তিল

তিল Sesame
Sesame plants
জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন
ৰাজ্য:	Plantae
(অশ্ৰেণীকৃত):	Angiosperms
(অশ্ৰেণীকৃত):	Eudicots
(অশ্ৰেণীকৃত):	Asterids
বৰ্গ:	Lamiales
পৰিয়াল:	Pedaliaceae
গণ:	Sesamum
প্ৰজাতি:	S. indicum
বৈজ্ঞানিক নাম
Sesamum indicum L.

তিল (pron.: /ˈsɛsəmiː/; বৈজ্ঞানিক নাম Sesamum indicum) এবিধ Sesamum গোত্ৰৰ ফুলৰ গছ। ইয়াৰ ওচৰ সম্বন্ধীয় উদ্ভিদ আফ্ৰিকাত যথেষ্ট পোৱা যায়। ভাৰততো ইয়াৰ কিছু জাতিত দেখা যায়। খোৱা বীজ হিচাপে ব্যৱহাৰ হোৱা তিল বিষুৱ অঞ্চলত যথেষ্ট পৰিমাণে খেতি হয়। সাধাৰণেত ইয়াৰ ফুল ৰং হালধীয়া হয় যদিও কিছু কিছু জাতৰ নীলা অথবা বেঙুনীয়াও দেখা যায়।

ইয়াৰ গছৰ উচ্চতা ৫০ ছে.মি. ৰ পৰা ১০০ ছে.মি.ৰ ভিতৰত হয়। পাত বিলাক গছডালৰ পৰস্পৰৰ বিপৰীত দিশত থাকে আৰু প্ৰায় ৪ ৰ পৰা ১৪ ছে.মি. দীঘল হয়। গছ জোপা গুৰি অংশই প্ৰায় ৫ ছে.মি. অঞ্চল অধিকাৰ কিৰ থাকে। ওপৰ দিশত ই ক্ৰমান্বেয় পাতল হৈ গৈ থাকে আৰু ফুল ফুলা অঞ্চলটো প্ৰায় ১ ছে.মি. বহল হয়ৈগ। ফুলবোৰ বগাৰ পৰা বেঙুনীয়া বৰণৰ হয়। ই টিলিঙা আকাৰৰ, প্ৰায় ৩ ৰ পৰা ৫ ছে.মি. দীঘল আৰু মুখত চাৰিটা ধেনুভিৰীয়া অংশ থাকে।

তথ্য সংগ্ৰহ

গ্ৰন্থ সংযোগ

• Bedigian, D. (1984). Sesamum indicum L. Crop origin, diversity, chemistry and ethnobotany (Ph.D. thesis). প্ৰকাশক Urbana-Champaign: University of Illinois. 
• Bedigian, D. (1985). "Is še-giš-i sesame or flax?". Bulletin on Sumerian Agriculture খণ্ড 2: 159–178. 
• Bedigian, D. (1988). "Sesamum indicum L. (Pedaliaceae): Ethnobotany in Sudan, crop diversity, lignans, origin, and related taxa". In Goldblatt P., Lowry P.P.. Modern Systematic Studies in African Botany. AETFAT Monographs in Systematic Botany. 25. প্ৰকাশক St. Louis, MO: Missouri Botanical Garden. পৃষ্ঠা. 315–321. 
• Bedigian, D. (1998). "Early history of sesame cultivation in the Near East and beyond". In Damania A.B., Valkoun J., Willcox G., Qualset C.O.. The Origins of Agriculture and Crop Domestication. The Harlan Symposium. প্ৰকাশক Aleppo: ICARDA. পৃষ্ঠা. 93–101. Archived from the original on 2008-04-01. http://www.ipgri.cgiar.org/publications/HTMLPublications/47/ch07.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 2012-03-23. 
• Bedigian, D. (2000). "Sesame". In Kiple K.F., Ornelas-Kiple C.K.. The Cambridge World History of Food. I. Cambridge University Press. পৃষ্ঠা. 411–421. 
• Bedigian, D.; Korošec-Koruza, Zora (2003). "Evolution of sesame revisited: domestication, diversity and prospects". Genetic Resources and Crop Evolution খণ্ড 50 (7): 779–787. doi:10.1023/A:1025029903549. ISSN 0925-9864. 
• Bedigian, D. (2003). "Sesame in Africa: origin and dispersals". In Neumann K., Butler A., Kahlheber S.. Food, Fuel and Fields — Progress in African Archaeobotany. Africa Praehistorica. প্ৰকাশক Cologne: Heinrich-Barth-Institute. পৃষ্ঠা. 17–36. 
• Bedigian, D. (2004). "Conspectus of Sesamum. Annex III" (PDF). IPGRI. Descriptors for Sesame (Sesamum spp.). প্ৰকাশক Rome: International Plant Genetic Resources Institute. পৃষ্ঠা. 61–63. Archived from the original on 2008-12-17. https://web.archive.org/web/20081217145140/http://www.ipgri.cgiar.org/publications/pdf/246.pdf। আহৰণ কৰা হৈছে: 2012-03-23. 
• Bedigian, D. (2004). "History and lore of sesame in Southwest Asia". Economic Botany খণ্ড 58 (3): 329–353. 
• Bedigian, D. (2006). "Assessment of sesame and its wild relatives in Africa". In Ghazanfar S.A., Beentje H.J.. Taxonomy and Ecology of African Plants, their Conservation and Sustainable Use. প্ৰকাশক Kew: Royal Botanic Gardens. পৃষ্ঠা. 481–491. 

• Bedigian, Dorothea (2010). Sesame: The Genus Sesamum. প্ৰকাশক St. Louis: Missouri Botanical Garden. ISBN 978-0-8493-3538-9. 

বাহ্যিক সংযোগ

• Sesamum indicum in Flora of Pakistan
• Katzer's Spice Pages: Sesame Archived 2007-03-14 at the Wayback Machine
• GFU for Underutilized Species
• pharmacographica indica page 42