les islles Turques: (Gran Turca, Cayo Sal) y les islles Caicos: (Caicos del Oeste, Providenciales, Caicos del Norte, ente otres).
- Islles Vírxenes Britániques (British Virgin Islands)
  - Allugar nes Antilles Menores, n'agües del mar Caribe, Entiende ente otres islles les siguientes: Tórtola, Virxe Gorda, Jost Van Dyke, Anubierta.
- Xibraltar
  - Allugar nel Peñón de Xibraltar ente'l mar Mediterraneu y l'océanu Atlánticu, nel sur de la península ibérica.
- Montserrat
  - Allugar nes Antilles Menores, n'agües del mar Caribe Entiende la Islla de Montserrat.
- Santa Lena, Ascensión y Tristan da Cunha (Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha).
  - Allugar nel océanu Atlánticu sur al oeste d'África tratar de dellos archipiélagos estremaos ente Santa Lena (122 km²), Ascensión (91 km²) y Tristan da Cunha (207 km²).
- Territoriu Antárticu Británicu (British Antarctic Territory).
  - Ye una reclamación que toma toles tierres al sur del paralelu 60° S, ente'l meridianu 20° O y 80° O, pero suxeta a les disposiciones y llimitaciones del Tratáu Antárticu.
- Territoriu Británicu nel Océanu Índicu (British Indian Ocean territory)
  - 70 islles nel Océanu Índicu, (Entiende los archipiélagos de Chagos, Aldabra, Farquhar y les islles de Des Roches siendo la más grande Diego García con 44 km²).

Oceanía

Tres l'Imperiu

La muerte de Xurde V en 1936 tuvo siguida pol ascensu del tronu d'Eduardu VIII, quien causó plasmu públicu al anunciar el so deséu de contraer matrimoniu con una muyer divorciada d'Estaos Xuníos Wallis Simpson, inclusive cuando la Ilesia d'Inglaterra oponer al nuevu matrimoniu tres el divorciu. Como s'esperaba, Eduardo fixo pública la so intención d'arrenunciar; los Parllamentos del Reinu Xuníu y otros dominios de la Mancomunidá aceptaron la so solicitú. Eduardu VIII y cualquier fíu de la so nueva esposa quedaríen escluyíos de la llinia de socesión, y nel so llugar la Corona diría pal so hermanu Xurde VI. El nuevu monarca sirvió como una figura d'unidá pa los británicos mientres la Segunda Guerra Mundial, realizando visites, col fin d'incentivar la moral de les sos tropes, según otros percorríos a fábriques de municiones y a zones bombardiaes pola Alemaña nazi. Xurde VI foi amás l'últimu monarca británicu en retener el títulu de "Emperador de la India", un títulu que foi revocáu cuando India llogró la so independencia en 1947.

El fallecimientu de Xurde VI en 1952 foi siguíu pol ascensu al tronu de l'actual monarca, Sabela II. Al igual que los sos recién antecesores, Sabela II sigui exerciendo como monarca constitucional. Mientres el so reináu, hubo ciertu sofitu escontra'l movimientu republicanu, principalmente por cuenta de la publicidá negativo venceyada a la familia real, como ye'l casu del divorciu del príncipe Carlos y de la princesa Diana de Gales. A pesar d'ello, una vasta mayoría del públicu británicu sofita la continuación de la monarquía.

Socesión

La socesión gobernar en delles promulgaciones, siendo les más importantes la Carta de Derechos de 1689 y el Acta d'Establecimientu de 1701. Les regles de socesión nun son fixes, sinón que pueden ser modificaes por una Acta parllamentaria. Sicasí, el Reinu Xuníu atopar n'unión personal con otros dominios o reinos de la Mancomunidá, polo que si ésti camuda les normes de socesión ensin el previu consentimientu d'aquellos, la monarquía compartida podría llegar al so fin.

La socesión dase conforme a la primogenitura, preferentemente masculina, so la cual los fíos herieden primero que les fíes, y los fíos mayor facer primero que los menores del mesmu sexu. L'Acta d'Establecimientu, sicasí, acuta la socesión a los descendientes naturales, y polo tanto non adoptivos, de Sofía de Hanover (1630-1714), nieta de Xacobu I. La preferencia esistente na socesión de los fíos varones sobre les fíes terminó a partir del Alcuerdu de Perth (28/10/2011) y el subsiguiente cambéu llegal afigurada na Succession to the Crown Act 2013. Estos cambeos llegales nun tienen efeutos retroactivos, siendo aplicables namái a los herederos nacíos dende'l 28 d'ochobre de 2011.^[5]^[6]

La Carta de Derechos y l'Acta d'Establecimientu tamién inclúin ciertes restricciones relixoses, que fueron impuestes como resultáu de la rocea de la población inglesa escontra'l catolicismu romanu a finales del sieglu XVII. Lo más importante ye que namái los individuales que son protestantes nel momentu de socesión son coles mesmes los que van heredar la Corona. Amás, una persona que nel so momentu fuera católica o contraxera matrimoniu con otra persona d'esa relixón, tamién se va ver imposibilitada de socesión. Poro, daquién que nun s'atopa capacitáu pa heredar la Corona considérase-y «muertu naturalmente» pa los propósitos de socesión; les descalificaciones nun s'estienden, sicasí, a los sos descendientes. De forma recién, hubo intentos de suprimir les restricciones relixoses (especialmente les venceyaes al catolicismu), anque diches proposiciones permanecen ensin efeutu.

Respectu al fallecimientu na Corona» (la muerte d'un soberanu), el so herederu asocéde-y inmediata y automáticamente, ensin necesidá de confirmación o ceremonia dalguna (d'equí la frase, «¡El rei morrió; llarga vida al rei!»). Sicasí, acostúmase pa l'asunción del soberanu, ser proclamáu públicamente por un Conseyeru d'Asunción, que s'atopa nel palaciu de St. James. Depués de que trescurrió un periodu prudencial de llutu, el soberanu ye amás coronáu na abadía de Westminster, de normal pol arzobispu de Canterbury. La coronación nun ye imprescindible por que'l soberanu pueda gobernar; por casu, Eduardu VIII nunca aportó a coronáu, pero aun así foi, ensin dala dulda, monarca mientres el so curtiu reináu.

N'asumiendo'l tronu, el rei o la reina sigue reinando hasta la so muerte. Los monarques nun tienen dexáu arrenunciar de forma unillateral; l'únicu rei qu'arrenunció voluntariamente foi Eduardu VIII en 1936, y facer cola autorización d'una acta especial del Parllamentu (Acta de Declaración del Arrenunciu de La so Maxestá de 1936). Históricamente, sicasí, numberosos reinaos acabaron por cuenta de procedimientos estraoficiales; munchos monarques fueron asesinaos, derrocaos, o obligaos a arrenunciar, principalmente mientres los sieglos XIV y XV. L'últimu monarca removíu del cargu de forma involuntaria foi Xacobu II, quien dexó'l reinu en 1688 mientres la Revolución Gloriosa; un fechu que foi interpretáu pol Parllamentu como un arrenunciu.

Rexencia

El rei Xurde IV ofició de rexente tres el deterioru mental del so padre, Xurde III, escontra finales del so reináu.

Conforme a les actes de Rexencia de 1937 y 1953, los poderes del monarca que nun algamara los dieciocho años d'edá, o que s'atope mental o físicamente incapacitado, van pasar a ser exercíos por un rexente. Pa ello, tien de constatase una incapacidá física o mental, y van facer siquier trés de los siguientes individuos: la esposa del soberanu (o l'home de la soberana), el voceru del Parllamentu y de la Casa de los Lores (Lord Speaker), el voceru de la Casa de los Comunes, el Lord Chief d'Inglaterra y Gales, y el Master of the Rolls. La declaración de trés o más d'estes mesmes persones ye coles mesmes necesaria pa terminar la rexencia y dexa-y al monarca retomar el poder.

Cuando fai falta una rexencia, el siguiente individuu cualificáu na llinia de socesión vuélvese rexente; pa esto nun se riquir de nengún votu parllamentariu especial nin d'otru procedimientu de confirmación. El rexente tien de tener siquier ventiún años (dieciocho nel casu del presuntu herederu o aspirante a selo), ser ciudadanu británicu, y tar domiciliado nel Reinu Xuníu. Sicasí, tomáronse midíes especiales pa la reina Sabela II por aciu l'Acta de Rexencia de 1953, según la cual establezse que'l príncipe Felipe d'Edimburgu, esto ye, el maríu del monarca, puede oficiar de rexente en determinaes circunstancies. L'únicu monarca qu'ofició de rexente foi'l futuru Xurde IV, que tomó'l control del reináu mientres el so padre, Xurde III, atopábase mentalmente incapacitado (1811-1820).

Mientres un periodu d'enfermedá física o ausencia nel reinu, el soberanu puede delegar temporalmente les sos funciones a los Conseyeros d'Estáu, a la so esposa o maríu (en casu de ser soberana), y a les primeres cuatro persones calificaes na llinia de socesión. Los requisitos pa los Conseyeros d'Estáu son los mesmos que pa los rexentes. Anguaño, los Conseyeros d'Estáu son: el duque d'Edimburgu, el príncipe de Gales, el duque de Cambridge, el príncipe Enrique de Gales y el duque de York.

Función política

Magar los poderes del monarca son en teoría amplios, son llindaos na práctica. Como un monarca constitucional, el soberanu actúa dientro de les obligaciones de la convención y el precedente, cuasi siempres exerciendo la prerrogativa real siguiendo'l conseyu del Primer Ministru y otros ministros. Éstos, xunto al Primer Ministru, son los responsables de la Casa de los Comunes (escoyida de forma democrática), y al traviés d'ella, de la xente.

Siempres qu'asina lo riquir, el soberanu ye responsable pol nomamientu d'un nuevu primer ministru. El procedimientu formalizar nuna ceremonia conocida como'l "Besu de les Manes" (inglés, kissing hands). Acordies con convenciones constitucionales non establecíes, el soberanu va poder asignar al individuu más propensu a caltener el sofitu de la Casa de los Comunes: xeneralmente, el líder del partíu que cunta con una mayoría nesa Casa. Si nengún partíu algama la mayoría (un fechu pocu común dáu'l sistema eleutoral británicu de First Past the Post), dos o más grupos van poder formar una coalición, onde'l líder establecíu por alcuerdu unánime va ser nomáu Primer Ministru. Frente a un "parllamentu de representación esautamente proporcional" (hung parliament) nel cual nengún partíu o coalición llega a la mayoría, el monarca llogra un grau de llatitú cimera na so eleición del primer ministru. Magar ello, sicasí, l'individuu con mayor enclín a recibir el sofitu de los Comunes, polo xeneral el líder del partíu más grande, va ser asignáu al cargu. D'esta manera, por casu, Harold Wilson foi nomáu primer ministru pocu dempués de les eleiciones xeneral de febreru de 1974, inda cuando'l so partíu llaborista (Labour Party) nun tener una mayoría. Tamién se suxirió que si na mesma situación, un gobiernu minoritariu intentara eslleir al Parllamentu pa convocar una eleición temprana col namái fin de reforzar la so posición, el monarca puede refugase, y nel so llugar, responder por que los partíos de la oposición formen un gobiernu de coalición. Sicasí, el gobiernu minoritariu de Harold Wilson, electu en febreru de 1974, llogró convocar con ésitu una antemanada eleición n'ochobre d'esi añu, cola que llogró la mayoría.

El soberanu asigna y despide al Gabinete y a otros ministros baxu previu conseyu del primer ministru. El monarca puede, de forma unillateral, despidir a un primer ministru. L'últimu monarca en remover unilateralmente a un primer ministru foi Guillermu IV, que despidió a William Lamb, II vizconde de Melbourne, en 1834. Polo xeneral, el mandatu d'un primer ministru llega al so fin namái en casu de muerte o arrenunciu (en delles circunstancies, solicítase'l so arrenunciu; vease Primer Ministru del Reinu Xuníu).

El monarca caltién una audiencia selmanal col Primer Ministru, según audiencies regulares con otros miembros del Gabinete. El monarca va poder espresar el so puntu de vista, según Walter Bagehot, un escritor constitucional del sieglu XIX, resume esti conceutu: «el soberanu tien, frente a una monarquía constitucional... trés derechos —el derechu a ser consultáu, el derechu a incentivar, y el derechu a alvertir—».

Tou miembru del Gabinete que deseye ausentase del Reinu Xuníu por dalguna razón, sacante por visites oficiales a la Xunión Europea o a la OTAN, tendrá de solicitar l'aprobación del monarca pa poder abandonar el país, y tien d'informar coles mesmes a «La so Maxestá... sobre los arreglos previstos pa l'alministración del Departamentu de Ministros mientres la so ausencia».^[7]

El monarca caltién una rellación similar colos gobiernos delegaos d'Escocia y Gales. Anguaño, Irlanda del Norte nun tener un gobiernu delegáu; la so Asamblea y l'executivu viéronse suspendíos. El soberanu noma al Primer Ministru d'Escocia, pero sobre la base de la nominación del Parllamentu escocés. El Primer Ministru de Gales, per otru llau, ye escoyíu direutamente pola Asamblea Nacional de Gales. N'asuntos escoceses, el soberanu intervién según el conseyu o encamientu del Executivu escocés. Sicasí, como la delegación ye más llindada en Gales, el soberanu intervién conforme al conseyu del Primer Ministru y el Gabinete del Reinu Xuníu n'asuntos galeses.

El soberanu ye'l Xefe d'Estáu del Reinu Xuníu. Los xuramentos de llealtá van destinaos a la reina, non al Parllamentu o a la nación. Amás, Dios salve a la reina (o Dios salve al rei, si'l soberanu ye de sexu masculín), ye emplegáu como himnu nacional británicu. La cara del monarca figura, coles mesmes, en sellos postales, en monedes, y en billetes expedíos pol Bancu d'Inglaterra. Los billetes impresos por otros bancos británicos, como'l Bancu d'Escocia y el Bancu de Ulster, nun describen al soberanu.

Prerrogativa real

Los poderes que pertenecen a la Corona son conocíos de forma conxunta como la Prerrogativa real. Ésta entiende munchos poderes (como los poderes pa roblar trataos o unviar embaxadores), según ciertos deberes — protexer el reinu y caltener a salvo a la reina). Sicasí, por cuenta de que la monarquía británica ye constitucional, el monarca exerz la prerrogativa real so conseyu de los ministros. Nun se riquir d'aprobación parllamentaria pal exerciciu de la prerrogativa real; amás, el consentimientu de la Corona tien de llograse primero que cada Casa pueda aldericar sobre una carta qu'afecte les prerrogativas o intereses del soberanu. Magar la prerrogativa real ye estensa, nun ye ilimitada. Por casu, el monarca nun dispón de la prerrogativa pa imponer o recoyer tributos; tal aición rique de l'autorización d'una Acta del Parllamentu.

El soberanu ye unu de los trés integrantes del Parllamentu; los otros son la Cámara de los Lores y la Cámara de los Comunes. Ye la prerrogativa del monarca la que convoca, prórroga, y esllee al Parllamentu. Cada sesión parllamentaria empieza coles convocatories del monarca. La nueva sesión parllamentaria atópase marcada pola ceremonia d'apertura del Parllamentu, mientres la cual el soberanu emite un discursu dende'l Tronu na Cámara de la Cámara de los Lores, perfilando l'axenda llexislativa del gobiernu. La prórroga suel asoceder cerca d'un añu dempués de que la sesión dio empiezu, y remata a esta postrera formalmente. La disolución termina col mandatu parllamentariu (el cual dura un máximu de cinco años), y ye siguíu por eleiciones xenerales pa toles banques de la Casa de los Comunes. El tiempu de disolución puede trate afeutáu por una variedá de factores; el Primer Ministru de normal escueye'l momentu políticu más oportunu pal so partíu. El soberanu puede negase teóricamente a una disolución.^[8] (Vease Principios de Lascelles). Nengún mandatu parllamentariu puede durar más de cinco años. Una disolución ye automática a la fin de cada periodu, sol Acta del Parllamentu de 1911.

Toles lleis son promulgaes pol monarca, anque formulaes nel Parllamentu. Les pallabres "SÍA PROMULGÁU la Maxestá más escelente de la Reina (o rei), por y col conseyu y consentimientu de los Señores Espiritual y Temporal, y Comunes, nesti Parllamentu aconceyáu de forma presente, y pola autoridá que lu ocupa, como sigue", conocíes como la fórmula de promulgación, formen parte de l'Acta del Parllamentu. Primero que una carta o proyeutu pueda convertise en llei, ríquese l'Asentimientu Real, esto ye, l'aprobación del monarca. El soberanu puede, en teoría, tanto garantizar l'Asentimientu Real (convertir el proyeutu en llei) o aplazalo, esto ye, vetalo.

La prerrogativa real ye amplia con al respeutive de los asuntos internos. La Corona ye responsable pol nomamientu o'l despidu de ministros, conseyeros privaos, miembros de delles axencies executives, y otros oficiales. Sicasí, los asignaos son suxeríos pol Primer Ministru, o polos ministros en casu de puestos menos importantes, y el monarca suel siguir la so suxerencia. Amás, el monarca ye'l Comandante en Xefe de les Fuercies Armaes (l'Armada británica, la Marina Real, y la Fuercia Aérea Real). Ye la prerrogativa del soberanu la de declarar la guerra, la paz, y dirixir les aiciones de la milicia, anque'l Primer Ministru asesóra-y na direición de facto de les fuercies armaes britániques. Munchos de los poderes prerrogativos del soberanu son exercíos al traviés del Conseyu Priváu del Reinu Xuníu.

La prerrogativa real, coles mesmes, estender a asuntos esteriores. El soberanu puede axustar o ratificar trataos, aliances, y alcuerdos internacionales, pa lo que nun se riquir aprobación parllamentaria. Sicasí, un tratáu nun puede alteriar les lleis internes del Reinu Xuníu; pa estos casos precisar d'una Acta del Parllamentu. El soberanu tamién acredita a los altos comisionados y embaxadores británicos, y recibe a diplomáticos d'otros estaos. Los pasaportes británicos son impresos, amás, en nome del monarca.

Amás de ello, el soberanu ye envaloráu como fonte de xusticia, y ye responsable de rindila en tolos aspeutos. El soberanu nun manda personalmente sobre casos xudiciales; nel so llugar, les funciones xudiciales son interpretaes nel so nome. Por casu, les persecuciones son llevaes a cabu na so persona, y les cortes deriven la so autoridá de la Corona. La llei común sostién que'l soberanu "nun puede faer mal"; el monarca nun puede ser escorríu nes sos propies cortes por ofienses criminales. L'Acta de Procedimientos de la Corona de 1947 dexa los xuicios contra la Corona na so capacidá pública (esto ye, demandes contra'l gobiernu). Sicasí, les demandes de forma personal contra'l monarca nun son reconocíes. El soberanu tamién exerz la "prerrogativa de gracia", y puede perdonar les ofienses escontra la Corona. Esto puede tener lugar antes, mientres o dempués del xuiciu.

De forma similar, el monarca ye tamién fonte d'honor, o la fonte de tolos honores y dignidaes nel Reinu Xuníu. Asina, la Corona crea toa nobleza, asigna miembros de la orde de caballería, garantiza caballerosidad, y premia con otros honores. La mayoría de los honores ye dada so encamientu de diverses instituciones del Estáu, pero hai unes cuantes que tán dientro de la dote personal del soberanu, y nun son daos so conseyu ministerial. Por ello, el mesmu monarca noma a miembros de la Orde de la Lliga, de la Orde del Cardu, de la Real Orde Victoriana, y de la Orde del Méritu.

Finalmente, el soberanu ye'l Gobernador Supremu de la Ilesia Anglicana, la ilesia establecida de forma oficial n'Inglaterra. Como tal, el monarca tien el poder de nomar arzobispos y obispos. El Primer Ministru aconseya na eleición dende la Comisión de Nominaciones de la Corona. La función del soberanu na Ilesia d'Inglaterra ye titular; el clérigu más veteranu, el arzobispu de Canterbury, ye consideráu como'l líder espiritual de la Ilesia y de la Comunión anglicana a nivel mundial. El soberanu ye namái un miembru ordinariu, y non el xefe o'l líder, de la Ilesia d'Escocia. Sicasí, retién el poder de nomar a un Alto Comisionado pa l'asamblea xeneral de la Ilesia. El soberanu nun cumple nenguna función formal na Ilesia de Gales y na Ilesia d'Irlanda, una y bones nenguna d'elles ye una ilesia establecida.

El Gran Sellu del Reinu ye'l dispositivu emplegáu pa autentificar documentos oficiales importantes, incluyendo patente de cartes, proclamaciones, y órdenes xudiciales d'eleición. El Gran Sellu del Reinu ta so custodia del Lord Chancellor (o Señor Canciller). P'asuntos rellacionaos puramente con Escocia ya Irlanda del Norte, úsense'l Gran Sellu d'Escocia o'l Gran Sellu d'Irlanda del Norte, según seya los casu.

El monarca tamién tien el poder de reclamar cualesquier esturión, botu, ballena, o toliña que tea en direición a tierra, o prindáu dientro los trés milles cuntando dende la mariña británica. Esti poder provién d'un estatutu del rei Eduardu II en 1324. Anguaño, si merca un esturión, entá se debe solicitar l'honor como un actu de llealtá escontra la Corona.^[9]

Finances

El Parllamentu cuerre con gran parte de los gastos oficiales del soberanu, llograos de fondos públicos. La llista civil ye la suma que cubre munchos de los gastos, incluyendo aquellos de dotación personal, visites d'Estáu, compromisos públicos, y entretenimientu oficial. El tamañu de la llista civil ye establecíu pol Parllamentu cada diez años; sicasí, cualquier dineru aforrao podría ser tresferíu al siguiente periodu de diez años. Por ello, la llista civil de desembolsu del soberanu foi d'aproximao 9,9 millones de llibres en 2003. Como complementu, el soberanu recibe un auxiliu económicu añal de Servicios de Propiedá (15,3 millones de llibres por AF 2003.2004) pa pagar el caltenimientu de les residencies reales, según un beneficiu económicu añal de Viaxe real (5,9 millones de llibres por AF 2003-2004). La llista civil y los auxilios son abonaos a partir de fondos públicos.

D'antiguo, el monarca corría con tolos gastos oficiales a partir d'ingresos hereditarios, incluyendo les ganancies del patrimoniu real. Sicasí, en 1760 el rey Xurde III alcordó arrenunciar a los ingresos hereditarios en cuenta de la llista civil, alcuerdu qu'entá persiste. En dómines modernes, les ganancies recibíes pol patrimoniu de la Corona entepasaron per lloñe a la llista civil y a los auxilios económicos destinaos al monarca. Por casu, el patrimoniu de la Corona produció cerca de 170 millones de llibres pal Ministeriu de Facienda nel periodu financieru de 2003-2004, ente que'l fondu parllamentariu pal monarca foi de menos de 40 millonesde llibres mientres el mesmu intervalu de tiempu. El monarca entá ye dueñu del patrimoniu de la Corona, pero nun puede vendelo; en cuenta de ello, el patrimoniu tien de siguir pasando d'un soberanu a otru.

Aparte del patrimoniu de la Corona, el soberanu tamién tien el ducáu de Lancaster. Ésti ye propiedá privada heredada del monarca, a diferencia del patrimoniu de la Corona, que pertenez al monarca nuna capacidá oficial. Al igual que'l patrimoniu, sicasí, el ducáu caltener en fideicomiso, y nun puede ser vendíu pol monarca. Los gastos o rentes del ducáu de Lancaster nun riquir de ser abonaos al Ministeriu de Facienda; otra manera, formen una parte del erariu priváu, y son destinaos a gastos ensin rindir pola llista civil. El ducáu de Cornualles ye un patrimoniu similar calteníu en fideicomiso pa correr colos gastos del fíu mayor del monarca.

El soberanu ye suxetu de tarifes indireutes, como'l IVA (o impuestu al valor agregáu), pero atópase exentu de pagar l'impuestu sobre la renta y l'impuestu sobre la plusvalía. Sicasí, dende 1993, la reina abonó de forma voluntaria l'impuestu sobre la renta personal. Como la llista civil y los auxilios económicos empléguense namái pa gastos oficiales, nun son teníos en cuenta nel momentu de calcular impuestos.

Residencies

La primer residencia oficial del soberanu ye'l Palaciu de Buckingham na ciudá de Westminster. Ésti ye'l sitiu onde tienen llugar les llacuaes d'Estáu, les invistidures, los bautizos reales, y otres ceremonies. Amás, los xefes d'Estáu que van de visita, polo xeneral, agospiar nel palaciu de Buckingham. Otra residencia principal ye'l castiellu de Windsor, el castiellu ocupáu más grande del mundu. Asitiar en Windsor, Berkshire, y ye emplegáu principalmente como un llugar de descansu pal fin de selmana; el monarca tamién mora ellí mientres el Royal Ascot, una xunta añal de carrera de caballos que forma la mayor parte del calendariu social. La residencia principal del soberanu n'Escocia ye'l palaciu de Holyrood, tamién conocíu como Holyroodhouse, n'Edimburgu. El monarca permanez nel palaciu de Holyroodhouse por siquier una selmana al añu, y cuando visita Escocia n'ocasiones estatales.

Tamién hai una serie d'otros palacios que son utilizaos como residencies pol monarca. El palaciu de Westminster foi orixinalmente la primer residencia del soberanu hasta 1530, y anque entá ye oficialmente un palaciu real, sirve p'allugar a dambes Cases del Parllamentu. A partir d'ellí, la residencia principal del soberanu en Londres yera'l palaciu de Whitehall, que foi destruyíu por una quema en 1698, y reemplazáu pol palaciu de St. James. Magar depués foi sustituyíu como la residencia principal del monarca pol Palaciu de Buckingham en 1837, el de St James entá s'emplega pa determinaes funciones oficiales. Por casu, los embaxadores estranxeros son acreditaos na Corte de St. James y el palaciu ye'l llugar d'alcuentru del Conseyu d'Alquisición. Sicasí, el Palaciu de St James nun ye una de les residencies oficiales del soberanu; en cuenta de ello, ye utilizada por otros miembros de la familia real. Otres residencies usaes pola familia real inclúin la Clarence House (anguaño'l llar del herederu, el príncipe de Gales) y el palaciu de Kensington.

Les residencies mentaes enantes pertenecen a la Corona; caltener en fideicomiso pa futuros gobernantes, y nun pueden ser vendíes pol monarca. Sicasí, el monarca nun ye dueñu de ciertes cases nuna capacidá privada. Sandringham House, una casa privada de campu próximo al pueblu de Sandringham, Norfolk, usar polo xeneral dende navidá hasta fines de xineru. De forma similar, mientres parte d'agostu y setiembre, el monarca mora nel castiellu de Balmoral, un castiellu priváu en Aberdeenshire, Escocia.

Títulos y tratamientu

Los títulos completos de l'actual soberana son: Sabela II, pola Gracia de Dios, del Reinu Xuníu de Gran Bretaña ya Irlanda del Norte y de Los sos otros Reinos y Territorios Reina, Xefa de la Mancomunidá, Defensora de la Fe. El títulu Mancomunidá de Naciones xefe de la Mancomunidá ye sosteníu pola reina de forma personal, y nun se-y confier a la Corona británica. (A pesar d'ello, el so padre, Xurde VI, tamién foi reconocíu como tal). El papa Lleón X foi'l primeru n'otorgar el títulu de defensor de la Fe al rei Enrique VIII en 1521, en pagu pol so sofitu al papáu mientres los primeros años de la Reforma protestante, particularmente pol so llibru La Defensa de los siete Sacramentos. Sicasí, Enrique VIII rompió más tarde cola Ilesia católica romana y fundó la Ilesia d'Inglaterra; el papa Pablo III revocó esta concesión, pero'l Parllamentu promulgó una llei autorizando'l so usu continuu.

El soberanu ye conocíu como "La so Maxestá", anque, en determinaes circunstancies formales, usar nel so llugar la "Más Engraciada Maxestá" o la "Más Escelente Maxestá". La forma "Maxestá británica" apaez en trataos internacionales y en pasaportes pa estremar al o al monarca británica d'otros gobernantes estranxeros. Les reines consortes (esposes de reis) y les reines viudes tamién reciben el tratamientu de "Maxestá", pero non asina los homes de los monarques femenines. Por ello, el maríu de la reina actual, el duque d'Edimburgu, ye tratáu como la so alteza real.

El monarca escueye'l so nome real, que nun ye necesariamente'l so primer nome - los reis Xurde VI, Eduardu VII y Victoria nun usaron los sos primeros nomes.

El númberu ordinal utilizáu pal o'l monarca namái toma en cuenta a los monarques a partir de la conquista normanda d'Inglaterra. Si namái un monarca usó un nome en particular, entós nun s'emplega l'ordinal; por casu, a la reina Victoria nunca se-y conoció como "Victoria I". Tres la Unión d'Inglaterra y Escocia en 1707, el númberu namái se basó nos monarques ingleses anteriores, y non nos escoceses. En 1953, sicasí, los nacionalistes escoceses desafiaron el derechu de la reina de llamase a sí mesmu "Sabela II", cuando nunca esistiera una reina llamada "Sabela I" n'Escocia. Nel casu del MacCormick vs Lord Defensor, la sesión de la Corte escocesa dictaminó contra los demandantes, alegando que yera una cuestión de decisión personal y de prerrogativa de la reina'l llamase asina. Sicasí, establecióse que los futuros monarques usaríen el más altu de los númberos ordinales ingleses y escoceses. Contrariamente a esta política, nun s'afecta la numberación.

Tradicionalmente, una firma del monarca inclúi'l so nome real (pero ensin ordinal) siguíu de la lletra R. La lletra representa a rex o regina ("rei" y "reina", respeutivamente, en llatín). Poro, la reina actual firma como "Elizabeth R" (n'español, "Isabel R"). Dende 1877 hasta 1948, el rei o la reina al mandu tamién roblaba con una I (imperator o imperatrix, en llatín) por cuenta de la so condición d'emperador o emperatriz de la India; por ello la reina Victoria roblaría como "Victoria RI".

Armes del Reinu

L'escudu d'armes usáu pol soberanu o la soberana, conocíu como les armes del reinu ye cuartiáu: nel primer y cuartu cuartel de gules; tres león pasantes asitiaos en palu d'oru, llinguaos, uñados y armaos d'azur; símbolu d'Inglaterra. Nel segundu, d'oru, un lleón rampante de gules, llinguáu uñado y armáu d'azur y una orla doble con flores de lliriu de gules, símbolu d'Escocia. Nel terceru, d'azur, una arpa d'oru con cuerdes de plata, símbolu d'Irlanda (del Norte). El lema ye Dieu et mon Droit (en francés "Dios y el mio Derechu"). Irlanda ta representada magar que la mayor parte de la isla nun forma parte del Reinu Xuníu; de la República d'Irlanda— namái Irlanda del Norte sigui siendo parte de Gran Bretaña.

N'Escocia, el monarca usa una forma alternativa de les Armes del Reinu, na cual los cuarteles I y IV representen a Escocia, el II a Inglaterra, y el III a Irlanda. El lema ye Nemo m'impune lacessit (en llatín, "Naide provócame con impunidá"); les bases son l'unicorniu y el lleón.

La bandera oficial del monarca nel Reinu Xuníu conozse como l'estandarte real, y describe a les Armes del Reinu (l'estandarte real usáu n'Escocia describe a la versión escocesa de les armes). Esta bandera namái s'esplega de los edificios, de les naves y de los vehículos nos cualos ta presente'l soberanu o la soberana; n'otros llugares cuelga la bandera de la Unión. L'estandarte real nunca se colgar a mediu estil porque siempres hai un soberanu; cuando unu muerre, el so socesor convertir en soberanu de forma inmediata.

Otros reinos

Ver tamién

Referencies

↑ Parliament Report on the powers of the Royal Prerogative
↑ Velde, François (12 de xunetu de 2006). «Royal Arms, Styles, and Titles of Great Britain: Westminster, 20 Oct 1604.». Heraldica. Consultáu'l 31 d'agostu de 2006.
↑ Los acontecimientos del sieglu XX n'Irlanda
↑ «The Invisible Crown». Monarchy Canada. The Monarchist League of Canada (23 de marzu de 1997). Archiváu dende l'orixinal, el 12 d'ochobre de 2006. Consultáu'l 31 d'agostu de 2006.
↑ «El gobiernu británicu va camudar la llei de socesión al tronu a estazón». Diariu'l Mundu (4 d'avientu de 2012). Consultáu'l 15 de febreru de 2014.
↑ «Les monarquíes europees dexen d'aguantase a les muyeres». BBC (6/2/12). Consultáu'l 15 de febreru de 2014.
↑ A Code Of Conduct And Guidance On Procedures For Ministers (impresu formalmente pol Primer Ministru en xunetu de 2001).
↑ En 1926, Julian H.G. Byng, I vizconde Byng de Vimy, Gobernador-Xeneral de Canadá (representando a la Corona británica nel reinu de Canadá, refugó un pidíu per parte del Primer Ministru de Canadá alrodiu d'eslleir al parllamentu minoritariu, bastiando una crisis constitucional. Vease Asuntu King-Byng).
↑ «80 Facts About the Queen». El Sitiu web oficial de la Monarquía británica. Consultáu'l 31 d'agostu de 2006.

Bibliografía

John Cannon, Ralph Griffiths: The Oxford Illustrated History of the British Monarchy. Oxford University Press, Oxford 2000. ISBN 0-19-289328-9
Antonia Fraser (Hrsg.): The Lives of the Kings & Queens of England. University of California Press, Berkeley 1998. ISBN 0-520-21938-4 (Biografíes de monarques ingleses y británicos)
Thomas Erskine, D.W. Limon, W.R. McKay: Parliamentary Practice. Butterworths Tolley, Londres 1997. ISBN 0-406-89587-2 (Artículu sobre'l Parllamentu británicu y la función del monarca nel mesmu)
Thomas Erskine: Constitutional History of England since the Accession of George the Third. Longmans, Green and Co., Londres 1896. (Llibru que fala de la situación histórica y política d'Inglaterra dende l'ascensu de Xurde III al poder)
Smith, Robert y John S. Moore (eds). The Families: The Complete Genealogy. Pimlico/Random House, 2002.

Enllaces esternos

Diomedes - Sitio web que presenta la historia d'Inglaterra y los sos monarques.
La nacencia del reinu d'Escocia
Sitiu web oficial de la corona británica (n'inglés)
History on the net - Sitio web que resume de forma detallada los principales fechos históricos de Gran Bretaña y los sos monarques (n'inglés)
Britannia - Los monarques británicos y les sos Cases Reales (n'inglés)
Reis y reines de Gran Bretaña en Geocities (n'inglés)

[1] Parliament Report on the powers of the Royal Prerogative

[2] Velde, François (12 de xunetu de 2006). «Royal Arms, Styles, and Titles of Great Britain: Westminster, 20 Oct 1604.». Heraldica. Consultáu'l 31 d'agostu de 2006.

[3] Los acontecimientos del sieglu XX n'Irlanda

[4] «The Invisible Crown». Monarchy Canada. The Monarchist League of Canada (23 de marzu de 1997). Archiváu dende l'orixinal, el 12 d'ochobre de 2006. Consultáu'l 31 d'agostu de 2006.

[5] «El gobiernu británicu va camudar la llei de socesión al tronu a estazón». Diariu'l Mundu (4 d'avientu de 2012). Consultáu'l 15 de febreru de 2014.

[6] «Les monarquíes europees dexen d'aguantase a les muyeres». BBC (6/2/12). Consultáu'l 15 de febreru de 2014.

[7] A Code Of Conduct And Guidance On Procedures For Ministers (impresu formalmente pol Primer Ministru en xunetu de 2001).

[8] En 1926, Julian H.G. Byng, I vizconde Byng de Vimy, Gobernador-Xeneral de Canadá (representando a la Corona británica nel reinu de Canadá, refugó un pidíu per parte del Primer Ministru de Canadá alrodiu d'eslleir al parllamentu minoritariu, bastiando una crisis constitucional. Vease Asuntu King-Byng).

[9] «80 Facts About the Queen». El Sitiu web oficial de la Monarquía británica. Consultáu'l 31 d'agostu de 2006.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]