Pergamonmuseum
Berlyn
Zeusaltaar
Geopen in
Ligging
_1966,_MiNr_1229.jpg)
Museumsinsel Berlin
Unesco-wêrelderfenisterrein
Boustyl
Neoklassisisme
Boumeesters
Alfred Messel
Ludwig Hoffmann
Webtuiste
Die Pergamonmuseum maak deel uit van die museumkompleks wat op die Berlynse Museumeiland opgerig is.
Die museum is vanaf 1907 volgens 'n konsep van Wilhelm von Bode deur Alfred Messel beplan en tussen 1910 en 1930 volgens planne van Alfred Messel en Ludwig Hoffmann gebou om die Pergamonaltaar, wat deur Carl Humann in die huidige Turkye ontdek is, asook die versameling van post-antieke Duitse kunswerke uit die Skilderye- en Skulpturegalery – die sogenaamde Duitse Museum, die Suidwes-Asiatiese afdeling (tans Vorderasiatisches Museum Berlin) met Hetitiese, Assiriese, Babiloniese en Persiese kunswerke en die Islamitiese kunsafdeling (tans Museum vir Islamitiese Kuns), wat onder meer die Msjatta-fasade vertoon, te huisves. Elkeen van hierdie afdelings het oorspronklik sy eie naam gedra, en eers in 1958 het die museum sy huidige naam Pergamonmuseum gekry wat aanvanklik net vir die museumsale in die oosvleuel met hul antiekeversameling gebruik is.
Tans huisves die museum die antiekeversameling, die Suidwes-Asiatiese Museum en die Museum vir Islamitiese Kuns. Met 1 135 000 besoekers was die Pergamonmuseum in 2007 die mees besoekte Berlynse museum asook die mees besoekte kunsmuseum in Duitsland.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Die eerste Pergamonmuseum
[wysig | wysig bron]Die eerste Pergamonmuseum is tussen 1897 en 1899 deur Fritz Wolff gebou en in 1901 met die onthulling van 'n standbeeld van Carl Humann, wat deur Adolf Brütt geskep is, ingewy. In die museum se binnehof is reeds voorbeelde van antieke boukuns uit Pergamon, Priëne en Magnesia vertoon.
Nadat die eerste Pergamonmuseum in 1908 afgebreek is, is die Pergameense kunswerke na die oostelike suilesaal van die Berlynse Nuwe Museum verskuif waar hulle tot by die voltooiing van die tweede Pergamonmuseum vertoon is.
Die tweede Pergamonmuseum
[wysig | wysig bron]Aangesien die monumentale werke, wat tydens argeologiese opgrawings in Babilon, Oeroek, Assoer en Egipte ontdek is, in die eerste museumgebou nie op 'n gepaste manier vertoon kon word nie (die museum se fondament het begin wegsak, en daar was destyds blykbaar nie die politieke wil om die gebou te herstel nie), het Wilhelm von Bode, wat sedert 1905 as direkteur-generaal van die destyds Koninklike en vanaf 1918 Staatsmuseums van Berlyn gedien het, vanaf 1906 'n nuwe museumgebou op dieselfde erf beplan. Hier sou naas antieke boukuns in die noordvleuel ook post-antieke Duitse kunswerke in die Duitse Museum, asook die Suidwes-Asiatiese afdeling en (volgens planne wat vanaf die jaar 1927 bestaan het) die Islamitiese kunsafdeling gehuisves word.
Die monumentale museumgebou met drie vleuels in die strawwe Neo-klassisistiese styl is vanaf 1907 deur Alfred Messel ontwerp. Ná sy afsterwe in 1909 het sy vriend, die Berlynse boudirekteur Ludwig Hoffmann, die uitvoering van die gebou voortgesit. Ander argitekte, wat by die projekt betrokke was, het Wilhelm Wille, Walter Andrae (Suidwes-Asiatiese afdeling, tans die Suidwes-Asiatiese Museum), German Bestelmeyer (noordvleuel van die Duitse Museum) en Ernst Kühne, wat saam met Hoffmann die Islamitiese kunsafdeling en huidige Museum vir Islamitiese Kuns met die Msjatta-fasade ontwikkel het, ingesluit.
Saam met Theodor Wiegand het Ludwig Hoffmann die konsep vir die museumsale met antieke suile uit Priëne, Magnesia, Milet en Pergamon asook die saal vir die Pergamonaltaar en die Markpoort van Milet ontwikkel. Die boubedrywighede het in 1910 'n aanvang geneem, maar die museumgebou se voltooiing is as gevolg van die Eerste Wêreldoorlog, die Rewolusie van 1918 en die hiperinflasie in 1922/1923 vertraag. Eers in 1930 was die museum grotendeels voltooi en kon die vier museums, wat daarin gehuisves is, ingewy word.
Op hierdie tydstip was die saal met kolonnades by die Kupfergraben, wat deur Messel en Hoffmann ontwerp is, en die vleuel vir die Egiptiese Museum van Berlyn met sy Nofretete-skulptuur, wat tussen die Nuwe Museum en die Kupfergraben opgerig is, voltooi. Die museum se buitefasade is met Frankiese en Oberdorlase Thuringiese muschelkalk ('n besondere soort kalksteen wat in Duitsland voorkom), granodioriet uit die Lausitz-streek, Beuchase granietporfier uit Sakse en Kroatiese Bale-kalksteen versier.
Die Tweede Wêreldoorlog en die gevolge
[wysig | wysig bron]
Gedurende die Tweede Wêreldoorlog is die Pergamonmuseum deur lugaanvalle ernstig beskadig. Baie objekte is in veilige bewaring geplaas, en van die monumentale kunswerke is selfs ingemuur. 'n Groot deel van die museum se kunsskatte is in 1945 deur kunsbeskermingoffisiere van die Rooi Leër na Moskou en Leningrad vervoer om daar in Josef Stalin se beplande oorwinningsmuseum vertoon te word. Eers in 1958 het die Sowjet-owerhede die grootste deel van die kunsskatte weer aan die Duitse Demokratiese Republiek (DDR) oorhandig. Die Pergamonaltaar kon vervolgens weer in sy oorspronklike toestand van 1930 vertoon word, tog is die Duitse Museum nie meer herstel nie. Sy vroeëre versamelings was grotendeels na die skilderymuseum Gemäldegalerie Berlin en die kunsmuseum Skulpturensammlung und Museum für Byzantinische Kunst van die Museumsentrum Dahlem in Wes-Berlyn verskuif, terwyl ander kunswerke in 'n bunker in die stadsdistrik Friedrichshain verbrand het of tans sonder inagneming van die volkereg nog in die Poesjkin-museum in Moskou en die Hermitage in Sint Petersburg bewaar word. Volgens 'n ooreenkoms, wat in 1990 tussen die Bondsrepubliek Duitsland en Rusland gesluit is, moes die Russe hierdie kunswerke, waaronder die Skat van Priamos, al lank aan Duitsland teruggegee het, tog het die Russiese parlement en museumdirekteure in Moskou steeds geweier om hul verpligtings na te kom.
In die huidige Pergamonmuseum is die Antiekeversameling, die Suidwes-Asiatiese Museum, die Museum vir Islamitiese Kuns, die Oos-Asiatiese afdeling (wat in die DDR gestig is) en die Museum vir Duitse Volkskunde gehuisves. Die twee laasgenoemdes is in die vroeë 1990's weer verskuif om met hul nou verwante afdelings in Berlyn-Dahlem verenig te kan word.
Uitstalling
[wysig | wysig bron]Die Pergamonmuseum vertoon versamelings van drie museums – die Antiekeversameling, die Museum vir Islamitiese Kuns en die Suidwes-Asiatiese Museum. Die belangrikste antieke stukke bouwerk, wat hier besigtig kan word, is onder meer:
- die Pergamonaltaar,
- die Markpoort van Milet,
- die Isjtar-poort en die prosessiestraat van Babilon en
- die Msjatta-fasade.
Antiekeversameling
[wysig | wysig bron]
Die Antiekeversameling het sy oorsprong in die versamelings van antieke stukke wat deur die Brandenburgse keurvorste begin is. Die jaar 1698 word as die begin van die Antiekeversameling beskou – destyds is die privaat versameling van 'n Roomse argeoloog aangekoop. Met die opening van die Altes Museum (Ou Museum) in 1830 was 'n deel van die versameling vir die eerste keer ook vir die algemene publiek toeganklik. Beduidende dele van die versameling is later deur argeologiese opgrawings in Olimpia, Samos, Pergamon, Milet, Priëne en Didyma aangevul.
Met die Duitse verdeling ná die Tweede Wêreldoorlog is ook die Antiekeversameling verdeel. Die Pergamonmuseum in Oos-Berlyn is in 1959 heropen, terwyl die Wes-Berlynse versamelings tot in die jaar 1995 in die Stüler-gebou oorkant die Charlottenburg-kasteel vertoon is.
Die Antiekeversamelings word tans in twee museums gehuisves: in die Pergamonmuseum en in die hoofverdieping van die Ou Museum. Die Pergamonmuseum se versameling vertoon kunswerke uit die klassieke Griekse en Romeinse ouderdom: boukuns, skulpture, inskrifte, mosaïeke, bronsvoorwerpe en juweliersware. Die hooftrekpleisters vir besoekers is die Pergamonaltaar uit die 2de eeu v.C., waarvan die skulpturevries indrukwekkende tonele van die stryd tussen Gode en Gigante uitbeeld, en die Markpoort van Milet wat in die Romeinse periode ontstaan het. Verdere hoofstukke sluit die hoogargaïese Berlynse godin uit Keratea asook die laatargaïese Tronende Godin uit Tarent in.
Museum vir Islamitiese Kuns
[wysig | wysig bron]
Die Museum versamel en vertoon kunswerke van Islamitiese volkere wat in die periode tussen die 8ste en 19de eeu in die gebied tussen Spanje en Indië geskep is. Opgrawings in Ktesiphon, Samarra en Tabgha en die geleenthede om kunswerke aan te koop het daartoe gelei dat die versameling veral op Egipte, die Midde-Ooste en Iran fokus. Nogtans is daar ook baie objekte en groepe van kunswerke uit ander gebiede soos byvoorbeeld kalligrafie en miniatuurskilderye uit die Mogoelryk of Sisiliaanse ivoorkuns.
Beduidende stukke, wat van kunshistoriese belang of besonder gewild by museumbesoekers is, sluit kunswerke in soos:
- die Msjatta-fasade,
- die Aleppo-kamer,
- 'n koepel uit die Spaanse Alhambra,
- die Mihrab (gebedsnis) uit Kasjan,
- die Mihrab uit Konya,
- die Draak-Feniks-tapyt uit Klein-Asië uit die vroeë 15de eeu,
- 'n voubare Koranlessenaar uit Konya (13de eeu),
- en Islamitiese boekkuns (met wisselende uitstallings in die boekkunskabinette).
Naas sy permanente versameling vertoon die museum gereeld uitstallings oor moderne kuns uit die Islamitiese wêreld. Die uitstalling Turkish Delight in 2008 was byvoorbeeld aan eietydse Turkse ontwerpkuns gewy.
Suidwes-Asiatiese Museum
[wysig | wysig bron]Die Suidwes-Asiatiese Museum vertoon kunswerke van die Sumeriese, Babiloniese en Assiriese beskawings wat tydens argeologiese opgrawings deur Duitse wetenskaplikes, waaronder die Deutsche Orient-Gesellschaft, ontdek is. Hierdie stukke sluit groot monumente en reliëfs asook kleiner kultusvoorwerpe, juweliersware en huishoudelike gebruiksgoedere in.
Belangrike trekpleisters is die Babiloniese Isjtar-poort, 'n gedeelte van die prosessiestraat wat daarvoor geleë was asook die troonsaalfasade van koning Nebukadnezar II.
Meesterplan vir die Museumeiland
[wysig | wysig bron]
In die bestek van die sogenaamde Meesterplan vir die Museumeiland sal die Pergamonmuseum tot 'n sentrum van die museumkompleks uitgebou word aangesien dit op 'n aantreklike manier by die Nuwe Museum, die Bodemuseum, die Alte Nationalgalerie en die nuwe ingangsgebou kan aansluit.
In die jaar 2000 het argitekte 'n geleentheid gekry om hul voorstelle vir die bouprojek in 'n kompetisie te maak. Die Keulense argitek Oswald Mathias Ungers is as die wenner aangewys. Volgens sy planne sal die museumgebou gerestoureer word. Sy planne is egter omstrede omdat hulle die argitektoniese karakter van die Pergamonmuseum, wat sedert 1930 grotendeels in sy oorspronklike toestand bewaar gebly het, duidelik sal verander.
Die bestaande toegangsgebou in die erehof, wat in die 1980's opgerig is, sal deur 'n geabstraheerde portikus vervang en die binnehof, wat tot dusver in suidelike rigting oop is, deur middel van 'n vierde vleuel gesluit word. Die noordvleuel, wat vroeër die Duitse Museum gehuisves het en eweneens in sy oorspronklike toestand bewaar gebly het, sal geheel en al omgebou word. Sodoende sal van hierdie unieke voorbeeld van museumshervorming in die tydperk van die Weimarrepubliek min bewaar bly.
Die Pergamonmuseum sal deur middel van 'n Argeologiese Promenade in die grondverdiepings met die ander museumgeboue verbind word. Ook hierdie deel van die bouprojek is vanweë die hoë koste, wat daaraan verbonde is, en sy opvoedkundige konsep omstrede. Die Pergamonmuseum word vanaf 2008 stapsgewys gerestoureer.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- Hierdie artikel, of gedeeltes daarvan, is uit die volgende Wikipedia-artikel vertaal: Pergamonmuseum
- Nikolaus Bernau, Nadine Riedl: Für Kaiser und Reich. Die Antikenabteilung im Pergamonmuseum. In: Alexis Joachimides e.a. (reds.): Museumsinszenierungen. Zur Geschichte der Institution des Kunstmuseums. Die Berliner Museumslandschaft 1830–1990. Verlag der Kunst, Dresden und Basel 1995, ISBN 3-364-00325-4, bl. 171–190.
- Wilhelm von Bode: Denkschrift betreffend Erweiterungs- und Neubauten bei den Königlichen Museen in Berlin. Imberg & Lefson, Berlin 1907. Ook gepubliseer in: Wilhelm von Bode: Mein Leben. 2 boekdele. Verlag H. Reckendorf, Berlyn 1930.
- Nicola Crüsemann: Vom Zweistromland zum Kupfergraben. Vorgeschichte und Entstehungsjahre (1899–1918) der Vorderasiatischen Abteilung der Berliner Museen vor fach- und kulturpolitischen Hintergründen. Gebr. Mann, Berlyn 2001, ISBN 3-7861-2403-5 (Jahrbuch Der Berliner Museen N.F. boekdeel. 42, 2000, bylae; Dissertasie, Freie Universität Berlin. 1999).
- Olaf Matthes: Das Pergamonmuseum. Berlin-Edition, Berlyn 2006, ISBN 3-8148-0143-1.
- Andreas Scholl, Gertrud Platz (reds.): Altes Museum. Pergamonmuseum. Antikensammlung Staatlichen Museen zu Berlin. 3de, hersiene en uitgebreide uitgawe. Von Zabern, Mainz 2007, ISBN 978-3-8053-2449-6.
- Volker Viergutz: Berliner Museumskrieg. Ein unveröffentlichtes Kapitel der Lebenserinnerungen Ludwig Hoffmanns in Berlin und Geschichte und Gegenwart. In: Berlin in Geschichte und Gegenwart. Jahrbuch des Landesarchivs Berlin. 1993, 0175-8446, bl. 85–112. Behandel die geskil tussen Wilhelm von Bode en Ludwig Hoffmann oor die ontwerp vir die Pergamonmuseum.
- Carola Wedel (red.): Das Pergamonmuseum. Menschen, Mythen, Meisterwerke. Nicolai, Berlyn 2003, ISBN 3-89479-095-4.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron] |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Pergamonmuseum. |
- Museum
- Media
