Robert Gerwig

de Robert Gerwig

Dè Robert Gerwig (* 2. Mai 1820 in Karlsruè; † 6. Dezember 1885 am glychè Ort) isch èn dütschè Bauingenieur un Bolitiker z Baddè gsi.

Läbbè

Dè Gerwig isch z Karlsruè uffgwachsè. Nõch sinerè Ingenieursbrüèfig 1841 a dè Großherzoglichè Politechnischè Schuèl, dè spôterè Technischè Universidät, sinèrè Heimetschtadt isch er i dè Diènscht vo dè Obberdirèktion für Wasser- un Strõßèbau ydrèttè un isch si ganz Beruèfsläbbè lang mit èm Bau vo Ysèbaanè un Strõßè befasst gsi.

1850 hèt yn s badische Innèminischterium zum provisorischè Dirèktor vo dè neuè Uurmacherschuèl Furtwangè gmacht. Si isch gründet worrè, um s notlydende Uurmacherhandwärch vom Schwarzwald zu fördèrè. In sellèrè Bosition hèt er diè „vatterländischè Künschtler“ uffgruèfè, è neus Uurèghüüs z entwôrfè, woruus d „Baanhüüsleform“ als Inbegriff vo dè Schwarzwälder Kuckuggsuur druus hèrvorgangè isch. Dè Gerwig hèt sin Poschtè z Furtwangè 1857 uff eigènè Wunsch volõ. Auch als Dirèktor z Furtwangè isch dè Gerwig für d Obberdirèktion tätig gsi un hèt u. a. d Albdalschtrõß vo Albbrugg nõch St. Bläsy (ab 1853) entworfè, d Vobindig vo Obersimonswald-Furtwangè (1855–1857) un dè Rychenaudamm (1856–1858) sin au vo ym. 1859 hèt er d Rhybrugg zwǜschè Waldshuèt un Koblènz im Aargau, 1860–1863 d Fortsetzig vo dè Hochrhybaan vo Waldshuèt gu Konschtanz blaant. Zu dè glychè Zit isch 1859-1863 unter sinèrè Leitig d Strõß vo Vöörèbach übber d Fridrichshöchi nõch Villingè entschtandè. Als Si Hauptwärch gildet d Blaanig un dè Bau vo dè Schwarzwaldbaan Offèbürg-Singè 1863–1873. 1872–1875 hèt er sich beurlaubè lõ, demit er als leitendè Ingenieur bim Bau vo dè Nordrampè vo dè Gotthardbaan hèt wǜrkè chönnè. 1875 isch er als Vorschtand vo dè technischè Abdeilig vo dè Generaldirektion vo dè Badischè Staatsysèbaanè i dè badischè Staatsdiènscht zrugg gangè. Si letschtes Brojèkt isch d Höllèdalbaan 1884–1887 gsi, dèrrè iri Vollèndig hèt er nimmi erläbt.

Dè Gerwig isch fascht dryßig Johr lang au bolitisch engagyrt gsi. Zwǜschè 1855 un 1878 isch er mit meererè Johr Unterbrèchig als nationalliberalè Abgordnetè für d Waalchreis Wolfach-Furtwangè sowiè Pforzè i dè Zweitè Kammèrè vom badischè Landdaag ghoggèd. I èrè Ersatzwaal Èndi 1875 un nõmòll 1877, 1878 un 1881 isch er im Waalchreis Donaueschingè-Villingè i dè Rychsdaag gwäält worrè. Dört isch er als Fachmaa für Infraschtrukturfrõgè, z. B. d Rhykorrèktur un vo allem dè Baanbetrièb, uffdrèttè un hèt d Schutzzöll befürwortet für d Uurèinduschtry. Als Mitglyd vo dè Baukommission hèt er sich defür ygsetzt, dass dè Èntwurf vom Paul Wallot für dè neue Rychsdaagsbau ab 1884 vowǜrklicht worrè isch. Bi dè Waalè vom Hèrbscht 1884 hèt dè Gerwig uff è erneuti Kandidatur vozichtet.

Dè Robert Gerwig isch am 6. Dezembèr 1885 z Karlsruè durch è Schlägle gschtorbè. Si Grab isch dört uff èm Campo santo vom Hauptfridhof.

Ruum un Eer

de Gedenkschtei z Tribärg

Dè Gerwig-Blatz vor èm Fryburger Baanhof z Wyyre isch nõch ym benamst worrè, ebbèso dè Robert-Gerwig-Blatz z Furtwangè, an dèm sich s Uurèmuseum befindet, wo vo ym gründet worrè isch. In sinèrè Geburtsschtadt Karlsruè un z Furtwangè, z Villingè, Waldshuèt, Kirchzartè, Konschtanz, Singè un Radolfzell sin Strõßè nõch ym benannt worrè. Z Karlsruè un z Tribärg git au no Denkmòl für yn. Z Furtwangè sin diè beruèflichè Schuèlè, wo uss sinèrè Uurmacherschuèl abschtammèd, als Robert-Gerwig-Schuèl dauft worrè. Ebbèso sin diè Kaufmännischè Schuèlè z Singè als Robert-Gerwig-Schuèl Singè benamst worrè. Z Hausach isch s Gǜmnasium nõch èm Gerwig benannt worrè.

I dè Johr 2009 un 2010 isch z Tribärg Gerwig - das Musical der Schwarzwaldbahn uffgfüürt worrè. D Urhebber vo dè Musig un èm Tegscht sin dè Journalischt Peter Bruker un sin Fründ, dè Musiger un Pädagog Rolf Langèbach.

Dè Gerwig isch ußerdèm zum ußerordentlichè Mitglyd vo dè Königlich Preußischè Akademy vom Bauwesè z Bèrlin ernannt worrè.

Wärch

s Viadukt übber d Ravennaschlucht um 1900

• Als Dirèktor vo dè Uurmacherschuèl Furtwangè hèt er dè Schwarzwälder "Baanhüsleuur" zum Durchbruch voholfè, er hèt mit ènèrè Uurèsammlig ab 1852 dè Grundstock für s Dütsche Uurèmuseum Furtwangè glait.
• Blaanig un Bau:
  • Rhybrugg Waldshuèt-Koblènz (1858–1859)
  • Hochrhybaan Waldshuèt-Konschtanz (1860–1863)
  • Schwarzwaldbaan (1863–1873)
  • Fridrichsschtollè z Baddè-Baddè (1868–1871)
  • Höllèdalbaan mit Ravennabrugg (ab 1882, nit zu Läbzitè fèrtig worrè)

Literadur

• Walter Sbrzesny: Gerwig, Robert. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 6, Duncker & Humblot, Berlin 1964, ISBN 3-428-00187-7, S. 338.
• Fridrich vo Weech: Gerwig, Robert. In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 49, Duncker & Humblot, Leipzig 1904, S. 315–317.
• Auguscht vo Würthenau: Gerwig, Robert. In: Friedrich von Weech (Hrsg.): Badischi Biographiè. IV. Theil. Braun, Karlsruè 1891, S. 149–153 (Digitalisat)
• Michael Tocha: Robert Gerwig als Reichstagsabgeordneter für Donaueschingen-Villingen. In: Schriften des Vereins für Geschichte und Naturgeschichte der Baar, 57, 2014, S. 75–84.

Weblingg

 Commons: Robert Gerwig – Sammlig vo Multimediadateie

• Robert Gerwig uff dè Sitè vo dè Furtwanger Robert-Gerwig-Schuèl mit dè Uurmacherschuèl vom Gerwig
• Robert Gerwig im Stadtwiki Charlsrue
• Robert Gerwig in dr Datebank vu dr Ryychsdagsabgordnete
• Vorlage:Biorabk
• Bau der Schwarzwaldbahn, Materialien, Exkursionsvorschläge auf dem Landesbildungsserver Baden-Württemberg

Einzelnõchwys

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Robert_Gerwig“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.