Waeterschap
Een waeterschap of oôgheêmraedschap is un overheidsinstantie die in un bepaelde regio in 'Olland toet taek eit de waeteruusoudienge te regelen. Oôk oôr de tèrum waeterschap gebruukt om de regio an te duden waerover die instantie zeieschap eit. 'T gebied oôr nie bepaeld deur hemeênte- of provinsjiegrenzen, mè deur stroômgebieden of afwaeteriengsgebieden in un bepaelde regio. As un waeterschap an zeê leit, oôr dit mee naeme in Zuud- en Noôrd-'Olland un oôgeêmraedschap enoemd. Per 1 april 2018 bin dur 21 waeterschappen in 'Olland.
Waeterschappen oôre toet de ouste instituties van 't 'Ollandse staetsbestel. 'T eêrste officiële waeterschap was ut Oôgeêmraedschap van Rijnland, da in 1255 wier inesteld deur graef Willem II van 'Olland. A eeder wêrkte durpen en buurtschappen saemen om de waeteruusoudieng te regelen. De ouste saemenwêrkienge voeng plaets in Utrecht omstreêks 1122, toen twintig buurtschappen saemenwêrkte voh een afdammieng van de Kromme Rijn onder Wiek bie Duursteêde. In 1323 wier dizze saemenwêrkienge ut Oôgeêmraedschap van dun Lekdiek Bovendams.
Waeterschappen vurme letterlijk de basis van 't poldermodel: van oudsher eh waeterschappen de taek naemens de beweuners van een bepaeld gebied de waeteruusoudienge te regelen. In polders is da in eeste instantie de zurg voh de waeterstand. Weliswaer eh gemaelen vriewe overoal de taek van de windmeulens overenome, mè nog oaltiet bluuft ut land nie vanzeluf droôg. 'T buten ouwen van ut waeter is van oudser un algemeên belang, waerbie polderbeweuners genoôdzaekt waere saemen te wêrke. Uut die noôdzaekelijke saemenwerkienge bin de waeterschappen ontstaen. Die nimme oôk in de 'Ollandse rechtsgeschiedenisse un biezondere plek in.
In Zeêland is tehenwoordig slechts ien waeterschap, Waeterschap Scheldestroômen.