Winter
Dr Winter isch di cheltscht vu dr vier Johreszyte in dr gmäßigte un arktische Klimazone vu dr Ärd. Je nodäm, eb dr Winter uf dr Nord- oder dr Sidhalbchugle herrscht, wird unterschide zwisch em Nordwinter un em Sidwinter. Dr Nordwinter findet glychzytig mit em Sidsummer statt.
D Johreszyte entstehn, wel d Ärdrotation nit in dr Ebeni vu dr Umlaufbahn um d Sunne erfolgt, sundern um 23,4° gnaigt isch. Doderdur lige Sid- un Nordpol im Wächsel als e halb Johr im Sunneliecht, un dr Zenitstand vu dr Sonne wächslet im Johreskrais zwisch em sidlige un em nerdlige Wändekrais. An dr geografische Pol herrscht e halbes Johr lang d „Polarnacht“, in dr Nechi vu dr Polarkrais goht si ne baar Däg bis Wuche.
Duur
ändereAstronomisch fangt dr Winter mit dr Wintersunnewändi aa, em Zytpunkt, wu d Sunne sänkrächt iber em Wändekrais vu dr andere Ärdhelfti stoht un d Däg am chirzeschte sin:
- uf dr Nordhemisphäre am 21. oder 22. Dezämber un
- uf dr Sidhemisphäre am 21. Juni.
Derno wäre d Däg wider lenger un d Nächt chirzer. Dr Winter hert uf mit dr Friehjohrs-Dag-un-Nacht-Glychi am
- 20. Merz oder in dr Nacht zum 21. Merz uf dr Nordhalbchugle un am
- 22. oder 23. Septämber fir d Sidhalbchugle.
Dr Winter goht dodermit 89 Däg uf dr Nordhalbchugle un 93 Däg uf dr Sidhalbchugle.
Wel d Umlaufbahn vu dr Ärd um d Sunnen um 1,7 Prozänt vun ere Kraisbahn abwycht, sin di vier Johreszyte nit ganz glych lang. D Nordwinter sin wäg dr Sunnenechi (Perihel am 3. Jänner) e weng chirzer un milder wie d Sidwinter.
Meteorologisch fangt dr Nordwinter am 1. Dezämber aa un dr Sidwinter am 1. Juni, wel d Meteorologe bi dr Johresyzte alliwyl volli Monet zelle.
Phänologisch cha dr Winteraafang zimli vum astronomische abwyche un hangt unter anderem ab vu dr Kontinäntalitet vum Klima.
Fescht un Fyrtig
ändereLiteratur
ändere- Joachim Herrmann: dtv-Taschenbuch Astronomie, S. 41–44 (Jahreszeiten), 15. Auflage, München 2005.
- Julius Bartels: Fischer-Lexikon Geophysik (Jahreszeiten, Wetter), Frankfurt 1960.
Weblink
ändere- Commons: Winter – Sammlig vo Multimediadateie
- Winter im dütschsprochige Wikisource
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Winter“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |