Gaan na inhoud

Township

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
’n Uitsig oor Khayelitsha, ’n township naby Kaapstad.

Die term township (of die verouderde lokasie) verwys gewoonlik na ’n onderontwikkelde, gesegregeerde woonbuurt in Suid-Afrika waar gekleurdes van die 19de eeu af woon. Met gekleurdes word bedoel swart mense, bruin mense en Indiërs. Townships is tradisioneel aan die rand van ’n stad of dorp gebou.[1][2]

Die woord "township" het nie vandag ’n rassekonnotasie nie, maar die woord "lokasie" wel. Die Woordeboek van die Afrikaanse Taal noem dit "rassisties, verouderd"[3] en die HAT meen dis "tans te vermy".[4]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]
Kinders in ’n township in 1989.
Kinders in ’n township in 2011.

In die eerste helfte van die 20ste eeu het die meerderheid van die swart bevolking in Suid-Afrika se stedelike gebiede in hostels en kamers gebly wat deur werkgewers verskaf is. Tydens en ná die Tweede Wêreldoorlog het stedelike gebiede ’n vinnige groei beleef terwyl wette verslap het. Nie werkgewers of die regering het nuwe akkommodasie gebou vir die mense wat na die stede gestroom het nie. Dit het gelei tot swak lewensomstandighede en die gebrek aan geriewe, asook hoër geweld- en misdaadvlakke. Hoë huur en oorbewoning het gelei tot die besetting van grond buite die stede en die groei van plakkersbuurte wat grootliks deur die regering geïgnoreer is.[5]

Teen 1950 het ’n aansienlike deel van die swart stedelike bevolking in townships gewoon: meer as 100 000 in die Witwatersrand-gebied, 50 000 in Cato Manor in Durban en sowat 150 000 swart en bruin mense in townships in Kaapstad.[5]

Apartheid

[wysig | wysig bron]

Tydens die apartheidsera is baie gekleurde mense uit eiendom gesit in wat as "wit gebiede" beskou is en gedwing om na gesegregeerde townships te trek. Aparte townships is vir swart, bruin, en Indiërmense opgerig volgens die Wet op Bevolkingsregistrasie. Wette wat die apartheidsregering in staat gestel het om dit te doen, het die Groepsgebiedewet ingesluit.

In dié tyd is die townships ook "lokasies" genoem.

Ná apartheid

[wysig | wysig bron]

Feitlik alle Suid-Afrikaanse dorpe en stede het township naby. In sommige was daar sedert 1994 vinnige ontwikkeling, soos ryk en middelklasgebiede in byvoorbeeld Soweto en Chatsworth.

Lokasies

[wysig | wysig bron]

’n Lokasie was nedersettings wat sedert die laat 19de eeu[6] tot die einde van die apartheidsera vir gekleurde mense (hoofsaaklik swart en bruin mense) buite dorpe en stede aangelê is. Lokasie is ’n ou woord wat in die apartheidsjare is. Dit word nie in die moderne konteks gebruik nie.

Lys van townships

[wysig | wysig bron]

Van die bekende townships sluit in:

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. Pettman, Charles (1913). Africanderisms; a glossary of South African colloquial words and phrases and of place and other names. Longmans, Green and Co. p. 298.
  2. International Encyclopedia of the Social Sciences (PDF). p. 406.[dooie skakel]
  3. "Lokasie" in die Woordeboek van die Afrikaanse Taal. Aanlyn by viva-afrikaans.org (intekening nodig).
  4. "Lokasie" in die HAT. Aanlyn by viva-afrikaans.org (intekening nodig).
  5. 5,0 5,1 Seekings, Jeremy; Nattrass, Nicoli (2005). "Class, Race, and Inequality in South Africa" (PDF). sahistory.org.za. Yale University Press. p. 63. Besoek op 23 Mei 2017.
  6. Volgens A Dictionary of South African English (1987) word geskryf: 2. prob. obsolescent. A segregated area on the outskirts of a town or city set aside for black, usu. African, housing and accommodation, which whites require a permit to enter: see also township. [from Latin locatus fr. locare to place. see Shaw 1847 (Rev. William Shaw). Die Afrikaanse woord lokasie is reeds in 1936 in die Verklarende Afrikaanse Woordeboek opgeneem (bl. 308): loka'sie, -s: buurt buite ’n dorp of stad waar Naturelle woon.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]