BUDOWA SERCA

PRACA SERCA
BUDOWA NACZYŃ
KRWIONOŚNYCH
 Aby krew mogła spełniać swoją funkcję musi nieustannie krążyć
po organizmie w zamkniętym systemie naczyń krwionośnych.

 Krążenie umożliwiają regularne skurcze serca.

 Serce
 Zbudowane jest z tkanki mięśniowej serca.
Jest to rodzaj mięśnia poprzecznie
prążkowanego, ale działającego niezależnie
od woli człowieka.
 Ma kształt spłaszczonego stożka.
 Położone jest asymetrycznie w klatce
piersiowej – 2/3 po stronie lewej.
 Ma wielkość zaciśniętej pięści. Serce
mężczyzny waży około 300 g, a kobiety 270
g.
 Serce otoczone jest osierdziem –
elastyczną błoną łącznotkankową
wypełnioną płynem surowiczym. Chroni on
serce przed tarciem podczas jego pracy.
 System naczyń wieńcowych doprowadza
składniki odżywcze i tlen niezbędne do
pracy tkanki mięśnia sercowego.
 Zastawka trójdzielna-Triburis
vožtuvas
Miok Zastawka dwudzielna-
arda
s-mi mitralna-dviburis vožtuvas
ęsień
serc
owy

l ewy-
d sio nek rdis
Prze is prieši
s
kairy
Przedsionek prawy- Zastawka aortalna
dešinysis prieširdis Aortos pusmėnulinis vožtuvas
Komora lewa-kairysis
skilvelis
Komora prawa-dešinysis
skilvelis
Pr z e
gro
d
Zastawka pnia płucnego a-pert
l ėvė vara
d ip Plaučių pusmėnulinis vožtuvas
rdz ie-šir
Osie
 Praca serca
Praca serca polega na rytmicznych skurczach.

Jeden cykl pracy serca trwa około 1 sekundy. Wyróżniamy trzy fazy pracy
serca:

 skurcz przedsionków – krew z przedsionków tłoczona jest do komór.

Komory są rozkurczone, zastawki półksiężycowate zamknięte.

 skurcz komór – krew tłoczona jest z komór do tętnic. Przedsionki

rozkurczone, zastawki przedsionkowo – komorowe zamknięte.

 pauza – krótki odpoczynek serca (kilka milisekund). Komory i

przedsionki rozkurczone. Krew biernie napływa do przedsionków.
 Pomiary pracy serca
 Tętno możemy zmierzyć sami na tętnicy szyjnej lub
skroniowej. Wartość tętna mówi nam o ilości „uderzeń”
serca w ciągu 1 minuty. W spoczynku powinno wynosić 60
do 80 uderzeń/minutę. Wysiłek fizyczny i duże emocje
wpływają na szybsze bicie serca.
 Ciśnienie krwi mówi nam o sile z jaką serce pompuje
krew do tętnic, ale zależy też od stanu tych naczyń
krwionośnych. Ciśnienie powinno wynosić u osoby młodej
120/80 mm Hg, przy czym 120 to ciśnienie skurczowe, czyli
najwyższe ciśnienie panujące w tętnicy podczas skurczu
lewej komory serca. 80 to ciśnienie rozkurczowe, czyli
najniższe ciśnienie krwi, jakie występuje w tętnicy podczas
rozkurczu komór.

 EKG to zapis pracy serca przy pomocy sprzętu

medycznego – elektrokardiografu - mówi o częstości
skurczów przedsionków i komór, o czasie i regularności
trwania tych skurczów.
Naczynia krwionośne

■ Tętnice - wyprowadzają krew z serca.

■ Żyły - doprowadzają krew do serca.

■ Naczynia włosowate – łączą żyły

z tętnicami, wymieniają substancje
z komórkami.

a - warstwa zewnętrzna
b - warstwa środkowa
c - warstwa wewnętrzna
 Porównanie budowy naczyń
krwionośnych - tętnice

 Są to naczynia grube i elastyczne.

 Krew płynie w nich pod większym ciśnieniem niż

w żyłach, dlatego muszą być bardziej wytrzymałe.

 Mogą kurczyć się i rozkurczać, dzięki czemu zapewniają

jednolity przepływ krwi.
 Porównanie budowy naczyń
krwionośnych - żyły
 Mają ściany cieńsze i nie tak elastyczne jak tętnice.

 Krew płynie w nich pod mniejszym ciśnieniem.

 Wewnątrz żył, na całej długości znajdują się zastawki.

Są to fałdy zapobiegające cofaniu się krwi (krew
w żyłach płynie przeciwnie do siły ciężkości).

a - żyła
b - zastawka otwarta
c - zastawka zamknięta
 Porównanie budowy naczyń
krwionośnych - naczynia
włosowate (włośniczki)

 Najdrobniejsze naczynia krwionośne, zbudowane z jednej

warstwy komórek nabłonkowych.

 Nazywają się tak, ponieważ są cienkie jak włos.

 Umożliwiają wymianę substancji pomiędzy krwią

i komórkami.
Krążenie krwi

a - płuca
b - tętnica płucna
c - żyła główna
d - prawy przedsionek serca
e - prawa komora serca
f - naczynia włosowate w
tkankach
g - aorta
h - żyła płucna
i - lewy przedsionek serca
j - lewa komora serca
 Obiegi krwi
Krew krąży po naszym organizmie w dwóch obiegach – małym i dużym.

Mały obieg krwi:

W małym obiegu krwi, zwanym też płucnym, następuje natlenowanie krwi.

 W płucach pomiędzy włosowatymi naczyniami krwionośnymi, a pęcherzykami
płucnymi następuje zewnętrzna wymiana gazowa.
 Tlen z pęcherzyków przenika do naczyń, a dwutlenek węgla z naczyń do
pęcherzyków.
 Tlen łączy się z hemoglobiną i w postaci oksyhemoglobiny jest
transportowany po naszym organizmie.
 Duży obieg krwi:

W dużym obiegu krwi następuje przekazywanie tlenu komórkom.

 Aorta wyprowadzająca krew z serca rozgałęzia się na tętnice o coraz mniejszej
średnicy.
 Najmniejsze tętniczki w postaci naczyń włosowatych oplatają komórki.
Następuje tu wymiana gazowa wewnętrzna.
 Tlen z naczyń przenika do komórek, a z komórek dwutlenek węgla do naczyń.
 Tu w osoczu w postaci węglanów, ale też połączony z hemoglobiną w postaci
karbamylohemoglobiny jest transportowany dalej.
Krew dostarcza też komórkom inne składniki np. substancje odżywcze, a zabiera
produkty przemiany materii.
Krew przepływa przez mały obieg w ciągu 4 – 8 sekund, a przez duży w około
25 – 30 sekund. Cały układ krwionośny krew przemierza w niecałą minutę.
 Zaburzenia w krążeniu krwi
 Miażdżyca (arterioskleroza) jest to stan chorobowy wywołany
zwężonymi naczyniami krwionośnymi. Tłuszcz, a szczególnie cholesterol
odkłada się w ścianach tętnic. Tłuszcz wiąże wapń co powoduje tworzenie
się złogów i stopniowe zwężanie się światła tętnic. Utrudnia to
dostarczanie przez krew tlenu i składników odżywczych. Zmiany
miażdżycowe dotyczą głównie tętnic mózgowych, wieńcowych i aorty.

Miażdżyca może prowadzić do uszkodzeń mózgu (udar mózgu), wylewów

krwi do mózgu, zawału serca.
 Zaburzenia w krążeniu krwi
Choroba wieńcowa jest to niedokrwienie mięśnia sercowego
spowodowane zwężaniem się światła tętnic wieńcowych. Jest ona
najczęstszą przyczyną zawału serca. Zablokowanie jednej z tętnic
wieńcowych złogami miażdżycowymi powoduje zawał – czyli
martwicę fragmentu mięśnia sercowego, zaopatrywaną przez tę
tętnicę. W zależności od tego ile tętnic wieńcowych uległo
zablokowaniu zawał może być mniej lub bardziej rozległy.

Nadciśnienie tętnicze jest to zwiększone ciśnienie krwi

spowodowane najczęściej złogami cholesterolu w naczyniach
krwionośnych. Ciśnienie krwi podnosi również nikotyna, kofeina,
alkohol i nadmiar soli w pożywieniu. Może to prowadzić do pęknięć
naczyń krwionośnych i wewnętrznych wylewów.
 Krwotoki
Krwotok jest to wydostawanie się krwi poza naczynia krwionośne lub
serce spowodowane przerwaniem ich ścian.

Pierwsza pomoc przy krwotokach polega na:

zatamowaniu krwawienia poprzez założenie opatrunku uciskowego w
miejscu krwawienia,
założeniu jałowego opatrunku aby zapobiec zakażeniu rany,
jeśli zranienie dotyczy kończyny - uniesieniu jej do góry,
odtransportowaniu chorego do lekarza lub wezwaniu pogotowia
ratunkowego.

W przypadku krwotoku z nosa należy przyjąć pozycję siedzącą, głowę

lekko pochylić do przodu. Na nos, czoło i kark przyłożyć zimny okład.
Jednocześnie delikatnie ucisnąć palcami skrzydełka nosa.