Richard Rorty
Richard McKay Rorty (gebore 4 Oktober 1931 in New York Stad, oorlede 8 Junie 2007) was 'n Amerikaanse filosoof. In die humoristiese Filosofiese Leksikon, word 'rorty' gedefinieer as "onverbeterbaar" (Engels: incorrigible), wat 'n opsomming bied van beide Rorty se loopbaan en die filosofiese gemeenskap se reaksie op sy denke.
| Richard McKay Rorty | |
| |
| Gebore | 4 Oktober 1931 New York Stad, New York |
|---|---|
| Oorlede | 8 Junie 2007 (op 75) Palo Alto, Kalifornië |
| Nasionaliteit |  Verenigde State
|
| Vakgebied | Epistemologie, Filosofie van taal, Filosofie van die gees, etiek, Meta-filosofie, liberalisme, Meta-epistemologie |
| Beïnvloed deur | Dewey, Heidegger, Wittgenstein, Whitman, Sellars, Nietzsche, Plato, Quine, Davidson, Rawls, Proust, Nabokov, Kuhn, Derrida, Strauss, Foucault |
| Invloed op | Brandom, Posner, McDowell, Vattimo, BonJour |
Loopbaan en sieninge
wysigRorty matrikuleer aan die Universiteit van Chicago en Yale Universiteit, en hy bring sy vroeë loopbaan deur in 'n poging om sy persoonlike belangstellings en sienswyses met die Platoniese soeke vir die Waarheid te versoen. Sy doktorale proefskrif, "Die Konsep van Moontlikheid," en sy eerste boek, The Linguistic Turn (1956) is geskryf in die toe oorheersende analitiese denkraamwerk. Sy ontdekking van die Amerikaanse filosofiese beweging bekend as pragmatisme, veral die denke van John Dewey, sowel as die noemenswaardige werk wat gedoen is deur post-analitiese filosowe soos Willard Van Orman Quine en Wilfrid Sellars, het 'n skuif in sy denke bewerkstellig. Pragmatiste is in die algemeen van mening dat die waarde van 'n idee gemeet behoort te word deur die gebruiklikheid of die toepaslikheid daarvan op 'n probleem en nie met die idee se ooreenkoms met 'n "Waarheid" nie. Rorty verbind pragmatisme met 'n Wittgensteinse ontologie wat verklaar dat betekenis 'n sosiaal-linguistiese produk is en sinne kan nie direk verbind word met die wêreld in 'n korresponderende verhouding nie. Dit vorm 'n raamwerk wat hom die geleentheid bied om baie van die basiese aannames van filosofie te bevraagteken.
In sy belangrikste werk, Philosophy and the Mirror of Nature (1979), kombineer Rorty die teoretiese grondwerk van Sellars, Thomas Kuhn, Ludwig Wittgenstein en ander, om die doktrine van "ontbinding" eerder as "oplossing" van filosofiese probleme. Hy argumenteer dat epistemologie, die studie van kennis, inderwaarheid die produk van die foutiewe sienswyse is dat die verstand 'n "glasagtige essensie" is, waarvan die hoof funksie is om nougeset die eksterne realiteit te reproduseer. Hy kritiseer 'universele' filosofiese ondersoeke, soos die Gees-/Liggaam-Probleem, deur hul in geskiedkundige konteks te plaas en hul toevalligheid te ontbloot. Rorty argumenteer vir hermeneutiek, die verduideliking van tekste deur ander tekste, eerder as deur die soektog vir 'n uiteindelike interpretasie wat deur 'n hoër mag geldig verklaar sou word.
As gevolg van sy duidelikheid en humor in sy skryfstyl sowel as sy vermoë om gekoesterde aannames te ondermyn, is Rorty een van die mees wyd gelese kontemporêre filosowe. Sy politieke en morele filosofieë word amper deurlopend aangeval van beide Regs, wat sy denke relativisties en onverantwoordelik noem en van Links, wat sy denke onvoldoende raamwerke vir sosiale geregtigheid bied. Die mees algemene kritiek is dat Rorty se werk teenstrydig is (sien Nagel en Nozick byvoorbeeld), alhoewel sodanige kritiek gewoonlik direk speel in Rorty se teorieë oor argumenteer binne teenoor argumenteer buite 'n gegewe "taalspel".
Sedert die vroeë 1990's het Rorty voortgegaan om omvangryk te publiseer, insluitende drie volumes van filosofiese artikels, Achieving Our Country, 'n politieke manifes gedeeltelik gebaseer op die sienswyses van Dewey en Walt Whitman, en Philosophy and Social Hope, 'n versameling van essays oor sy filosofie, die visie van 'n diverse gemeenskap verbind tot mekaar deur 'n opposisie teen lyding, en nie deur abstrakte idees soos "geregtigheid" en "gemeenskaplike menslikheid" nie.
Hy het doserende posisies aan die Wellesley Kollege, Princeton Universiteit, en die Universiteit van Virginië beklee. Rorty was daarna 'n professor van kontemporêre literatuur en filosofie aan Stanford-universiteit. Die skuif van die dissipline van filosofie na literatuur reflekteer sy eie latere denke dat filosofie in realiteit slegs 'n manifestasie van literatuur is.
Richard Rorty is op Vrydag 8 Junie 2007 oorlede.
Gedeeltelike bibliografie
wysig- Philosophy and the Mirror of Nature. Princeton: Princeton University Press, 1979.
- Consequences of Pragmatism. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1982.
- Philosophy in History. Cambridge: Cambridge University Press, 1985. (mede-redakteur)
- Contingency, Irony, Solidarity. Cambridge: Cambridge University Press, 1989.
- Objectivity, Relativism and Truth: Philosophical Papers I. Cambridge: Cambridge University Press, 1991.
- Essays on Heidegger and Others: Philosophical Papers II. Cambridge: Cambridge University Press, 1991.
- Achieving Our Country: Leftist Thought in Twentieth Century America. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1998.
- Truth and Progress: Philosophical Papers III. Cambridge: Cambridge University Press, 1998.
- Philosophy and Social Hope. New York: Penguin, 2000.