Gaan na inhoud

Ryp

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
'n Nederlandse bioskoopjoernaal uit 1963 oor die skoonheid van ryp.
Ryp in die skadu

Ryp is 'n wit neerslag wat soms op gras, struike en voorwerpe soos dakke, hekke en motors aangetref word. Dit ontstaan by temperature onder nul grade celsius as gevolg van die oorgang van waterdamp in ys.

Yskristalle op 'n grafsteen in Wedde, Groningen

Ryp ontstaan by voorkeur tydens 'n rustige, helder nag op voorwerpe wat gou warmte verloor deur uitstraling na die ruimte. Sodra die temperatuur van die voorwerp onder vriespunt daal, gaan die waterdamp direk oor in yskristalletjies, bv. op die raam van buite geparkeerde motors na 'n koue winter nag. Hierdie proses staan bekend as (ver)ryping of desublimering.

Ryp kan ook ontstaan deurdat die waterdamp by afkoeling eers as dou neerslaan en daarna vries.

Ryp het 'n kristalagtige struktuur, meestal in die vorm van naalde, skubbe, waaiers of vere, afhanklik van die vogtigheid van die lug, die temperatuur, die warmtekapasiteit en warmtegeleiding van die voorwerp waarop dit neerslaan asook die temperatuur en beweging van die lug.

Ryp kan ook ontstaan deur kapillêre werking, veral in die geval van plante of grond. In dié geval onttrek 'n yskristal water uit klein kanaaltjes, waardeur die ys kristal van binneuit aangroei.

Ruigryp

[wysig | wysig bron]

By mis sweef fyn waterdruppeltjies in die lug. Daal die temperatuur onder nul grade celsius, dan raak die waterdruppeltjies so koud dat hulle vries sodra hulle aan iets in aanraking kom. In hierdie geval praat weerkundiges van ruigryp. Hierdie vorm van neerslag kom minder dikwels as gewone ryp voor aangesien ook mis teenwoordig moet wees.

Ruigryp by turbulente lugstroming
Ruigryp by laminêre lugstroming