Marinok Production

Natural Farming Technology System

(Organic Agriculture)
Cap
it al

Gen
et ic s

Nut
ri tion
GOD

Man
agem
e nt

Hou
si ng

Mar
ke t
Interesting Facts about Chicken:
All
Alldomestic
domesticchickens
chickenscancanbe
begenetically
geneticallytraced
tracedtotoGallus
GallusGallus
Gallus
the
thered
redjungle
junglefowl
fowl(a(abird
birdthat
thatstill
stillruns
runswild
wildininSoutheast
SoutheastAsia).
Asia).
Chickens
Chickenswere
weredomesticated
domesticatedover
over80008000years
yearsago
ago&&they
theyare
are
intelligent
intelligentand
andfun
funanimals.
animals.
Maximum
MaximumLife LifeSpan:
Span:
· ·30-35
30-35years
years
Maximum
MaximumProduction
ProductionLife:
Life:
· ·12-15
12-15years
years
Body
BodyTemperature:
Temperature:
· ·adult
adult39.5
39.5degrees
degreesCC
· ·chick
chick41.5
41.5degrees
degreesCC
Respiratory
RespiratoryRate:
Rate:
· ·cock
cock12-20
12-20breaths
breathsper
perminute
minute
· ·hen
hen20-36
20-36breaths
breathsper
perminute
minute
Heart
HeartRate:
Rate:
· ·adult
adult250-350
250-350beats
beatsper
perminute
minute
· ·chick
chick350-450
350-450beats
beatsper
perminute
minute
Mga Termino
 Hen - Inaan
 Rooster - Sunoy
 Pullet - Dumaga
 Chick - Piso
 Capon - Hinibut-an nga laki
 Egg - Itlog
 Broiler - Produksyon sa pang-karne
 Layer - Produksyon sa pang-itlog
 Incubation - Paglumlom
 Brooding - Pag-atiman sa bag-ong pusa
 Culling - Pagpili sa dili maayo
 Molting - Pagpangarol
 Hatching - Pagpamusa
Chicken Internal Anatomy
Chicken Internal Anatomy
Chicken Internal Anatomy(Male)
Chicken Internal Anatomy
 Ngano Magbuhi og
Native/Local o Island Born nga
Manok?
 Reasons for keeping local/island born
chicken
 For meat and egg
 Home consumption
 Source of income
 For greeting visitor
 For bartering
 Other reasons
 Adaptability to local condition
 Good taste/organic foods
 Resistant to common diseases/hardiness
 Can look for their foods/ability to utilize farm by products
 Low inputs/foragers
 Improved soil fertility
 Easy to raise/keep
 Provide sanitation/recycling waste
 For healing rituals
 Hobby, pets, paying depts, etc
 Mga Bintaha sa Native/Local Chicken

 Well known for their ability to local agro-climatic

conditions, hardiness, ability to utilize farm by-products
and resistance to diseases.

 Good breeders, foragers and efficient mothers

 Small but active and highly sensitive

 Require minimal care, management and inputs

Source of high quality protein
“healthy food”

 High protein content

(26.3 vs 22.92%)

 Low fat content

 Higher concentration of
free amino acids
(i.e. aspartic, glutamic and
inosinic)
 Potential of Chickens
 Traditional  Hens lay 40-60
management systems eggs/year
 1 kilogram bodyweight
at 18-20 weeks

 Improved (Marinok)  130-200 eggs/year

management systems  1 kilogram bodyweight
as early as 11-12 weeks
Pagpasanay
(Breeding)
 Breeding Strategy
Breeding: is a complex science that requires skill and
knowledge. It also requires thorough record keeping. To
achieve genetic improvement in the following methods can be
used:

Selection: select the best individuals in the herd for breeding,

looking at their performance in various characteristics e.g. litter
size, growth rate, feed conversion ratio, disease resistance etc.

Culling: remove the individuals that do not perform well.

 Different strains of
native/local & other breeds
BANABA: BATANGAS

 Yellow-red
plumage
 Black wing and
tail feathers
 Single comb and
red earlobes
 Shank are slate in
colored
Banaba Native Chicken
 Paraoakan: Palawan
 Black in color
 Tail is black with some
white feathers at the base
 Long-legged, stands
upright, with yellow to
gray shank
 Rose comb with bright red
earlobes
 Basilan: Mindanao
 Also called “Joloano”
 Black and red colors
 Heavy breeds
 Use as fighting cocks
 Some features are
similar to Paraoakan
Darag Native Chicken
Description of a Darag Chicken

- Dull yellow-gold color with dark brown marking

outlining the neck feathers
- Shanks are either gray or black in color
 Other Strains

 Bolinao : Pangasinan
 Darag: Panay Island
 Camarines: Bicol
 Cebu: Cebu
 Exotic Breeds/Strains
 Asil
 Kabir
 Sasso
 Bantam
 Silky
Red Jungle Fowl
Different Combs
Breeding
 Breeding Strategy

Breeding: is a complex science that requires skill and knowledge.

It also requires thorough record keeping. To achieve genetic
improvement in the following methods can be used:

Selection: select the best individuals in the herd for breeding,

looking at their performance in various characteristics e.g. litter
size, growth rate, feed conversion ratio, disease resistance etc.

Culling: remove the individuals that do not perform well.

 Mga Pamaagi Sa Pagpaliwat

Natural

= Ang mga manok pinasagdan mopadaghan sa kinaugalingon

lamang.

Artificial Insemination

= Ang laki nga manok kuhaan lang ug semilya ug ihatag sa mga

babaye nga manok pinaagi sa tig-atiman/AI technician.

= Dako kaayo kini ug matabang aron makaminos ug laki nga

gikinahanglan sa daghang inaan ug malikayan ang pagkaylap sa
sakit.
 BREEDING SYSTEMS

Breeding system are systems of mating

animals used to produce a purebred or a
crossbreed. These are the methods employed by
breeders in breeding animals. The system of
mating is particularly important in poultry
improvement since the use of the correct system
can greatly increase production.
 INBREEDING

Breeding of closely-related animals. This is done to

purify the bloodline of the animals since the similarity of
the animals within the group is increased. Strong and
weak points of the animals will be exposed under this
system. Continuous inbreeding is not recommendable due
to its negative effect on the production performance of the
animal. It usually decreases vigor because it brings
together the recessive genes with undesirable effects in the
resulting crossbreed. These homozygous recessive
individuals are usually inferior. However, breeding is not
always disadvantageous if strict selection is practiced it
may be useful for the purpose of eliminating defects. It
brings out the desired character in a pure.
Form and character which may then be retained.
Example:

father x daughter
Son x mother
brother x sister
Effects of inbreeding, if not properly done:
- Reduction in the strength
- Decrease in the number of chicks hatched and weaned
- Retardation and physiologic maturity
- Occurrence of abnormalities
 PUREBREEDING
A system of breeding wherein animals of the same
breed, resulting to the production of purebreds. This is done to
maintain the production supply of the breed. This system will
continue to exist because in the mating, the females of the same
breed to unrelated male and the effects of inbreeding are
avoided. Through this system, the breeders are able to acquire
the best available genetic materials at reasonable prices.

Example:
Kabir x Kabir
Asil x Asil
 Pure breeding
 Mating purebred
individuals of the same
breed. The progeny has the
same genetic makeup.

 The major objective of

pure-breeding is to identify
and propagate superior
genes for use in
commercial production
primarily in
crossbreeding programs
as well as to propagate
and identify superior
females for maintaining
valuable genetic material.
 UPGRADING
Upgrading is a system of breeding wherein an inferior
breed is improved by continued crossing. It is commonly used
among native breeds. The native breeds are usually crossed with
exotic breeds.
In this procedure, selected hen are breed to rooster of
any preferred breed. This procedure is repeated until the
resulting offspring approach the characteristics of the purebred.
Upgrading is used to improve the common stock.
Example: ( Female local breed) (Male purebred)
A X B
AB X B
ABB X B
ABBB
 Out breeding
 Mating individuals of the same breed
but which are less closely related than
the average of the breed.

 There should not be a common

ancestor for at least four generation
back in the pedigree of the rooster
and the females with which he is
mated. It is a useful mating system in
purebred individuals.
 CROSSBREEDING

Breeding of two animals from different breeds.

This is practiced to combine traits of different breeds.
This system is recommended for production of
market chickens, for two important reasons, namely:
a.) to obtain hybrid vigor or heterosis defined as the
superior exhibited by the crossbreed individual over
the average of the parental breeds and b.) to bring
together the desirable characteristics of the parental
breeds.
Crossbreed animals grow faster than the purebred
parents.

Crossbreeding is beneficial. It produces good stock, but

it is expensive. Those who use this system of breeding
obtain the following advantages in their animals:

a.) increased vigor and growth rate of litters

b.) larger litter size
c.) increased production efficiency to about 5% to 10%
d.) increased disease resistance
CROSSBREEDING CAN STILL BE
DIFFERENTIATED AS FOLLOWS:

 Two-way cross-mating with the use of 2 different breeds.

Example:
Native x Kabir
Asil x Kabir
 Three-way cross-mating with the use of the three different breeds
Example:
Native x Kabir (1st cross)
Native/Kabir x Asil ( 2nd cross)
Native/Kabir/Asil (progeny)
 Four-way cross-mating with the use of four different breeds.
Example:
Native x Kabir x Asil x Paraoakan
Native / Kabir x Asil / Paraoakan
Native / Kabir / Asil / Paraoakan
 Crossbreeding
Mating two individuals from different breeds thus
introducing into the progeny a gene combination that is
different from that existing in either parent or in the breed of
either parent.

Crossbreeding can involve two or more breeds, depending

on the desired result.

The sole purpose of cross breeding is to take advantage of

the observed improvement in performance of the progeny
above that of either parent. This is known as hybrid vigour
or heterosis.
 A classic TWO way cross.

Kabir Asil-Basilan

Kasil

The two ways cross produces F1 Parent gilt of high quality.

 A THREE way cross

Native Asil

Native/Asil

Kabir Marinok

This crisscrossing leads to stable individuals with a blend of

the three traits.
 Breeding Strategy

Breeding: is a complex science that requires skill and knowledge.

It also requires thorough record keeping. To achieve genetic
improvement in the following methods can be used:
 Present System of Production
 Free Range Type
 Low inputs
 Free to scavenge
for foods
 House is provided
 Range area is Planted
w/ diff. legumes
 Provided with feeds
(palay, corn, some
feeds) appxt. 80% of
feed requirements,
supplementary feeding,
defends on availability
Present System of Production
 Nest

 Hen start of lay at 18-20

weeks

 Rooster is ready for

breeding at 20-24 weeks

 Provide nest to layers

 Selection of Good Breeders

Selection of Good Breeders

 Rooster  Hen
• Healthy, active/aggressive • Healthy, active
• From flock of fast grower • Good laying ability
• 4-7 months old • Comb: big, red,
• Good body conformation soft/shiny
• Red comb no blemish • Cloaca: big, clean
• Clean/Shiny feathers

Rooster to Hen Ratio

1:5-10
 Ang Pagpili sa maayong Pasanayon nga Manok

INAAN SUNOY
 Abtik, maayong mokaon ug  Abtik
dili masakiton
 Taas ang barog
 Maayo ug kaliwat o
gigikanan  Dagko ug baskog ang mga tiil
 Pula, dako ug sinaw ang  Prominente ang pitso
tapay

 Medyo ‘pink” ang palibot

 Pula ang tapay
sa mata ug ang sungo
 Walay sakit
 Ang kutipot, dako, basa
ligngin ug medyo luspad
 Breeders

 18-20 weeks of age = native hens

 20-24 weeks of age = native rooster

1 ROOSTER = 5-10 HENS

 Programa sa Pagpuli ug Bag-o nga Ina-an

 Mukabat sa unom (6) ka bulan ang pagpatubo sa piso nga

manok hangtud nga kini mangitlog.

 Ang dumaga nga manok o ang manok nga himuon nga ina-an
gikinahanglan nga malain dayon. ( Kana kon gibatasan nga
ilain-lain ang mga binuhi basi sa pangidarun )

 Kon ang produksyon pangnegosyo, likayan ang kalit nga

pagpataas sa gidaghanon sa itlog arun dili maguba ang sistema
sa pagbaligya niini.
 Dumalaga
 Dili padalion ug itlog ang manok tungod kay gagmay nga itlog
ang mahatag niini ug muresulta kini sa menos nga
produksyon.

 Mahimu usab nga mao kini nga hinungdan nga sayo nga
madispatsa tungod kay dili na makahatag ug itlog. Ingon man
usab, sayo ma-cull ang manok.

 Ang nga musunod maoy gerekominda nga buhaton arun sa

pagdelatar sa sayo nga pagpangitlog.

 Menosan ang paghatag sa gidaghanon sa pagkaon ngadto

gikan sa 100% ngadto sa 80% lamang…
 Pagmenos sa hatag og pagkaon

 Menosan ang paghatag sa gidaghanon sa pagkaon gikan sa

100% ngadto sa 80% lamang

 Sagulan ang rasyon ug pakaon nga adunay “high fiber” sama

sa sagbot nga Arachis pintoi, Indigofera o Veggies.

 Kon nabatasan nga kaduha maghatag ug pakaon sa usa ka

adlaw o pakan-on lamang kini ka usa sa usa ka adlaw.

*Mahimu kini buhaton sa edad nga 12 ka semana ngadto sa 20

ka semana.
 Pahinumdum nasad !!!!

 Paningkamutan usab nga mapurga ug mabakunahan

ang gihisgutan nga manok sa dili pa kini magsugod
ug pangitlog.

 Gikinahanglan usab adunay tubig nga ilang mainom

sa tanang oras.

 Dili usab tugutan ang mga dumaga sa pag-uban-

uban sa sunoy arun malikayan nga sayo maupahan.
Mas maayo sa edad 6-8 bulan ipauban sa sunoy
 Molting ang pagpangarol sa mga
balahibo sa manok
 Ang pagpangarol mao ang usa ka proseso nga diin matangtang
ang balahibo sa manok arun sa pagtubo ug bag-o na usab nga
balahibo. Mao kini ang tima-an nga diin muhonong
pagpangitlog ang manok.

Rekomendasyon;
= Hatagan sa insaktong Nutrisyon ang mga manok sa molting
stage…
Pagpurga
Sugyot :

 Mas maayo matag upat kabulan magpurga !!!!

Purga; Bunga, Malunggay Seed, Panyawan

 Para sa mga Panggawas sa mga Parasito

(kuto,bunhok, ug uban pa)
Tambal; Madre de cacao, Tangad, Abihid,OHN
 Girekominda ang kada 7 adlaw nga pagbutang
o pag-ilis ug tangad sa mga balayan o sa mga
itloganan. Kini ang inato nga pagi sa paglikay
sa pagdagsang sa mga parasito. Apan ang una
nga gikinahanglan mao ang kalimpiyo sa sulod
ug sa gawas nga bahin sa balayan.
Paglumlom/Pagpapusa
(Incubation)
 Mga Importanting Kasayuran Kabahin Sa
Itlog Sa Manok
 Mga klase sa itlog :

Table egg- resulta sa pagbahog ug laying mash; kasagaran

mapalit sa tindahan ug maoy kunsumo sa mga tawo.

Fertile egg- resulta sa natural ug artipisyal nga

pagpaliwat; mao kini ang tawag sa mapusa nga itlog.
Kini nagakinahanglan ug semilya sa lalaki nga manok
aron maporma.
 Pagkolekta sa itlog ug ang Pagdumala Niini

 Kon mahimu kolektahon kini gamit ang egg trays o basket nga
adunay nuog arun dili kini mabuak. Batasanon usab ang
paglimpyo sa mga tray o basket.

 Ang hugaw nga itlog limpiyohan sa dili pa ibutang sa lugar

nga butanganan niini.

 Ilain ang buak, humukon ug hugaw nga itlog.

 Ilain lain ang itlog basi sa gidak-on niini.

 Ibutang sa egg cabinet

 Mga angay Sundon sa Pagpili Ug Itlog nga Papusaon

 Sakto nga kadak-on

 Maayo ug porma (ovoid)
 Hinlo nga mga itlog
 Dili humok/nipis ug kabhang
 Walay mga crack o mga tipak-tipak
 Ibutang ang itlog sa nagtuwad nga porma (up-side-
down)
 Incubation

Features of egg for

hatching:

 40-50 g each
 Good ovoid shape
 Sound shell quality
 Clean
 Store upside down position
 21 Days Incubation
 Paglumlom
(Incubation)
 Natural Nga Paglumlom

 Ang native nga manok adunay kinaiya sa paglumlom

 Makalomlom ug 8-12 kabuok nga itlog

 Artificial Incubator (37.5 C o 99.5 F & 50-60% RH

during 18 days & increase to
70-80% RH)
 Electricity
 Kerosene
Artificial Incubator
Artificial Incubator
Artificial Incubator
Artificial Incubator
Artificial Incubator
 Egg Handling

Collect eggs and store them in a cool , dry

place

Storage of hatching eggs

= 10 days ( normal room temperature )
Egg Cabinet
 Schedule of hatching eggs

Suggestion:

= hatch eggs when feeds are abundant and the weather

is favorable

 Set 10-12 eggs / hen

 Small number of eggs from the different hens can be
collected and set just under one broody hen
 Broodiness

Hen’s natural instinct to sit on the egg for

incubation and hatching

Prevent the onset of broodiness by collecting the

eggs daily = to encourage the hen to lay more eggs
 Candling

Kini himuon arun sa pagkahibalo kon fertile ba ang itlog o

dili.

= kandila o 25 watts nga bombilya.

 1. Unang pag candling – ikapito nga adlaw gikan sa

pagbutang sa mga itlog sa incubator

 2. Ikaduhang pag candling – ika katorse (ikaduhang

semana) gikan sa pag butang sa mga itlog sa incubator
 Basihan sa Candling
 maayo ang pagka develop sa embryo,

 ngit-ngit ang ilawom niini inig pasihag sa candler

 Apan kon kini infertile (dili maayo o wala maporma)

landag kini kaayo o clear. Ang mamaayo ug normal nga
pagpusa mahitabo sulod sa 21 ka adlaw. Kung molapas
nagpasabot nga dili maayo ang paglom-lom o kulang
ang kainiton sa incubator.
 Ang usa ka candler mamahimo gikan sa 25 watts nga
bombilya ug binangagan nga kahoy aron
mapasihagan ang mga itlog.

 Kinahanglan ang permamenteng kahinlo sa incubator

aron taas ang porsyento sa pagkapusa.
Gamit ang thermometer, matngunan ang normal nga
temperatura sa incubator ( 37.5 C o 99.5 F &
humidity 50-60% for first 18days & increased to
around 70-80% in the last 3days of incubation.
Egg Development
Fertile Egg
Infertile Egg
Most
Mostofofthe
thetime,
time,an
anegg's
egg'sfertility
fertilityisis
55
55toto95
95percent
percentbased
basedon
onaanumber
number
ofoffactors:
factors:
The
Thecondition
conditionand
andage
ageofofthe
thehen
hen
and
androoster
rooster
The
Therooster
roostertotohen
henratio
ratio(best
(bestisis11
rooster
roosterfor
forevery
every5-10
5-10hens)
hens)
The
Theseason,
season,diet
dietand
andenvironment
environment
The
Thebreed
breedofofchicken
chicken
 Brooding
Ang brooding usa ka klase sa pag-atiman sa piso nga
himoon mahuman ang pagpapusa (mag-edad ug usa
ka adlaw ngado sa 15-20 ka adlaw). Kini mao ang
paghatag ug kainiton sa mga piso aron mabuhi
tungod kay niining edara wala pa silay igo nga
kapasidad sa pagkontrolar sa temperatura sa lawas.
 Duha ka Pamaagi sa Brooding:
 Natural – Kung kini gamiton ang inaan
 Artificial – Kung ipatigayon pinaagi sa paghatag og artipisyal
nga kainiton nga gamit ang musunod:
 Lampara (kerosene lamps) ubanan usab og wire arun
malikayan ang paduol kaayo sa mga piso sa init.
 Suga nga Bombilya (Electric bulb) - 1 ka wat kada ulo sa piso.
Sa atu pa nagkinahanglan og 25 watt ang kada 25 kabuok nga
piso.
 Rice hulls
 Electricity
 Gas hovers
 Charcoal
Natural Brooding
Artificial Brooding
 Mga Sumbanan sa Papili og Piso para
Brooding

 Mga piso nga gikan sa himsog nga inaan

 Uniporme ang gidak-on kung pareho ug edad
 Hinlo nga pagkapusa
 Uga ug balahibo
 Lingin ug tin-aw nga mga mata
 Alerto ug aktibo
 Dili humok ug walay morag tanod/ulo sa pusporo ang
pusod
 Walay depekto sa lawas
 Ang Pag-alima sa Piso sa Unang Adlaw

 Limpiyohan ug gamitan ug Natural disinfectant ang

gihisgutan nga brooder pen o lugar, mga usa ka semana sa dili
pa ibutang ang piso. Ang pagpainit o instolar sa suga sa mga
brooding pen himuon 4 ka oras sa dili pa ibutang ang mga
piso.

 Butangan ug mga papel sama sa newspaper mga unom(6) ka

panid. Ang kada palid kuhaon kada adlaw hangtod nga kini
mahurot. Dinha ra isabod o ibutang ang pagkaon. Apan sa ika-
tulo-lima adlaw mahimu na mga mag gamit og insaktong kan-
anan.

 Obserbahan ang mga lihok sa mga piso kung insakto ba ang

kainit nga ginahatag sa brooder.
 Mas maayo nga doblehon sa hatagan ug probiotic o
bitamina sa unang pito ka adlaw ang pangidaron nga
aron naa nay pangdepensa sa mga sakit nga posibling
nakuha sa mga piso.

 Seguradohon nga adunay saktong nutrisyon ihatag nga

pag-kaon ug limpyo nga tubig ang mga piso ( ad-
libitum )

 Ang paghatag sa pagkaon pwedi himuon sa ikaduha na

kaadlaw gikan sa pagkapusa. ( aduna pay tinubdan sa
pagkaon ang piso tungod kay wa pa mahilis ang “yolk”
niini )
 Kinahanglan bantayan ang temperatura sa brooding
pen, ilabina sa gabii.

 Kinahanglan dugangan ang mga imnanan ug kan-

anan duyog sa ilang pagtubo

 Bakunahan ang mga piso batok sa NCD/Avian Pest o

Atay aron malikayan ang sakit sa lugar.(Tan-awa sa
programa sa panglawas).
 Ang tanan nga luyahon, naay deperensiya, ug
masakiton nga piso kinahanglan ilain ug mamatay
ilabay sa insakto. Ang pagsunog ug paglubong sa
mga patay nga manok usa sa pinakaimportante ug
maayong bulohaton para sa maayong programa sa
kalimpyo ug paglikay sa pagkalat sa mga sakit.
Sugyot Sa Gidak-on Sa Brooder Pen

Edad (Adlaw) Gidak-on Sa Salog

1-7 0.25 sq.ft./kada piso

7 – 10 0.5 sq.ft./kada piso

10 pataas 1.0 sq.ft./kada piso

 Kinahanglan ug insakto nga kainit ang mga piso sa
adlaw ug gabii. Likayan ang kalit nga pagbag-o sa
temperatura sa brooding pen sa unang semana
hangtod sa ikaduhang semana sa kinabuhi sa piso.
Ang mga musunod nga mga temperatura maoy
angayan dinhi sa Pilipinas.
 Espisipikasyon Sa Kainiton Sa Brooder
Magdepende Sa Edad

Edad Sa Piso Temperatura sa Brooder

(Semana) (Degrees Celcius)

0-1 32.2-35.0

1-2 29.4-32.2

2-3 26.7-29.4
 Ang mga kinaiya sa piso sa sulod sa brooder
pen mamahimo usab nga giya sa insakto nga
temperatura. Kung subra nga kainit, dali ra
magluya ang mga piso, hinay mokaon ug dili
aktibo. Mamatikdan nga gapalayo sila sa
gigikanan sa init. Kung ubos usab ang
temperaura, ang mga piso magtapok usab sa
brooder, magpatong-patong ug saba kaayo.
 Insakto sa Suga ug Bentilasyon

 Kung insakto ang suga sa brooder, ang mga piso

magpaduol sa suga ug mag sugod kaon. Tagaan ug
insakto nga bentilasyon para mawala ang dautan nga
hangin nga may carbon dioxide. Kung dili maayo
ang bentilasyon, mahimong magluya ang mga piso ug
madali ra silang magkasakit.
 Likayan ang Pagtapok
 Tagaan ug luag nga lugar para dili sila
managtapok ug dili maihid ang mga piso,
mamatay o magbisyo pareha sa pag-tusik sa
ilang kauban o cannibalism.
 Insakto Nga Pagpakaon Sa Piso
 Tagaan ang mga piso ug maayo o sakto nga pagkaon
 Kinahanglan dili pasagdan ang kan-anan nga walay sulod sa
duha ka oras.
 Pakan-on ang mga piso nga anaa sa brooder pen katulo sa usa
ka adlaw ug likayan ang pagpakaon ug subra kay masayang
lang ang pagkaon ug dili kini nila kinahanglanon sa lawas.
 Mahimong pakan-on ang piso ug local o commercial nga
natural feeds. Apan pagkahuman sa tulo (3) ngadto sa upat (4)
ka semana, inanayon na kini sa pag anad og pagpakaon og
mga sagbot o ibansay-bansay sa pagpangita og ilang pagkaon
sa lugar nga diin sila gibuhian.
 Kinahanglan limpiyo ug uga ang brooder aron malikayan ang
pagkasakit sa mga piso pareha sa bitok ug sakit nga dala pa sa
mga una pa nga mga piso.
 Ang kalit nga pagsira sa pultahan nga pinabundak
likayan usab!!!!! Kay makahatag kini ug
kahago/stress.

 Kinahanglan ang regular nga nag-atiman sa mga

manok nga maghatag sa ilang pagkaon sa insaktong
oras.
 Sugyot :
o Mas maayo pagawason sa brooder house ang
mga piso sa pangidaron nga (2-3) ka semana...
Range
Range
Housing
 Nagtubo nga Manok (Grower)
 Ang manok gikan sa brooder pen mahimu na nga
buhian sa usa ka lugar mas maayo naka koral ug net
arun protektado kini sa bayawak ug uban mananap.
 Hatagan kini og insakto nga panimalay basi sa
girekominda.
 Hatagan usab og insakto nga pagkaon.

Note: Gradual acclimatization is a must in 3-5days

Grow-out House
Grow-out House
Grow-out Area
Breeding House

Breeding House/Pen
Breeding House
Panimalay Sa Manok
 Ang insakto nga kulungan o balay sa manok
importante para sa proyekto nga:
 Manokan. Kinahanglan nimo kining tagaan ug
insaktong gibug-aton.
 Sa pagpamuhi ug nga manok mamahimu lamang nga
ginama kini sa mga gamit nga anaa lamang sa palibot
sama sa kawayan, kahoy, nipa isip atop ug uban pa.
Ang gidak-on niini magdepende sa kadaghanon sa
manok nga buhion
 Lain-laing Klase Sa Balay Sa Manok

 Brooder house/pen – kini ang balay gamiton butanganan sa

mga piso nga nag edad nga usa ka adlaw ngadto sa ikaupat ka
semana. Kini himuon agig tubag sa panginahanglan sa mga
piso kon artificial brooders ang gamiton.
 Grower house/pen – dinhi ibutang ang nagtubo nga manok
hangtud ana sa edad nga hapit na mangitlog.
 Layer house/pen – kini usab ang lugar alang sa mangitlogay
nga manok uban sa sunoy kon natural ang gamiton sa
pagpaliwat/pagpasanay.
 Uban pang Gamit nga Angay Iapil sa
Pagtukod og Panimalay

 a.) Imnanan ug Kan-anan

Mahimo lamang nga ang materyalis nga gamiton

sama sa pinikas nga kawayan, galvanized iron (sin),
pinikas nga ligid o plastic nga tubo ug uban pa .
Mga Espesikasyon Sa Kan-anan Ug Imnanan

Adlaw Gidak-on
Kan-anan Imnanan
Usa ka adlaw hangtod 2.5cm/manok 0.5cm/manok
4 ka semana
4-8 ka semana 5.0-6.5cm/manok 0.6cm/manok

9 ka semana hangtod 7.9-9.0cm/manok 1-2cm/manok

hapit na mangitlog
Mangitlogay (layers) 10cm/manok 2.5-5.0cm/manok
b.)Mga gamit Pangproteksyon

 Ang mga manok kinahanglan maproteksiyonan sa init

sa adlaw ug katugnaw. Gikinahanglan nila ang maayo
nga bentilasyon. Sa pagpa tindog ug balay,
kinahanglan ga-uyon kini sa huyop sa hangin ug
saktong orintasyon sa adlaw (East-West). Mga daan
nga sako o trapal ang gamiton alang sa ilang
proteksiyon batok sa bugnaw hangin, ulan ug init,
kini ikurtina sa kilid sa panimalay og mahimu nga
hipuson o bugkosan lamang sigun sa temperatura o
bentilasyon nga kinahanglan sa manok.
c)Brooders House
= Maayo kini sa manok nga gipataas (elevated) ang
pen o balay arun pinaagi niini dali lamang hipuson
ang iti/hugaw

d) Bodega o lugar nga kaponduhan sa pagkaon sa

manok

e) Incubator House w/ cabinet nga butanganan og

itlog.
 Mga Puntos nga angay Ikonsidera sa
Paghimu og Balay
 Kinahanglan nga ang balay sa manok dali malimpiyohan ug ang
brooding area sa mga piso mahimong tanggalon aron
malimpiyohan sa sulod ug madisinfect (Biosol) pagka human sa
pagkuha sa mga piso.

 Kinahanglan usab nga maayo ang tuburan sa tubig paingon sa

balay aron dali ra ang paghugas ug pagpanglimpiyo sa sulod sa
balay.

 Ang orientasyon / direksyon sa balay maga-atubang sa (east -

west) o tunga-tunga sa silangan og kasadpan.

 Ang lokasyon sa lugar tukuran sa balay kinahanglan nga dili

lapukon ilabina kon ting-ulan o ingon man usab dili kaayo sa
bakiliron nga lugar.
.
 Mas maayo nga himuan ug kanal ang palibot arun dili
masudlan ug tubig panahon kon kusog ang ulan.

 Gikinahanglan nga tagaan ug igong pagtagad ang

distansya sa matag balay nga himuon aron malikayan
ang pag kaylap sa sakit ug pagpugong niini.

 Kinahanglan tagaan ug konsiderasyon nga

makaangkon ug igong lugar para mapreparahan ang
umaabot.
 Uban Pang Kalihokan
 Magbutang og bedding nga rice hulls sa salog sa
sulod sa balay (8:1:1:2)

 Magtanum ug sagbot sama sa Indigofera palibot sa

panimalay.

 Mas maayo usab nga koralon ang lugar nga

suroyanan sa manok sama sa net.
Housing
Range
Range
 Culling
 Ang culling mao ang paagi sa pagkuha o pagpahawa
sa mga manok nga dili na kinahanglanon. Ang culling
mamahimong ipatigayon 1- 2 ka bulan gikan sa
pagpangilog. Buhaton kini arun mapilian ug sakto
ang mga ina-an nga mabilin ug malikayan ang
paggasto ug dako alang sa pagpakaon sa mga manok
nga dili maayong mangitlog.
 Mga Angay I-cull:
 Masakiton .
 Nagluya
 Gaan ug timbang
 Hinay mukaon
 Hinay o wala mangitlog
 Mga depekadoso ug itlog (mga nipis ug kabhang /
humok ug kabhang)
 Mga manok nga musuyop sa kaugalingon ng itlog
 Uban pang Kalihokan sa Pag-atiman sa
Manok
 Paglikay Sa Cannibalism
= Ang cannibalism mao ang dili maayo nga kinaiya sa
manok ilabina sa nagtubo. Kini kasagaran magsugod
sa pagtinuhakay sa tiil ug balahibo nga muresulta sa
mga samad ug ingon man usab pagkamatay sa
manok.
 Mga posibling rason :
 Rasyon nga adunay taas nga enerhiya ug menos ang
protina
 Rasyon nga adunay taas nga enerhiya ug menos ang
fiber
 Gamay lamang ang gidaghanon sa asin nga nailakip
sa rasyon
 Daghan kaayo ang manok sa balay (overcrowding)
 Taas kaayo ang temperatura sa palibot
 Nalabian ang pagbutang sa suga
 Kinaiya nga nakuha sa kaliwatan
 Mga lakang alang sa pagmenos sa
cannibalism
 1.Paghatag ug rasyon nga adunay insaktong
gidaghanon ug kalidad sa protina ug enerhiya nga
gerekominda sigun sa pangidaron.
 2. Hatagan ang mga manok ug insakto nga panimalay
 3. Imintinar ang insaktong temperatura ug
bentilasyon sa nagtubong manok
 4. Hatagan ug patas nga pagsuga sa panimalay
 5. Ilain o tambalan dayon ang samaran nga manok.
 6. Insaktong pag putol sa sungo (debeaking) sigun sa
programa (optional )
Pagpakaon
Pahinumdum Kabahin sa Pagkaon Sa Manok
Sa Bisan Unsa Nga Edad

 Mahimo ihatag ang pagkaon panahon sa sayo sa

buntag sa dili pa sila pagawason ug sa hapon usab
arun sa pag anad o mobatasan nga mouli sila sa
kamalig/balay.

 Bas-on ang pagkaon arun masagol ang mga

concoctions nga mopagana sa kaon og
mahatagan/mabahin sa saktong nutrisyon.
 Likayan ang pagbag-o bag-o sa pagkaon kay makaapekto kini sa
ilang produksiyon.

 Kon mugamit og komersyal nga ginama nga pagkaon

(commercially formulated feed), mahimu nga sundon ang
gerikominda sa gahimu niini kabahin sa gidaghanon sa pagkaon
nga ihatag.

 Kon magkinaugalingon usab og gama sa pagkaon, mas maayo

mukonsulta usab sa mga tawo nga adunay dakong kaalam sa
kabahin sa nutrisyon sa manok. Mahimu usab nga ipa eksamin sa
laboratoryo arun masuta kon insakto ba ang sustansya nga anaa
niini.
 Sa paggamit og komersyal nga lawog, adunay
mga nagkalain-lain nga preparasyon nga
mahimo kini nga mash (sama sa gihisgutan),
pellets og crumbles.

 Mga bintaha sa pellets :

 Dili kaayo abog
 Walay mausik sa sustansiya nga anaa sa bahog
 Dili makapili ang manok sa iyang gusto nga kan-on
Ehemplo Sa Inato Nga Paghimo og Pagkaon
(Home-made Formulated Feeds)

 *60%-70% nga ground yellow corn

 *30%-40% nga soybean meal
 Rice
 Rice Bran
 Farm Products
 Veggies
 Legumes
 Concoctions
 Common Diseases / Mga Sakit

 NCD-New Castle Disease - virus

 Infectious Bursal Disease (Gumboro) - virus
 Infectious Bronchitis - virus
 Fowl Pox - virus
 CRD-Chronic Respiratory Disease
 Infectious Coryza - bacteria
FEEDING PROCEDURES
 TIKITIKI CORN SOYBEAN

coconut FISH VEGETABLES AND FRUITS

SHELL POWDER POWDERED SUGAR SALT

FEEDS FORMULATION
Sorting of Various
Desirable Veggies
Assorted Veggies

Washing
(Thoroughly)
 Weighing

Chopping
FERMENTING
VEGGIES
Mixing Customize
Feeds
Mixing C-Feeds &
Veggies w/
Concoctions
( IMO,LABS,FPJ,FFJ,
OHN)
Feeding
Watering
Improvised
Trough
( Ad libitum )
 NUTRIENTS
1) Carbohydrates
2) Fats
3) Proteins
4) Vitamins
5) Minerals
6) Water
Customize Feed Ingredients:

1.Rice Bran ( Tiki-Tiki ) - is the outer layer of the rice and

an excellent source of Vitamins- B6, K, E, thiamin,
niacin, riboflavin, folate, Minerals 21.88mg iron,
67.26mg calcium, zinc, phosphorus, magnesium,
potassium, copper, amino acids, fats, carbohydrates and
fiber (Beras Nasional).

It also contains 16% crude protein, 18% crude fat,

8.52% ash, 27% of total dietary fiber and 17% of starch
(Pe´rez et al, 2005).

Price = P 11.25/Kg
2. Protein Source:

 Fermented Fish- Sludge FAA (helps boost protein

and omega-3s) 25-30% CP & 60-70% CP if dried.
 Legumes- Source Plant Protein ( Ave. 20% CP)
 Mari-Protina ( 20-10% )
Soybean Meal, Corn, Fishmeal, Copra Meal,
Fresh-Goat-Milk
3.VEGETABLES – Source of Vitamins A, C, Niacin,

Minerals- Iron, Calcium, Phos-

phorous, Sodium, Potassium,

Magnesium, Antioxidants, Energy,
Fiber, Fats, Carbohydrates &
Protein.
Different Legumes and Fodders
Trichantera gigantera (madre de agua)
Malungay, Fleamengia and Talinum
Indigofera
Talinum
Fleamengia
Rensonii