Robert Fludd
Robert Fludd of Robertus de Fluctibus (17 Januarie 1574 – Londen, 8 September 1637) was 'n Engelse geneesheer, wiskundige, astroloog en mistikus. Fludd speel 'n rol in die geskiedenis van die Rosekruisersbeweging deur met sy in 1617 gepubliseerde Tractatus apologeticus die gedagtegoed van die Societe Roseae Crucis te verdedig. Tussen 1598 en 1604 studeer Fludd geneeskunde, chemie en die okkultisme op die Europese vasteland, maar hy is veral bekend deur sy navorsing in die okkulte filosofie.
Robert Fludd | |
|---|---|
 | |
| Gebore | 17 Januarie 1574 |
| Sterf | 8 September 1637 (op 63) Londen, Engeland |
| Nasionaliteit |  Engeland |
| Beroep | geneesheer, wiskundige, astroloog, mistikus |
| Ouer(s) | Thomas Fludd en Elizabeth Andrews Fludd |
Lewe
wysigRobert Fludd is in 1574 gebore in Milgate House, in die gemeente van Bearsted in die graafskap Kent. Die doopregisters van die gemeente het verdwyn. Die kerk van die gemeente waar Fludd en sy voorouers begrawe is, is in die 'Milgate kapel' is naby die huidige stasie van Bearsted. Die familie was van Walliese oorsprong en kom uit Shropshire.[1] Aan die begin van koningin Elizabeth I van Engeland se regering het George Stonehouse van Milgate die regte vir die landgoed oorgedra aan Thomas Fludd, toe nog 'n skildknaap (esquire) was, wat later tot ridder verhef sou word.[1] Sir Thomas Fludd sterf op 30 Maart 1607. Sy seun sou, net soos vir sy moeder Elizabeth Andros, 'n monument vir hom laat oprigting in die kapel van Milgate. Uit die inskrywing op die monument blyk dat Robert die vyfde was "van die seuns wat geleef het."[1] Robert Fludd blyk ook trots te wees op sy afkoms as 'n ridder, want hy het gesê hy sal liewer sy universiteit doktersgraad verloor as sy adelike status.[2]
Op sewentienjarige ouderdom verloor Fludd sy moeder en daardie jaar skryf hy hom in vir die St. John's College in Oxford. Hy behaal sy BA-graad (in 'Kunste') op 3 Februarie 1596–97 en sy MA op 8 Julie 1598.[1] Sy jare by St John's het 'n groot indruk op hom gemaak, en hy bly "te alle tye 'n troue en gehegte vriend en lid van die Kerk van Engeland.[3] "Na dit het hy nog natuurkunde (fisika) bestudeer en daarna vir naastenby 6 jaar gereis na Frankryk, Spanje, Italië en Duitsland. In die meeste lande het hy kennis gemaak met adelikes wat hy ook onderrig gegee het.[4] In Rome ontmoet hy Gruterus wat 'n groot invloed op hom sou uitoefen. Hy het as doktor afgestudeerd aan die universiteit van Leiden, was 'n entosiastiese versamelaar en uitgewer van boeke en het gespesialiseer in wiskunde, meganika en die uitvinding van masjiene.[5] Hy maak 'n aantal van sy eie resepte om siekes te behandel, daarby gebruik hy ook die stand van planete en die gestaltes van die maan.[6] Terug in Engeland behaal Fludd sy graad in Geneeskunde '(M.D.) op 16 Mei 1605.
Toe hy vir 'n eksamen voor die kollege van dokters verskyn op 7 Februarie 1607, het hy met sy minagting vir Galenus en sy dwepery met die Rosekruisers nie so 'n goeie indruk gemaak nie. Pas na verskeie eksamens word hy op 20 September 1609 toegelaat as Fellow of the College sodat hy 'n praktyk as arts in Londen, Fenchurchstraat, kon begin.[1] Robert Fludd trou nooit nie en laat geen erfgenamen na nie.
Filosofiese stelsel
wysig
Op sy reis in Europa het hy die geskrifte van Paracelsus ken. Hy het toe teruggekeer na Oxford, lid van Christus Kerk, behaalde sy mediese graad, en word uiteindelik 'n lid van die Kollege of Artse. Hy het met sukses in Londen gepraktiseer, al word gesê dat hy suiwer mediese behandeling vermeng met 'n groot deel geloofsgenesing. In navolging van Paracelsus, poog hy om 'n filosofiese stelsel te vorm, gebaseer op sowel die fisiese as die geestelike.[7]
Volgens Fludd was God die begin, die som van alle dinge waaruit alles voortgekom het, en alles sou ook tot God terugkeer. Die daad van die skepping beteken 'n skeiding van die aktiewe beginsel (lig) van die passiewe (duisternis) binne die goddelike eenheid. Die universum is saamgestel uit drie wêrelde:[7]
Die mens is die wêreld in miniatuur. Al die liggaam se dele stem ooreen op 'n simpatieke wyse met mekaar en werk op mekaar in. Vir die mens (en selfs vir 'n mineraal en vir 'n plant) is dit moontlik om 'n transformasie te ondergaan en so onsterflikheid te wen. Fludds se stelsel kan omskryf word as materialistiese Panteïsme . Allegories geïnterpreteer, stel hy dit voor as draer van die ware betekenis van die Christendom soos dit eers deur God aan Adam en die patriarge geopenbaar is en daarna 'n tweede keer deur Christus.[7]
Die idee van die moontlikheid tot transformasie wat elke stuk materie besit is tipies vir hermetiese en latere Rosekruisers. Hulle het beweer dat alle sigbare dinge voortgebring word deur die stryd tussen lig en duisternis, en dat elke stofdeel 'n vonk van goddelike essensie in hom het.[8] Fludd sê dit soos volg:[9]
"Dus het alle minerale deur hierdie lewensvonk in rudimentêre vorm die moontlikheid om in te groei om plante en groeiende organismes te word; dus het alle plante rudimentêre waarnemings wat hulle (in die loop van die eeue) moontlik in staat sal stel om te vervolmaak en om te sit in bewegende nuwe wesens." — Robert Fludd
Werk
wysigRobert Fludd verklaar hom openlik 'n geinisieerde van die Rosekruisers.[10] Met sy kundigheid van die alchemie noem hy dikwels uit Ficino se vertaling van die Hermetica en het die Hermes Trismegistos uitgeroep as 'die goddelikste van alle filosowe'.[11] Sy filosofie word uiteengesit in Utriusque Cosmi, Maioris Scilicet et Minoris, Metafysica, Physica, Atque Technica Historia (Die metafisiese, fisiese en tegniese geskiedenis van die twee wêrelde, naamlik die groter en kleiner), gepubliseer in Frankfurt tussen 1617 en 1621 deur Theodor De Bry die jongere. Dit is pragtig geïllustreer met etse van Matthew Merian, wat seker veelvuldige herdrukke stimuleer. Volgens Frances Yates weerspieël sy 'geheuestelsel' (dit beskryf in detail in The Art of Memory, bl. 321-341) die grondplan van Shakespeare se Globe Theatre (The Memory of Memory, hoofstuk XVI). Fludd was immers 'n entoesiastiese liefhebber van argitektuur, en was veral geïnteresseerd in die ontwerp van teaters. Volgens sy visie kon die podium van 'n teater beskou word as die 'mikrokosmos' wat die 'makrokosmos' daarbuite weerspieël.[12]
In 1618, skryf Fludd Musica Mundana waarin dit teorieë oor die musiek beskryf, waaronder sy mondelinge (ook bekend as "goddelike" of "hemelse") monochord. In 1630 het Fludd 'n aantal ewigdurende bewegingmasjiene voorgestel. Ander persone het probeer om in die jare 1870 die oktrooi te verkry op variante van die Fludd-masjien. Dit werk deur hersirkulasie, deur middel van 'n waterwiel en 'n Skroef van Archimedes. Die apparaat pomp die water terug in sy eie voorraad tenks.
Fludd was die eerste wat die sirkulasie van die bloed behandel en daarmee ook tot die regte gevolgtrekking gekom het. Sy gevolgtrekking was gebaseer op die mikrokosmos-makrokosmos-analogie, 'n teorie waarin alle gebeure in die mikrokosmos (die mens) beïnvloed word deur die makrokosmos (die hemel). Sy teorie was dat dit bloed moet sirkuleer, want die hart is soos die son en die bloed soos die planete wat voortdurend in beweging is en, soos in daardie tyd bekend was, om die son draai. William Harvey verklaar later die sirkulasie van bloed in moderne en eksperimentele terme, alhoewel hy steeds na die mikrokosmos-makrokosmos-analogie van Fludd verwys.
Alhoewel hy 'n vroom Christen was, is sy boeke deur die pous op die indeks gesit. Vanweë sy aktiwiteite as student van die okkulte en van die leer van Paracelsus, kry hy ook net toegang tot die Koninklike Kollege van Artse.
Publikasies
wysig- Tractatus apologeticus integritatem Societatis de Rosea Cruce defendens, Leiden 1617
- Tractatus theologico-philosophicus, Oppenheim 1617
- Utriusque cosmi maioris scilicet et minoris Metaphysica, physica atque technica Historia, (Metaphysik und Natur- und Kunstgeschichte beider Welten, nämlich des Makro- und des Mikrokosmos), 2 Bde., Oppenheim, Frankfurt 1617
- Tractatus secundus. De naturae simia seu technica macrocosmi historia, Oppenheim 1618, Frankfurt 1624
- Monochordium Mundi symphoniacum J. Kepplero oppositum, Frankfurt 1622
- Philosophia sacra et vera christiana seu Meteorologia cosmica, Frankfurt 1626
- Sophiae cum memoria certamen, 1629
- Clavis philosophiae et alchymiae, 1633
- Philosophia Moysaica, Gouda 1638, engl. Londen 1659.
Literatuur
wysig- Craven, J. B.: Robert Fludd. 1902
- Hemprich, R. F.: Robert Fludd. Leben und Schriften. 1908
- Debus: A. G.: The English Paracelsians. Londen 1965, New York 1966
- Godwin, J.: Robert Fludd. Hermetic Philosopher and Surveyor of two Worlds. Londen 1979
- Huffman, W. H.: Robert Fludd and the end of the Renaissance. Londen 1988.
- Bayard, Jean-Pierre (1990) De Rozenkruisers: historie, traditie, rituelen Tirion
- Roob, Alexander (1997) Alchemie & Mystiek Taschen
Verwysings
wysig- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Dr. Robert Fludd, J.B.Craven
- ↑ "I had rather be without any degree in University than lose the honour was left me by my ancestors"
- ↑ Craven, 22
- ↑ Fludd se inleidende nota Lectori Benevolo by sy Tractatus Secundus de natura Simia.
- ↑ Robert Fludd: and for his excellency in the Mathematick and in the Art of Motions and Inventions of machines
- ↑ So raai hy aan om 'n lyer aan verkalkte ledemate te behandel deur "stukke van sy vel of naels aan 'n wilg vas te maak as die maan groeiend was en daar planete in 'n sterk teken van die Tweeling staan".
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Encyclopædia Britannica 11th Edition: 'Fludd, Robert', werk in die publieke domein
- ↑ De Sluier van Isis, [258], Blavatsky
- ↑ Hargrave Jennings, 'The Rosicucians'
- ↑ The Philosophers Stone, Peter Marshall
- ↑ 'Trismegistus, the most divine of all philosophers", Utriusque Cosmi, Frankfurt, 1616–1618, Deel 1 Bl. 11,12
- ↑ Alchemy and Alchemists, Sean Martin, bl.130
Bron
wysig- Hierdie artikel is vertaal vanuit die Nederlandse Wikipedia
Eksterne skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Robert Fludd.- (en) Rosicrucian apologists: Robert Fludd
