Vrye sagteware
Vrye sagteware verwys na sagteware wat vry is eerder as dat dit gratis of verniet is (alhoewel laasgenoemde ook dikwels op vrye sagteware van toepassing is). Die gebruiker het die vryheid om die sagteware te gebruik, te kopieer, te versprei, te bestudeer, te verander of te verbeter.[1]
Die reg om 'n rekenaarprogram te studeer en te wysig, behels dat bronkode beskikbaar gestel word aan gebruikers van daardie program. Alhoewel dit dikwels 'toegang tot bronkode' of 'openbare beskikbaarheid' genoem word, beveel die Free Software Foundation aan om teen daardie terme te dink,[2] omdat dit die indruk kan gee dat gebruikers 'n verpligting het (in teenstelling met 'n reg) om nie-gebruikers 'n afskrif van die program te gee.
Alhoewel die term vrye sagteware is in die verlede losweg gebruik,[3] Richard Stallman word gekrediteer met die sinvolle definieise in die vrye sagteware-beweging in 1983 begin toe hy die GNU-projek geloods het: 'n gesamentlike poging om 'n bedryfstelsel te skep wat vryheid respekteer en die gees van samewerking te laat herleef.[4]
Konteks
wysigVrye sagteware verskil dus van:
- Sagteware soos Microsoft Office, Google Docs, Sheets, en Slides of iWork van Apple. Gebruikers kan nie hul bronkode studeer, verander en deel nie.
- freeware, wat 'n kategorie van sagteware is wat nie betaling vir basiese gebruik vereis nie.
Gratis sagteware kan 'n winsgewende, kommersiële aktiwiteit wees. Sommige gratis sagteware is ontwikkel deur vrywillige rekenaarprogrammeerders, terwyl ander deur korporasies ontwikkel word; of selfs deur albei.[5]
Die vier vryhede
wysigDie vier vryhede van vrye sagteware is:
- Die vryheid om die program vir enige doel te gebruik.
- Die vryheid om die program se werking te bestudeer en na gelang van jou behoeftes te verander.
- Die vryheid om die program te versprei om ander te help.
- Die vryheid om die program te verbeter, en met die verbeteringe aan die publiek vry te stel, sodat die hele gemeenskap daarby baat kan vind.
Voorbeelde
wysigDie Free Software Directory bevat 'n groot databasis van vrye sagteware pakkette. Van die bekendste voorbeelde sluit in Linux en die BSD bedryfstelsels, die GNU Compiler Collection en C-biblioteek; die MySQL relationele databasis; die Apache web server. Ander invloedryke voorbeelde sluit in die Emacs-teksredakteur; GIMP tekening en beeldredakteur; die X Window System grafiese vertoning stelsel; die LibreOffice kantoor suite; en die TeX- en LaTeX-tipesettingstelsels.
-
Kscreen-krunner.png KDE Plasma op Linux.
-
BgeCarSc.jpg Skep 'n 3D-motorsportwedstryd met die Blender Game Engine.
-
Replicant 4.0 on NexusS.png Replicant slimfoon,'n Android-gebaseerde stelsel wat 100% vrye sagteware is.
-
Libreoffice 5.3 writer MUFFIN interface.png Libreoffice
Sien ook
wysigVerwysings
wysig- ↑ Free Software Movement (gnu.org)
- ↑ "gnu.org". www.gnu.org (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Mei 2020. Besoek op 24 Januarie 2017.
- ↑ Shea, Tom (23 Junie 1983). "Free software - Free software is a junkyard of software spare parts". InfoWorld (in Duits). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 November 2018. Besoek op 10 Februarie 2016.
- ↑ Levi, Ran. "Richard Stallman and The History of Free Software and Open Source". Curious Minds Podcast (in Engels (VSA)). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Februarie 2020. Besoek op 17 Oktober 2017.
- ↑ Popp, Dr. Karl Michael (2015). Best Practices for commercial use of open source software. Norderstedt, Germany: Books on Demand. ISBN 978-3738619096.
Eksterne skakels
wysigWikiquote het aanhalings in verband met Vrye sagteware |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Vrye sagteware. |
- Definisie en filosofie
- Free Software Movement (gnu.org)
- Filosofie van die GNU Projek (gnu.org)
- Wat is vrye sagteware? (gnu.org)
- Wat is vrye sagteware? (fsf.org)
- Categories of free and nonfree software (gnu.org)
- Freedom for Users, Not for Software (Benjamin Mako Hill)
- What Does Free Mean? or What do you mean by Free Software? (debian.org)
- Aanbiedings
- Video en audio aanbiedings oor vrye sagteware (top link)
- Free as in Freedom (originally the oggcast of the Software Freedom Law Center)
- Sagteware
- Free Software from the GNU Project
- Free Software Directory (katalogus van bruikbare sagteware)