Zanzibar-rewolusie

Zanzibar-rewolusie
Zanzibar en Pemba
Datum 12 Januarie 1964 Ligging Zanzibar Resultaat Revolusionêre oorwinning Val van die Sultanaat Zanzibar Stigting van die Volksrepubliek Zanzibar
Strydende partye
Revolutionaries Afro-Shirazi Party Umma Party	Sultanaat Zanzibar
Bevelvoerders
John Okello	Sultan Jamshid bin Abdullah
Sterkte
600–800 man	Zanzibar Polisiemag
Ongevalle
Minstens 80 vermoor en 200 beseer tydens die rewolusie (die meerderheid was Arabiere) Tot 20 000 burgerlikes is dood in die nasleep

Die Zanzibar-rewolusie het op 12 Januarie 1964 in die Sultanaat van Zanzibar plaasgevind. Kommunistiese rebelle het die regering wat in Desember 1963 verkies is, afgekeur en die heerser, Sultan Jamsjiid Bin Abdalla, verjaag. Na die rewolusie het die rebelle die Volksrepubliek van Zanzibar en Pemba uitgeroep. Drie maande na die beslaglegging van mag het Zanzibar saamgesmelt met die Republiek van Tanganjika en die nuwe staat van Tanzanië gevorm.

Staatsgreep

Die rewolusie van Zanzibar het op een dag plaasgevind: 12 Januarie 1964. Die rebelle het binne drie uur die mag op die eiland oorgeneem. Die staatsgreep is uitgevoer deur ongeveer 600 swart Afrika-rebelle, via die radio het die rebelle gekommunikeer dat hul magte baie keer groter was. Die rebelle is onder leiding van John Okello, wat homself tot 'Veldmaarskalk' verklaar het. John Okello was nie bekend op Zanzibar nie, hy het as huisskilder gewerk. Okello het oorspronklik van die vasteland gekom, waarskynlik uit Uganda. In sy eie woorde was Okello in sy drome van God opdrag gegee om die mag van die Arabiere op Zanzibar en Pemba te verbreek en om 'n revolusionêre staat te vestig.

Niemand het die rewolusie verwag nie. Dit het die rebelle toegelaat om die verrasde polisie vinnig te ontwapen. Hulle het die hoofgeboue in Steendorp oorgeneem en die regeringsamptenare uitgedryf. Okello het Sultan Jamsjiid Bin Abdalla beveel om selfmoord te pleeg. Die Sultan het egter met sy familie en sommige ministers ontsnap en na die Verenigde Koninkryk gevlug. Sultan Sayyid Jamshid bin 'Abdu'llah GCMG woon daarna in ballingskap, eers in Londen en later in Portsmouth.

Etniese geweld

Die kommunistiese rebelle het die mag direk oorgeneem. In hul oorwinnings het die swart kommunistiese rebelle die Arabiese en Asiatiese eilandbewoners geteiken. Die Kommuniste het gevoel dat hulle onderdruk en uitgebuit is. Die mag in Zanzibar was grootliks in die hande van Arabiere, die Asiërs (veral Indiërs) het goed gevaar in die handel en was voorspoedig in vergelyking met ander. Onmiddellik na die rewolusie was daar 'n massamoord op Arabiere en Asiërs. In die slagting sterf tussen 5 000 en 12 000 persone. Die rewolusie en die daaropvolgende massamoord het egter nie baie publisiteit gekry nie. Toevallig, net in daardie tydperk en in daardie omgewing, het die Italiaanse filmmaker Gualtiero Jacopetti die film Africa Addio geskiet. Van 'n klein vliegtuig het hy die bloedbad op film opgeneem. Die beelde kan in die film Africa Addio gesien word. Dit is ook die enigste beelde wat ooit van hierdie slagting geneem is.

Na die massamoord het duisende Asiërs en Arabiere uit Zanzibar gevlug. Hul besittings is deur die rebelle in die naam van die staat gekonfiskeer.

Na die rewolusie

Na die rewolusie het die rebelle 'n regering saam met sjeik Abeid Amani Karume as president aangestel. Karume het die Volksrepubliek van Zanzibar en Pemba uitgeroep en het 'n regering gevorm wat bestaan uit twee partye: die Afro-Shirazi-party (ASP) en die Umma-party (Party van die Massa). Die Umma-party was spoedig buitespel geplaas, waarna Karume sy ASP die enigste toegelate party gemaak het. In April 1964 onderteken Karume 'n verdrag met Tanganjika, wat op 26 April 1964 die Verenigde Republiek van Tanzanië gelei het. Sjeik Abeid Karume het president van die semi-outonome staat van Zanzibar gebly en het 'n buitelandse beleid georganiseer deur bande met Oos-Europa, die Sowjetunie en die Volksrepubliek China te smee. Grondhervormings word in Zanzibar uitgevoer: besit is deur die staat beslag gelê en verdeel tussen die inwoners met die voormalige rebelle en ondersteuners van die ASP as belangrikste voordeeltrekkers.

In 1972 is president Karume vermoor, hy word opgevolg deur die meer gematigde sjeik Aboud Jumbe. Zanzibar ontwikkel sedert die 1980's in 'n meer demokratiese rigting.

Bronne en eksterne skakels

• (en) Die Revolusie in Zanzibar
• (en) Die Revolusie in Zanzibar 2
• (en) Beskrywing van die CIA