Benoît Mandelbrot

Benoît Mandelbrot
Vida
Nacimientu	Varsovia, 20 de payares de 1924
Nacionalidá	Polonia Francia Estaos Xuníos
Muerte	Cambridge, 14 d'ochobre de 2010 (85 años)
Sepultura	Grove Street Cemetery (en)
Causa de la muerte	cáncer de páncrees
Familia
Casáu con	Aliette Kagan (en) (1955 – m. 2010)
Familia	ver Szolem Mandelbrojt (tíu paternu)
Estudios
Estudios	Universidá de París 1952) Philosophiæ doctor : matemátiques Lycée du Parc (es) (1944 - 1944) Escuela Politéunica (1945 - 1947) : inxeniería Institutu de Teunoloxía de California (1947 - 1949) maestría en ciencies : aeronáutica
Nivel d'estudios	doctoráu
Tesis	'
Direutor de tesis	Georges Darmois Paul Pierre Lévy
Direutor de tesis de	Murad Taqqu Ken Musgrave Laurent-Emmanuel Calvet Charles Meneveau Daniel Zajdenweber (en) Yuval Geffen (Feigenblat) (en)
Llingües falaes	francés inglés
Alumnu de	Gaston Julia (es)
Profesor de	Eugene Fama (es)
Oficiu	matemáticu, economista, profesor, científicu, escritor, informáticu teóricu, inxenieru, profesor universitariu
Emplegadores	Universidá de Lille  (1952 –  1953) Institute for Advanced Study (es)  (1953 –  1954) Centro Nacional para la Investigación Científica (es)  (1954 –  1958) IBM  (1958 –  1987) Yale  (1987 – Pacific Northwest National Laboratory (en)  (2005 –
Trabayos destacaos	Conxuntu de Mandelbrot Fractals: Form, Chance and Dimension (en) La geometría fractal de la naturaleza (es) Zipf–Mandelbrot law (en)
Premios	ver doctor honoris causa pola Universidá de Tel Aviv honorary doctor of the University of St Andrews Miembro de la Sociedad Estadounidense de Física IBM Fellow  (1958) Miembro de la Econometric Society  (1967) Fellow of the Institute of Mathematical Statistics  (1968) Fellow of the American Statistical Association  (1972) Medalla Barnard por Servicio Meritorio a la Ciencia  (1985) Medaya Franklin  (1986) Fellow of the American Geophysical Union  (1986) beca Alexander von Humboldt  (1987) Premio Humboldt  (1987) Oficial de la Lexón d'Honor  (1989) Premiu Harvey  (1989) Nevada Medal  (1991) Premiu Wolf en Física  (1993) Sterling Professor  (1999) Medaya John Scott  (1999) Lewis Fry Richardson Medal  (2000) William Procter Prize for Scientific Achievement  (2002) Premiu Xapón  (2003)
Miembru de	Colegio de Patafísica (es) Academia Nacional de Ciencies de los Estaos Xuníos Academia de les Artes y les Ciencies d'Estaos Xuníos Asociación d'Estaos Xuníos pa la Meyora de la Ciencia Institute of Mathematical Statistics (en) Econometric Society (es)
IMDb	nm0541707
users.math.yale.edu…

Benoît Mandelbrot (20 de payares de 1924, Varsovia – 14 d'ochobre de 2010, Cambridge) foi un matemáticu polacu nacionalizáu francés y d'Estaos Xuníos conocíu polos sos trabayos sobre los fractales. Ye consideráu'l principal responsable de la puxanza d'esti campu de les matemátiques dende l'entamu de los años setenta, lo mesmo que de la so popularidá al utilizar la ferramienta que se taba popularizando nésta dómina - l'ordenador - pa trazar los más conocíos exemplos de xeometría fractal: el conxuntu de Mandelbrot y los conxuntos de Julia. Gaston Julia afayó estos postreros y desenvolvió les matemátiques de los fractales, que depués desenvolvió Mandelbrot.

Datos biográficos

Nació'l 20 de payares de 1924 en Varsovia, Polonia, dientro d'una familia xudía culta d'orixe lituanu, morrió nel 2010. Foi introducíu al mundu de les matemátiques dende pequeñu gracies a los sos dos tíos. Cuando la so familia emigra a Francia en 1936, el so tíu Szolem Mandelbrot, profesor de matemátiques nel Collège de France y socesor de Hadamard nesti puestu, toma la responsabilidá de la so educación. Dempués de realizar los sos estudios na Universidá de Lyon ingresó a la École polytechnique, a temprana edá, en 1944, so la direición de Paul Lévy, quien tamién-y influyó fuertemente. Doctorar en matemátiques pola Universidá de París nel añu 1952. Darréu foise al MIT y depués al Institutu d'Estudios Avanzaos de Princeton, onde foi'l postreru estudiante de postdoctorado al cargu de John von Neumann. Dempués de diverses estancies en Xinebra y París acabó trabayando en IBM Research.

En 1967 publicó en Science «¿Cuántu mide la mariña de Gran Bretaña?», onde s'esponen les sos idees tempranes sobre los fractales.

Foi profesor d'economía na Universidá Harvard, d'inxeniería na Yale, de fisioloxía nel Colexu Albert Einstein de Medicina, y de matemátiques en París y Xinebra. Dende 1958 trabayó en IBM nel Centru de Investigación Thomas B. Watson en Nueva York.

Llogros científicos

Foi'l principal creador de la Xeometría Fractal, al referise al impautu d'esta disciplina na concepción ya interpretación de los oxetos que s'atopen na naturaleza. En 1982 publicó'l so llibru Fractal Geometry of Nature, nel qu'esplicaba les sos investigaciones nesti campu. La xeometría fractal estremar por un aproximamientu más astractu a la dimensión de la que caracteriza a la xeometría convencional.

El profesor Mandelbrot interesar por cuestiones que nunca antes esmolecieren a los científicos, como los patrones polos que se rixen la rugosidad o los resquiebros y quebres na naturaleza.

Mandelbrot sostuvo que los fractales, en munchos aspeutos, son más naturales, y por tanto meyor entendíos intuitivamente pol home, que los oxetos basaos na xeometría euclidiana, que fueron anidiaos artificialmente.

Les nubes nun son esferes, los montes nun son conos, les costes nun son círculos, y les corteces de los árboles nun son llises, nin los rescamplos viaxen nuna llinia recta.

Mandelbrot, del so llibru Introduction to The Fractal Geometry of Nature

Discutinios

Mandelbrot indicó la sobrevaloración de les matemátiques basaes n'analís alxebraicu dende'l sieglu XIX y dio igual importancia a la xeometría y al analís matemáticu visual, analís pal qu'él taba especialmente dotáu, sobre la que caltuvo que se fixeron llogros igual o más importantes como los de los antiguos griegos o Leonardo. Esta visión pocu ortodoxa costó-y dures crítiques per parte de los matemáticos más 'puros', especialmente al entamu de la so carrera.

Honores y premios

En 1985 recibió'l premiu "Barnard Medal for Meritorious Service to Science". Nos años siguientes recibió la "Franklin Medal". En 1987 foi gallardoniáu col premiu "Alexander von Humboldt"; tamién recibió la "Medaya Steindal" en 1988 y munchos otros premios, incluyendo la "Medaya Nevada" en 1991.

Conxuntu de Mandelbrot

El conxuntu de Mandelbrot ye un conxuntu matemáticu de puntos nel planu complexu, que'l so cantu forma un fractal. Esti conxuntu defínese asina, nel planu complexu:

ra. A partir de c, constrúyese una socesión por inducción:

$\left\{{\begin{matrix}z_{0}&=&0\qquad \ &{\text{(términu inicial)}}\qquad \\z_{n+1}&=&z_{n}^{2}+c&{\mbox{(rellación d'inducción)}}\end{matrix}}\right.$

Si esta socesión queda acutada, entós dizse que c pertenez al conxuntu de Mandelbrot, y si non, queda escluyíu del mesmu.

• Vistes del conxuntu de Mandelbrot. Cada socesiva imaxe ye una ampliación d'una seición de la imaxe previa.
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Ver tamién

• Fractal
• Conxuntu de Mandelbrot
• ¿Cuántu mide la mariña de Gran Bretaña?
• La xeometría fractal de la naturaleza

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Benoît Mandelbrot.
• Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a Benoît Mandelbrot.
• Entrevista Archiváu 2009-02-05 en Wayback Machine d'Eduard Punset a Benoît Mandelbrot.
• Páxina web B.Mandelbrot en Yale. Archiváu 2011-03-11 en Wayback Machine (n'inglés)
• Ted talk: "Benoit Mandelbrot: Fractals and the art of roughness" Archiváu 2014-02-17 en Wayback Machine
• Obituariu de Benoît Mandelbrot (The Economist)
• Documental sobre xeometría fractal na naturaleza (Inglés)

• Datos: Q101740
• Multimedia: Benoît Mandelbrot
• Cites famoses: Benoît Mandelbrot