Stefan Żeromski

Życiorys Stefana Żeromskiego

 Stefan Żeromski urodził się 14 października 1864 roku w Strawczynie koło Kielc.
Pochodził on z ubogiej szlacheckiej rodziny. Jego rodzicami byli Wincent Żeromski
i Franciszka Józefa Katerla. Ojciec Stefana Żeromskiego był dzierżawcą i uprawiał ziemię, a przy
tym był polskim patriotą wrażliwym na piękno przyrody. To po nim Stefan Żeromski odziedziczył
te cechy, które w późniejszych latach pomagały mu
i były widoczne w jego twórczości. W 1864 roku jego ojciec został aresztowany
i przez cztery miesiące przebywał w kieleckim więzieniu, za to że pomagał powstańcom w
Powstaniu Styczniowym. Dlatego też Powstanie Styczniowe wywarło tak bardzo duży wpływ na
samego Stefana Żeromskiego oraz jego twórczość.
Jego matka - Franciszka Józefina Katerla chorowała na gruźlicę, a przy tym była bardzo wrażliwa,
oczytana i uwielbiała poezję. Łączyła ją ze Stefanem Żeromskim głęboka więź i dlatego wiele
bohaterek jego powieści czy opowiadań było właśnie wzorowanych na jego matce.
Strawczyn Żeromscy opuścili dopiero w 1865 r. i przenieśli się do Woli Kopcowej. Następnie
zamieszkali w Krajnie i w końcu w Ciekotach. Niestety najpierw w 1879 roku zmarła mu mama, a
potem w 1883 roku zmarł jego ojciec.
c.d. życiorysu Stefana Żeromskiego

 W 1873 roku Stefan Żeromski rozpoczął naukę w wiejskiej, elementarnej szkole

w Psarach, by zdobytą tam wiedzę wykorzystać w roku 1874, podczas egzaminów do
Męskiego Gimnazjum Rządowego w Kielcach.
W kieleckiej szkole Żeromski przebywał do 1886 roku. Niestety zarówno zdrowie oraz
jego trudna sytuacja materialna wpływała na naukę, Żeromski uczył się słabo i powtarzał
dwie klasy.
 Po śmierci rodziców utrzymywał się głównie z udzielanych korepetycji. Jego ulubiony
nauczyciel, polonista - Antoni Gustaw Bem czuwał nad nim i to on zachęcał Żeromskiego
do czytania, jak również pisania własnych opowiadań. Trudności finansowe i kłopoty
zdrowotne sprawiły, że Żeromski nie uzyskał matury i jesienią 1886 roku wyjechał do
Warszawy, gdzie wstąpił do Szkoły Weterynaryjnej. W tym czasie rozpoczął współpracę
z czasopismem „Głos”, w którym pojawiły się jego pierwsze utwory.
c.d. życiorysu Stefana Żeromskiego
 W 1890 roku Żeromski przenosi się do Nałęczowa, gdzie dalej zajmuje się udzielaniem
korepetycji. Tu, dzięki Bolesławowi Prusowi poznał Oktawię z Radziwiłłowiczów
Rodkiewiczową, która w 1892 roku została jego żoną. Dzięki staraniom Oktawii oraz jej
rodziny Żeromski wraz z żoną wyjeżdża do Rapperswilu w Szwajcarii, gdzie znajdowało
się Muzeum Narodowe Polskie, w którym to pisarz objął posadę bibliotekarza. Pracował
tam nad skatalogowaniem dzieł dotyczących Adama Mickiewicz i Tadeusza Kościuszki.
 W Szwajcarii Żeromski dużo pisał i to właśnie tam ukazują się wydrukowane jego
pierwsze utwory „Rozdziobią nas kruki, wrony…” oraz „Opowiadania”.
 W 1897 Żeromski otrzymuje posadę w Bibliotece Ordynacji Zamoyskich i przenosi się
z rodziną do Warszawy. We wrześniu 1899 roku na świat przychodzi syn pisarza - Adam.
c.d. życiorysu Stefana Żeromskiego

 Stefan Żeromski był inicjatorem założenia Uniwersytetu Ludowego, pochwalał

przeprowadzanie kursów dokształcających i założenie teatru ludowego. To z jego
inicjatywy powstało w 1906 roku Towarzystwo Szerzenia Oświaty „Światło”.
 Żeromski często zmieniał miejsce zamieszkania. Przebywał w Zakopanem, Nałęczowie,
Włoszech, gdzie leczył się on i jego syn, który odziedziczył po ojcu chorobę płuc. W
latach 1909 - 1912 wraz z rodziną przenosi się do Francji, gdzie poznaje w Paryżu
malarkę, Annę Zawadzką, z którą Żeromski spędza resztę życia. W roku 1913 pisarzowi
rodzi się córka – Monika. Okres pierwszej wojny światowej to czas, kiedy pisarz bardzo
mocno zaangażowany jest w sprawy kraju; pełnił m.in. funkcję oficera w krakowskim
departamencie wojskowym Naczelnego Komitetu Narodowego, zastępcy sekretarza
w Naczelnym Komitecie Zakopiańskim. W roku 1918 spotkało pisarza niezwykle bolesne
doświadczenie, umiera jego syn. W tym to roku zrozpaczony literat został wybrany
przewodniczącym Rady Narodowej Rzeczypospolitej Zakopiańskiej.
c.d. życiorysu Stefana Żeromskiego

 Pierwsze lata niepodległości przyniosły Żeromskiemu przypływ energii twórczej. Powrócił

do Warszawy, kupił dom w Konstancinie. W 1920 roku został ogłoszony prezesem
Związku Zawodowych Literatów Polskich.
 Wraz z Janem Kasprowiczem i Władysławem Kozickim uczestniczył w akcji
plebiscytowej na Warmii i Mazurach. Związany z wybrzeżem, przewodniczył
Towarzystwu Przyjaciół Pomorza.
 Starania o przyznanie Nagrody Nobla zakończyły się niepowodzeniem. Nagrodę tę
otrzymał 13.12.1924 roku Władysław Stanisław Reymont. Ostatnie miesiące życia spędził
w otrzymanym od prezydenta mieszkaniu w otrzymanym od prezydenta mieszkaniu
w Zamku Królewskim w Warszawie. Tuż przed śmiercią, w 1925 roku z inicjatywy
Stefana Żeromskiego powstaje polski oddział PEN Clubu, którego pisarz zostaje prezesem.
 Żeromski umiera 20 listopada 1925 roku w Warszawie. Zostaje pochowany na cmentarzu
ewangelicko - reformatorskim.
Utwory Stefana Żeromskiego

 1891-1894 - w czasopiśmie „Głos” ukazały się korespondencje Żeromskiego z Nałęczowa oraz nowele
i opowiadania
 1895
– w Warszawie wyszły Opowiadania („Zapomnienie”, „Zmierzch”, „Doktor
Piotr”, „ Siłaczka” i inne)
- w Krakowie pod pseudonimem Maurycy Zych pisarz wydał
opowiadania: „Rozdziobią nas kruki, wrony…”, „Obrazki z ziemi mogiły i
krzyżów”
 1898 – powieść :Syzyfowe prace”, oraz utwory powieściowe: „”Płomień”, „O żołnierzu tułaczu”
 1900 – powieść „Ludzie bezdomni”
 1904 – powieść „Popioły”
 1905 – proza poetycka „Powieść o Udanym Walgierzu”, opowiadanie „Echa leśne”
c. d. utworów Stefana Żeromskiego

 1906 - „Nagi bruk”

 1907 - „Nokturn”
 1908 - „Słowo o bandosie”, powieść „Dzieje grzechów”, rapsod „Duma o hetmanie”
 1909 – dramat „Róża”
 1910 – dramat „Sułkowski”
 1912 – powieść „Uroda życia”, „Wierna rzeka”
 1916-1919 – trylogia „Walka z szatanem” („Nawracanie Judasza”, „Zamieć”, „Charitas”)
 1918 – nowela „Wisła”
 1919 – „O Adamie Żeromskim wspomnienie”
c. d. utworów Stefana Żeromskiego

 1921 – dramaty: „ Ponad śnieg bielszym się stanę…”, „Biała rękawiczka”

 1922 – „Wiatr od morza’
 1923 – „Snobizm i postęp”, dramat „Toruń”, nowela „Międzymorze” (wraz z wydanymi
wcześniej „Wisłą” i „Wiatrem od morza” stanowią tzw. trylogię morską)
 1924 – dramat „Uciekła mi przepióreczka”
 1925 – powieść „Przedwiośnie”
,,Siłaczka” w skrócie

 „Siłaczka” jest nowelą i przedstawia problemy pokolenia wychowanego na ideałach

pozytywizmu i pracy u podstaw, które zamierzało wprowadzić te idee w życie
mieszkańców Polski. W Siłaczce Żeromski porównuje postawę Stanisławy Bozowskiej,
która aktywnie działała na rzecz społeczeństwa i chciała kształcić chłopów oraz bierną
postawę Pawła Obareckiego, który po swych pierwszych niepowodzeniach porzucił swoje
dawne ideały i przestał walczyć o zmianę sytuacji zdrowotnej ludzi ubogich.
 Czas akcji: lata 80. XIX w. (czasy pozytywizmu)
 Miejsca akcji: miasteczko Obrzydłówek i wioska chorej
 Główni bohaterowie: Stanisława Bozowska, Paweł Obarecki
 Pozostali bohaterowie: stara kobieta, która przygarnęła Bozowską, młody chłopiec jeden z
uczniów Bozowskiej, mieszkańcy Obrzydłówka: aptekarz, sędzia i inni.
Plan wydarzeń

 1. Przybycie do Obrzydłówka doktora Pawła Obareckiego.

 2. Skłócenie z mieszkańcami i popadnięcie w depresje.
 3. Wezwanie do chorej.
 4. Rozpoznawanie w niej swojej dawnej miłości.
 5. Historia Stanisławy Bozowskiej:
 - medycyna jako kierunek studiów
 - wyjazd na prowincje
 6. Śmierć Stanisławy Bozowskiej.
 7. Powrót Pawła do starcy zwyczajów.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!!!