Pantar
| Pantar Inheemse naam: Pulau Pantar, Gale Awa | |
|---|---|
 Die Alor-argipel | |
| Geografie | |
| |
| Ligging | Suidoos-Asië |
| Koördinate | 08°25′S 124°07′O / 8.417°S 124.117°O |
| Argipel | Klein-Soenda-eilande
|
| Oppervlakte | 728 vk km
|
| Administrasie | |
 Indonesië
| |
| Provinsie | Oos-Nusa Tenggara
|
| Hoofstad | Alor |
| Grootste stad | Baranusa en Kabir
|
| Demografie | |
| Bevolking | 39 856
|
Pantar is 'n eiland in die Indonesiese provinsie Oos-Nusa Tenggara wat tot die Alor-argipel behoort.
Die eiland is noordelik van Timor en westelik van Alor geleë. Dit is 50 km lank en 29 km breed. Die oppervlakte is 720 km². Dit tel omtrent 30 000 inwoners.
Siroeng
[wysig | wysig bron]
Die eiland is vulkanies en word deur die Siroeng-vulkaan beheers. Die berg is 862 m hoog. Die vulkaan is in die suide van die eiland geleë en het 'n kaldera wat 2 km breed is en wat in die reëntyd met sure water gevul is. Berg Siroeng (Gunung Sirung) het 'n lawakoepel aan die wesrand van die kaldera. In die groot krater is fumaroles en kokende bronne. Die vulkaniese gasse wat opborrel is ryk aan chloor. Daar was 'n uitbarsting op 14–15 Junie 1934 met as wat op die dorp Ilakalau geval het en 30 m hoë lawafonteine. In 1987 was daar 'n 6,5 aardbewing en in 2004 was daar persberigte oor aktiwiteit wat deur die outoriteite ontken is.[1] Die laaste uitbarsting was in Mei 2012 en dit het 'n rookwolk 3,5 km in die atmosfeer gestuur.[2]
Tale en geskiedenis
[wysig | wysig bron]Daar word verskeie tale op die eiland gepraat. Tale soos Wes-Pantar, Blagar, Deing, Sar, Klamu, Teiwa, Kroku en Kaera behoort tot die Alor-Pantar-familie van die Papoeatale. Verwante tale van hierdie familie word ook op Alor en Timor gepraat. Die grootste van hierdie tale op die eiland is Wes-Pantar met omtrent 10 000 sprekers.
Daar is ook 'n Austronesiese taal, Alor, wat sprekers op die eiland het. Die Austronesiërs het hier omstreeks 1300 aangekom.[3] In die Nāgara-Kĕrtāgama van die 14de eeu word tussen 'n lang lys van afhanklike gebiede van die Majapahit-ryk 'n plek "Galiyao" genoem en in die 16de eeu verskyn hierdie naam in die vorm Galiau op 'n kaart.[4] Die bevelhebber van die Nederlandse beleg van die Portugese op die eiland Solor (1613[5]) praat van Gallejau. Daar het lank onsekerheid bestaan oor die vraag of hierdie naam na die eiland Pantar verwys. In 2010 het die taalkundige Gary Holton nogtans opgemerk dat in Wes-Pantar, die eiland se grootste Papoeataal die eiland ook vandag Gale Awa genoem word en in Teiwa, 'n kleiner lid van hierdie taalfamilie Galiyawa.[4] Die Portugese het tot 1860 die eiland opgeëis, maar min invloed uitgeoefen. Die Nederlandse koloniale invloed was ook taamlik beperk. In 1937 het net 7,5% skoolgegaan en die blootstelling aan Maleis was gering. 'n Deel van die bevolking het nogtans in hierdie tyd Christelik geword. Sedert die 1960's staan die tale egter onder druk van Indonesies wat op skool gebruik word.[3]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Volcano discovery
- ↑ roam Indonesia
- ↑ 3,0 3,1 The Alor-Pantar languages: History and typology, Marian Klamer, Language Science Press, 2017, ISBN 3-944675-94-0, ISBN 978-3-944675-94-7
- ↑ 4,0 4,1 Gary Holton An etymology for Galiyao 2010
- ↑ (nl) VOC-webwerf
Eksterne skakls
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Pantar.
